Inhoudsopgave
1. HUMAN RESOURCE MANAGEMENT: WAT IS HET EN WAAR DIENT HET TOE?..................................................................... 5
1.1. DEFINITIE EN DOELEN VAN HRM ................................................................................................................................................. 5
1.2. NIVEAUS VAN HRM ................................................................................................................................................................. 5
1.2.1. HRM aan de basis: operationeel HRM......................................................................................................................... 5
1.2.2. Koers bepalen: strategische regulering ....................................................................................................................... 6
1.2.3. Inrichten van de organisatie: organisatorisch of tactisch HR-beleid ........................................................................... 6
1.2.4. HRM en maatschappij: institutionele regulering ......................................................................................................... 6
1.3. HRM VANUIT VERSCHILLENDE PERSPECTIEVEN ............................................................................................................................... 7
1.4. VERSCHILLEN IN ORGANISATIE EN HUMAN RESOURCES ..................................................................................................................... 7
1.4.1. Verschillen tussen organisaties ................................................................................................................................... 8
1.4.2. Verschillen tussen medewerkers (human resources) ................................................................................................... 9
2. ARBEIDSMARKT EN PERSONEELSPLANNING .................................................................................................................... 11
2.1. DE ARBEIDSMARKT ................................................................................................................................................................. 11
2.1.1. Werking van de arbeidsmarkt ................................................................................................................................... 11
2.1.2. De drie 0’s op de arbeidsmarkt.................................................................................................................................. 12
2.1.3. Drie niveaus voor de match tussen vraag en aanbod................................................................................................ 12
2.2. DE NOODZAAK OM TE PLANNEN ................................................................................................................................................ 12
2.3. STRATEGISCHE PERSONEELSPLANNING (SPP) ............................................................................................................................... 12
2.3.1. Analyse van trends in de organisatie en de strategische doelstellingen ................................................................... 13
2.3.2. Analyse in termen van kwantiteit, kwaliteit en kosten.............................................................................................. 13
2.3.3. Analyse van huidige kenmerken en prestaties, inzetbaar, ontwikkelpotentieel en ambities .................................... 13
2.3.4. Het vaststellen van het verschil tussen de huidige en de gewenste situatie ............................................................. 14
2.3.5. Actieplan voor korte, middellange en lange termijn met (HR)-instrumenten ........................................................... 15
2.3.6. Inbedden en monitoren van strategische personeelsplanning .................................................................................. 15
2.4. EEN LASTIGE OPGAVE .............................................................................................................................................................. 15
3. STROOMBELEID ............................................................................................................................................................... 16
3.1. WAT IS STROOMBELEID?.......................................................................................................................................................... 16
3.1.1. Stroombeleid binnen organisaties ............................................................................................................................. 16
3.1.2. Stromen binnen netwerken en communities ............................................................................................................. 17
3.1.3. Flexibele arbeidskrachten .......................................................................................................................................... 17
3.2. WAAROM IS STROOMBELEID RELEVANT? ..................................................................................................................................... 17
3.2.1. Organisatieperspectief: behoefte aan wendbaarheid ............................................................................................... 17
3.2.2. Medewerkersperspectief: sterkere nadruk op persoonlijke ontwikkeling ................................................................. 18
3.3. WAARDOOR KOMEN MEDEWERKERS IN BEWEGING? ..................................................................................................................... 19
3.3.1. Prikkels voor individuele medewerkers...................................................................................................................... 19
3.3.2. Prikkels voor de organisatie ...................................................................................................................................... 19
3.3.3. Bijzondere vormen van uitstroom ............................................................................................................................. 19
3.4. WAT ZIJN DE OPBRENGSTEN EN KOSTEN VAN STROMEN? ................................................................................................................ 20
3.5. MANAGEN VAN STROMEN........................................................................................................................................................ 21
3.5.1. Raamwerk van strategische functies ......................................................................................................................... 21
3.5.2. HR-instrumenten ten behoeve van het managen van de personele stromen ........................................................... 21
3.6. JURIDISCH KADER BIJ DE VERSCHILLENDE PERSONELE STROMEN ........................................................................................................ 22
3.6.1. Doorstroom ............................................................................................................................................................... 22
3.6.2. Uitstroom: vrijwillig ontslag ...................................................................................................................................... 22
3.6.3. Uitstroom: onvrijwillig ontslag .................................................................................................................................. 22
4. MATCHING VAN TALENTEN EN FUNCTIES ........................................................................................................................ 24
4.1. WERVING ............................................................................................................................................................................. 24
4.2. VASTSTELLEN VAN COMPETENTIES, TALENTEN EN DRIJFVEREN .......................................................................................................... 25
4.2.1. Wat zijn competenties? ............................................................................................................................................. 25
4.2.2. Duurzame inzetbaarheid: aandacht voor talenten en drijfveren .............................................................................. 25
