Financiële rapportering & analyse – samenvatting boek er nog bij
1. Het belang vd fin verslaggeving
1.1Financiële overzichten
Onderneming is wettelijk verplicht om één keer per jaar jaarrekening op te stellen en te publiceren,
deze bestaat uit een aantal onderdelen (kleine ondernemingen hier vaak nt blij mee). De financiële
overzichten of kortweg jaarrekening bestaat uit:
- Winst-en-verliesrekening (voorheen resultatenrekening): overzicht van res vh boekjaar, dus
alle kosten en opbrengsten worden opgesomd en dan wordt er op einde gekeken of er winst
of verlies gemaakt is
- Balans: overzicht van actief (bezittingen) en passief (schulden aan aandeelhouders of
derden) ondernemingen
- Toelichting: bijkomende uitleg over posten balans en RR (nt-boekhoudk info), toelichting
van grote bedrijven is oké mr vaak merken we dat KMO deze minder goed invullen omdat
er nt veel controle’s worden uitgevoerd op toelichting en dus zeggen ze we gaan dat niet
invullen wordt toch niet gecontroleerd
- Kasstroomoverzicht (IFRS): zeer interessant mr in België nt vrzien, gaat over de drie
kasstromen in een bedrijf nl:
Operationele: over bedrijfsactiv, wnnr pos genereert uw activ winst, wnnr verlies nt
goed bezig (dus als je kijkt nr res en er is verlies maar operationele kasstroom is
pos dan is onderneming wel goed bezig)
Investerings: je gaat investeren in mach, gebouw.. en er zal ook af en toe iets
verkocht worden
Financierings: kredieten bij bank, ondernemingen gaan zich financieren bij bank en
geld later terugbetalen
- Controleverslag: vr grote ondernemingen, deze hebben revisor die alles nakijkt en dit is
overzicht van conclusie, is wetgeving goed gevolgd en zijn cijfers in orde en is jaarrekening
dus betrouwbaar (zoeken nt spec nr fraude)
- Mutatieoverzicht eigen vermogen (IFRS): ook nt in België, evolutie van eigen vermogen,
kap verhoging of verlaging, zijn er reserves gebruikt
- Grote ondernemingen bundelen deze info meestal met niet-boekhoudkundige info over
groepsactiviteiten: geeft beeld groep, controlesystemen en strategie onderneming
Op papier en op website
Als je JR gaat bespreken of bekijken moet je wel altijd kritisch blijven, want bedrijven stellen dit zelf
op (rooskleurig) -> als het goed gaat dankzij personeel, producten, bestuur… => mr als het slecht
gaat dr corona, koers, wereldeconomie…
1.2Gebruik vd Jaarrekening
Wie is er nu geïnteresseerd in die zaken?
Veel mensen geïnteresseerd want geeft beeld huidige prestaties onderneming en geeft indicatie vr
toekomst, vr kleine ondernemingen is dit vaak enige bron van info
- Interne gebruikers: intern hebben veel mensen dit nodig om te kunnen werken ->
management beslist over: financiering (wnnr hoev geld nodig, zal huidige en toekomstige
nood aan middelen voldaan worden?, welke fin middelen kiezen: kapverh,
obligatielening…), productie (welk artikel produceren, welke nt meer, welke uitbesteden,
gaan we prijs verhogen?..), investeringen (nieuwe vrachtwagens, uitbreiden?…), marketing
(bv actie uitvoeren en kijken of het iets heeft opgebracht)
Veel bedrijven werken tgnwoordig met dashboard: iedereen krijgt nodige info voor zijn job
te zien per dag
- Externe gebruikers die geïntresseerd zijn (deze krijgen in tgnst tot interne slechts op
bepaalde momenten info):
Aandeelhouders: zijn mensen die geld geïnv hebben in bedrijf (eigenaars) en willen
graag weten wat gebeurd er met mijn geld, zijn ze goed bezig?, aandeelhouders
moeten bovendien JR goedkeuren
Kredietverstrekkers: mensen die kredieten geven zijn ook geïntresseerd of bedrijf
goed bezig is en dus geld zullen terugkrijgen, deze zullen dus vooraf controleren of
bedrijf wel kredietwaardig is, bank niet grootste groep van kredietvertrekkers,
leveranciers groter (telkens wnnr zij leveren zonder onmiddelijke betaling geven zij
krediet)
Werknemers: in grote ondernemingen worden wns vertgnwoordigt in
ondernemingsraad dr vakbonden, ook revisor zit hierin, vakbonden krijgen volledige
inzage tot boekhouding, dit met bedoeling om te kijken of ze opslag moeten vragen
of andere job moeten zoeken
1
FRA – samenvatting
, Overheid: oh legt regels op vr boekhouding en heeft boekhouding nodig vr BTW- en
belastingscontroles, ook zal oh zich basseren op boekhouding vr eventuele ohsteun
Rechtbank: als er discussies zijn tssn bedrijven kan boekhouding als bewijs gebruikt
worden
Stakeholders: al de rest bv potentiële klanten, buren, journalisten… ied met
interesse kan boekhouding bekijken
Het gebruik vd boekhoudk info bij het nemen van beslissingen als objectief bij het opstellen vd JR
lijkt logisch. Toch moet er ook rekening gehouden worden met het historisch aspect -> er zijn twee
modellen op accountinggebied die bepalen hoe de boekhoudregels worden vastgelegd, hoe een
boekhouding wordt gevoerd ed info wordt gebruikt
1.3Het Angelsaksische model
- Vroege 20e eeuw
- Het obejctief vr de JR zoals dr de IASB (intern accounting standard board) werd vastgelegd
neigt meer naar dit model
- Vroeger geen boekhoudwetten, bedrijven maakten eigen regels ondersteund door de
accountants
- Bij ernstige problemen: Wall Street Crash, Enron, Worldcom: oh grijpt in met strengere
regels -> Security and Exchange Commission (SEC) (beurscommissie) en Sarbanes-Oxley
Act (Sox) (toen aansprakelijkh bestuur, tekenaars zijn persoonlijk aansprakelijk) => meer
en juiste informatie moest publiek worden gemaakt
- In dit model wordt de JR ifv financiering vh bedrijf opgesteld, enige informatiebron externe
financiers, om zeker te zijn dat info correct is begon men met onafh audit vd boekhoudk
info (meer vertrouwen tssn financiers en managers)
1.4Het continentaal model
- Ontstaan in 1673 (Frankrijk) - veel vroeger dan Angel model - maar eerste begin in 1560
waar bepaald werd dat elk frauduleus faill streng bestraft zou worden
- Oh wil reguleren omdat er veel frauduleuze faillissementen waren -> oh verantw vr
boekhoudregels die van toepassing waren op alle ondernemingen (nog strenger vr
beursgenot ondernemingen)
- Overgenomen dr veel andere ldn
- Vrzichtigh is zeer belangrijk in dit model -> zeker nt beter vrstellen dan realiteit en rek
houden met alle neg factoren
1.5Het fiscale aspect
Deze twee modellen kunnen ook gebruikt worden bij de verklaring van belastingen
- Overheid wil graag belastingen heffen, hoe meer hoe liever, en is drm geïntress in hoev
winst er gemaakt wordt
- Angelsaksisch, er waren gn regels dus fiscus heeft eigen regeling opgesteld: aparte fiscale
regelgeving -> twee aparte jaarrekeningen (één vr fiscus en één voor publiek, elk met
eigen regels dus andere resultaten mogelijk)
- Continentaal: inkomstenbelastingen pas ingevoerd na vastleggen boekhoudregels, drm
baseerde oh zich in die ldn al op de aanwezige info en regels om er een aantal fiscale
vereisten aan toe te voegen, er was dus een nauw verband tssn rapportering
aandeelhouders en fiscus
- Fiscale speelt vaak belangrijke rol bij strategische keuzes voor boekhouding en financiering
-> invloed fin overzichten => bedrijven die gefin worden met privékap zijn meestal kleinere
bedrijven waarbij het vermijden van belastingen een bel rol kan spelen id keuzes die men
maakt id boekhouding (zo weinig mog minst noteren) => vevolgen vr betrouwbaareid JR (in