4.3. HET INRICHTEN VAN HET SELECTIETRAJECT ................................................................................................................................... 26
4.4. OVERZICHT VAN MATCHINGSMETHODEN ..................................................................................................................................... 28
4.4.1. De vier klassieke matchingsmethoden ...................................................................................................................... 28
4.4.2. Andere methoden van matching ............................................................................................................................... 29
1
, 4.4.3. Criteria die van invloed zijn op de keuze van matchingsmethode ............................................................................. 30
4.5. HET ASSESSMENTCENTER ......................................................................................................................................................... 31
4.5.1. Wat is een assessmentcenter? .................................................................................................................................. 31
4.5.2. Het beoordelen van gedrag: eisen aan beoordelaars................................................................................................ 31
4.6. HET RENDEMENT VAN MATCHING .............................................................................................................................................. 31
4.7. INWERKEN EN BEGELEIDEN VAN NIEUWE MEDEWERKERS ................................................................................................................ 32
5. MAATWERK IN WERK ...................................................................................................................................................... 33
5.1. HOE DUURZAAM WERK WERKT .................................................................................................................................................. 33
5.1.1. Duurzaam werk als kwestie van “fit” ........................................................................................................................ 33
5.1.2. Een dynamisch fitperspectief op werk ....................................................................................................................... 34
5.2. MANAGEN VAN DYNAMISCHE FIT IN WERK ................................................................................................................................... 34
5.2.1. Oorzaken van dynamiek in het werk ......................................................................................................................... 34
5.2.2. Managen van fit in de praktijk .................................................................................................................................. 35
5.3. BANEN OP MAAT CREËREN: JOB ENGINEERING .............................................................................................................................. 35
5.3.1. Job crafting ................................................................................................................................................................ 35
5.3.2. Job carving................................................................................................................................................................. 36
5.3.3. Job slashing ............................................................................................................................................................... 36
5.4. DE HRM’ER ALS MAATWERKINGENIEUR ..................................................................................................................................... 37
6. MOTIVATIE EN LEIDINGGEVEN ........................................................................................................................................ 38
6.1. WAT BEZIELT MENSEN? ........................................................................................................................................................... 38
6.2. VERWACHTINGENMANAGEMENT: HET PSYCHOLOGISCH CONTRACT ................................................................................................... 38
6.2.1. Verschillen in arbeidsoriëntatie ................................................................................................................................. 38
6.2.2. Verschillen in wederzijdse verwachtingen ................................................................................................................. 38
6.3. VERANDERENDE PSYCHOLOGISCHE CONTRACTEN .......................................................................................................................... 39
6.4. LEIDINGGEVEN EN MOTIVATIE ................................................................................................................................................... 40
6.5. VAN DE FUNCTIE VAN LEIDINGGEVEN NAAR DE PERSOON VAN DE MANAGER ....................................................................................... 40
6.5.1. Kan iedereen leidinggeven?....................................................................................................................................... 40
6.5.2. Wat maakt leidinggeven succesvol? ......................................................................................................................... 41
6.5.3. De relatie leidinggevende – medewerker .................................................................................................................. 41
6.6. LEIDINGGEVEN ALS AANDACHTSGEBIED VOOR HRM ...................................................................................................................... 42
7. DE HR-GESPREKSCYCLUS: PERFORMANCEMANAGEMENT................................................................................................ 43
7.1. PERFORMANCE EN DE HR-CYCLUS ............................................................................................................................................. 43
7.2. PRESTATIES AAN DE BASIS VAN DE HR-CYCLUS.............................................................................................................................. 43
7.2.1. Relatie tussen doelen en prestaties ........................................................................................................................... 44
7.2.2. Hoe ziet de HR-cyclus eruit? ...................................................................................................................................... 44
7.3. DE HR-GESPREKCYCLUS ........................................................................................................................................................... 44
7.3.1. Functioneringsgesprek .............................................................................................................................................. 45
7.3.2. Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) ......................................................................................................................... 45
7.3.3. Valkuilen en verbetermogelijkheden ......................................................................................................................... 46
7.3.4. Factoren die het functioneren beïnvloeden ............................................................................................................... 46
7.4. INTEGRALE PRESTATIEMANAGEMENTSYSTEMEN ............................................................................................................................ 47
7.5. BEOORDELINGSMETHODEN ...................................................................................................................................................... 48
7.5.1. Eisen aan beoordelingsmethoden ............................................................................................................................. 48
7.5.2. Soorten methoden ..................................................................................................................................................... 49
7.5.3. Beoordelingsconsequenties ....................................................................................................................................... 49
7.5.4. Bijzondere vormen van beoordelen ........................................................................................................................... 50
8. BELONEN ......................................................................................................................................................................... 51
8.1. DOEL VAN BELONEN ................................................................................................................................................................ 51
8.1.1. Onderdeel van contract ............................................................................................................................................. 51
8.1.2. Aantrekken en behouden van personeel ................................................................................................................... 51
8.1.3. Sturingsmechanisme ................................................................................................................................................. 51
8.2. GRONDSLAGEN VAN BELONING ................................................................................................................................................. 52
8.2.1. De functie als begrotingsgrondslag ........................................................................................................................... 52
8.2.2. Prestaties als beloningsgrondslag ............................................................................................................................. 53
8.2.3. Lidmaatschap als grondslag van belonen ................................................................................................................. 54
8.2.4. Omstandigheden als beloningsgrondslag ................................................................................................................. 54
8.3. VAN GRONDSLAGEN NAAR BELONING ......................................................................................................................................... 54
8.3.1. Van grondslag “functie” naar vast inkomen ............................................................................................................. 54
2
, 8.3.2. Van de grondslag “prestatie” naar variabel inkomen ............................................................................................... 56
8.3.3. Van grondslag “lidmaatschap” naar secundaire arbeidsvoorwaarden ..................................................................... 57
8.3.4. Van de grondslag “omstandigheid” naar toeslagen ................................................................................................. 58
8.3.5. Mix tussen beloningselementen: opbouw van beloningspakket ............................................................................... 58
8.3.6. Flexibilisering van arbeidsvoorwaarden .................................................................................................................... 58
8.4. TOETSING VAN HET BELONINGSPAKKET ....................................................................................................................................... 58
8.4.1. Interne toets .............................................................................................................................................................. 58
8.4.2. Externe toets ............................................................................................................................................................. 58
8.5. WET- EN REGELGEVING ........................................................................................................................................................... 59
9. HET ONTWIKKELEN EN OPLEIDEN VAN MEDEWERKERS ................................................................................................... 60
9.1. ONTWIKKELEN VAN HUMAN RESOURCES ..................................................................................................................................... 60
9.2. HET INITIËREN VAN ONTWIKKELING EN OPLEIDING ......................................................................................................................... 60
9.2.1. Opleiden en ontwikkelen vanuit organisatieperspectief ........................................................................................... 60
9.2.2. Opleiden en ontwikkelen vanuit medewerkersperspectief ........................................................................................ 61
9.2.3. Leren en ontwikkelen in relatie tot andere HR-interventies ...................................................................................... 61
9.3. LEREN EN OPLEIDEN DOOR DE EEUWEN HEEN ............................................................................................................................... 62
9.4. VORMEN VAN LEREN EN OPLEIDEN ............................................................................................................................................. 63
9.4.1. Informeel leren op het werk ...................................................................................................................................... 63
9.4.2. Leren via netwerken .................................................................................................................................................. 63
9.4.3. Leren op de werkplek door innovaties en projecten .................................................................................................. 63
9.4.4. Formeel leren op de werkplek: opleiden op de werkplek .......................................................................................... 64
9.4.5. Teamleren.................................................................................................................................................................. 64
9.4.6. Leren via cursussen en opleidingen ........................................................................................................................... 64
9.4.7. Combinatie van leervormen ...................................................................................................................................... 64
9.5. IMPACT VAN OPLEIDEN: HET VRAAGSTUK VAN TRANSFER ................................................................................................................ 64
9.5.1. Transfer: wat is het? .................................................................................................................................................. 64
9.5.2. Factoren die van invloed zijn op de transfer .............................................................................................................. 65
9.6. DE TOEKOMST EN DE RELATIE TUSSEN ICT EN LEREN ....................................................................................................................... 65
9.6.1. Toekomstbestendig opleiden..................................................................................................................................... 65
9.7. HET RENDEMENT VAN OPLEIDEN................................................................................................................................................ 66
10. COMPETENTIE- EN TALENTMANAGEMENT .................................................................................................................. 68
10.1. VAN PRESTATIE- NAAR COMPETENTIEMANAGEMENT ................................................................................................................. 68
10.2. COMPETENTIEMANAGEMENT ................................................................................................................................................ 69
10.2.1. Van kerncompetenties naar medewerkerscompetenties .......................................................................................... 69
10.2.2. De ijsberg onder het wateroppervlak ........................................................................................................................ 69
10.2.3. Competenties van de medewerker ............................................................................................................................ 69
10.2.4. Competentiewoordenboek en competentieprofiel .................................................................................................... 70
10.2.5. Beoordelen en belonen van competenties................................................................................................................. 70
10.2.6. Kritiek op competentiemanagement ......................................................................................................................... 70
10.3. TALENTENMANAGEMENT ..................................................................................................................................................... 71
10.4. TALENTMANAGEMENT ALS BETROKKENHEIDSSTRATEGIE ............................................................................................................. 71
11. GEZONDHEID EN VITALITEITSMANAGEMENT ............................................................................................................... 72
11.1. GEZONDHEID, WERKVERMOGEN EN VITALITEIT ......................................................................................................................... 72
11.1.1. Werkvermogen: kunnen werken ............................................................................................................................... 72
11.1.2. Vitaliteit: willen werken ............................................................................................................................................. 72
11.1.3. Employability: mogen werken ................................................................................................................................... 72
11.1.4. Duurzame inzetbaarheid: nu en in de toekomst ........................................................................................................ 72
11.2. BELANG VAN GEZONDHEID EN VITALITEIT................................................................................................................................. 73
11.3. OORZAKEN VAN GEBREK AAN GEZONDHEID EN VITALITEIT ........................................................................................................... 73
11.3.1. Oorzaken in het werk................................................................................................................................................. 73
11.3.2. Oorzaken in de persoon ............................................................................................................................................. 74
11.4. MAATREGELEN OM GEZONDHEID EN VITALITEIT TE BEVORDEREN .................................................................................................. 74
11.4.1. Curatieve, preventieve en amplitieve maatregelen ................................................................................................... 74
11.4.2. Balans tussen draagkracht en draaglast ................................................................................................................... 75
11.4.3. Een aanpak via het V-model ...................................................................................................................................... 75
11.4.4. Gedeelde verantwoordelijkheid................................................................................................................................. 76
12. LOOPBAANMANAGEMENT EN -BEGELEIDING .............................................................................................................. 77
12.1. CONTEXT VAN LOOPBANEN................................................................................................................................................... 77
3
, 12.1.1. Loopbaan vroeger ..................................................................................................................................................... 77
12.1.2. Loopbanen nu ............................................................................................................................................................ 77
12.2. LOOPBAANMANAGEMENT: EEN GEDEELDE VERANTWOORDELIJKHEID ............................................................................................ 78
12.2.1. Loopbaansturing door het individu (zelf)................................................................................................................... 78
12.2.2. Loopbaansturing door organisaties (beleid).............................................................................................................. 79
12.3. LOOPBAANBEGELEIDING ALS PROFESSIONEEL PROCES ................................................................................................................. 80
12.3.1. Loopbaanbegeleiding in de praktijk .......................................................................................................................... 80
12.3.2. De rol van leidinggevenden ....................................................................................................................................... 80
12.4. LOOPBAANBEGELEIDING OP WEG NAAR MORGEN ...................................................................................................................... 80
12.5. HUMAN RESOURCE MANAGEMENT EN PSYCHODIAGNOSTIEK ....................................................................................................... 81
13. STAND VAN ZAKEN EN TOEKOMSTIGE UITDAGINGEN VOOR HRM ............................................................................... 83
13.1. TERUGBLIK ........................................................................................................................................................................ 83
13.2. EEN SAMENLEVING EN ORGANISATIES IN VERANDERING .............................................................................................................. 83
13.3. NIEUWE OPGAVEN VOOR DE HR-FUNCTIE ............................................................................................................................... 84
13.3.1. Meer diversiteit in hrm .............................................................................................................................................. 84
13.3.2. Verandering in de hrm-functie .................................................................................................................................. 84
13.4. STURING OP DE WERKVLOER: DE ROL VAN LEIDINGGEVENDEN ...................................................................................................... 84
13.4.1. Problemen in samenwerking hrm en leidinggevenden.............................................................................................. 85
13.4.2. Lijnmanagers als uitvoerend hrm-professional ......................................................................................................... 85
13.5. VERANDERENDE ARBEIDSRELATIES ......................................................................................................................................... 86
13.5.1. Arbeidsrelaties worden diverser ................................................................................................................................ 86
13.5.2. Arbeidsrelatie vraagt meer onderhoud ..................................................................................................................... 86
13.5.3. Er is behoefte aan maatwerk .................................................................................................................................... 86
13.6. GEVOLGEN VOOR DE BESTURING VAN ARBEIDSRELATIES.............................................................................................................. 87
13.6.1. Van collectieve regelingen naar maatwerk ............................................................................................................... 87
13.6.2. Van centrale regie naar zelfsturing door medewerkers. ........................................................................................... 87
13.7. SLOTBESCHOUWING: AGILITY EN SUSTAINABILITY ...................................................................................................................... 87
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samdepont. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.