kl bedrijven eigenaars en managers zelfde personen wrdr info JR minder van belang)
- Zij zijn meestal nt op de hoogte vd reële winstgevendh vh bedrijf, dr jarenlang rek te
houden met fisc aspecten bij het opstellen vd JR komen dergelijke bedrijven vaak id probl
wnnr men een overnemer zoekt -> JR geeft gn correct beeld meer vd eco mogelijkheden
bedrijf en potentiële overnemers haken af of betalen minder dan bedrijf waard is
1.6Boekhoudkundige keuzes
- Exact winst meten of waarde bedrijf bepalen kan niet! -> boekhoudregels niet eenduidig,
altijd keuzes en schattigen
2
FRA – samenvatting
, - Winst is schatting en waarde bedrijf kan men nooit afleiden uit JR: waarde is subjectief
begrip dat afh is van een aantal factoren zoals de gekozen berekeningsmethode, de eco
waarde vr koper en verkoper…
- Drie mogelijkheden:
Regels zijn specifiek zonder keuze : wet of boekhoudstandaard legt ondubbelzinnig
vast wat er moet gebeuren
Keuze tussen twee of meer regels die elk aanvaardbaar zijn vr regelgevig (komt
meeste voor)
Geen regels: zelf beslissen hoe probl opgelost zal worden
- Toelichting bevat lijst met gemaakte keuzes zodat lezer hiermee rek kan houden, want dr
keuzemogelijkheden is vgln van jaarrekeningen vaak nt mog
1.7Relevatie tgnover betrouwbaarheid
- Meest betrouwbare informatie = oude informatie (want pas na verloop van tijd ligt alles
vast)
- Meest relevantie informatie = recente/tijdige informatie (want kan je nog gebruiken om in
te grijpen in toekomst)
- Nuttige informatie = relevant en betrouwbaar
- Tijdige informatie bevat ramingen en onzekerheden = spanningen tssn relevantie en
betrouwbaarh = keuzes maken bij opstellen JR
- Echte “winst” pas gekend na stopzetten bedrijf! (alle activa verkocht, passiva vereffend eh
EV is uitgekeerd nr aandeelhouders) -> in praktijk nt mog, dus winst altijd raming rekening
houdend met aantal schattingen van O&K
1.8Fundamentele accountingprincipes
1.8.1 Basisprincipes
- Ondernemingsentiteit: JR wordt altijd opgesteld vr één entitieit (bv rechtspersoonlijkheid) -
> onderscheid tssn enkelv JR vr één onderneming en geconsolid JR vr groep
ondernemingen
- Monetaire kwantificering: alles wordt monetair uitgedrukt (jammer want ook andere zaken
die belangrijk zijn die je daardoor niet terug vindt in JR, bv tevredenh personeel of kennis)
- Consistentie: je kiest een regel en je moet die dan ook consistent toepassen, altijd zelfde
regels toepassen, op deze manier vgl mogelijk tssn versch boekjaren (enkel vr heel
zwaarwichtige reden en met toelichting overstap mog)
- Continuïteitsassumptie: je moet ervan uitgaan dat onderneming blijft bestaan, belangrijk
voor investeringen die je gaat afschrijven (spreiding over de tijd) of voor sociaal passief
personeel (dit moet je nt boeken dr dit principe)
1.8.2 Registratieprincipes
- Verantwoordingsstukken: altijd gebruik maken van verantwstukken in boekhouding (papier
of digitaal)
- Volledigheid: alles moet genoteerd worden in boekhouding
- Verbod tot compensatie: je mag gn schulden en vorderingen met elkaar compenseren, je
moet deze scheiden van elkaar (in praktijk wordt dit vaak gedaan)
- Realisatieprincipe: alleen noteren in boekhouding want gerealiseerd is, wat zeker is (wnnr
verkoop effectief gebeurd is, wnnr factuur gemaakt is = op dit ogenblik is verkoop
gerealiseerd)
- Periode-toerekeningsprincipe (matching-principle) : JR gaat winst/verlies noteren, mr kosten
en opbrengsten moeten wel met elkaar samenhangen -> adhv overlopende rekeningen
wordt hier rek mee gehouden, geeft correct beeld sit
1.8.3 Waarderingsprincipes
- Materialiteitsprincipe/relevantie: in boekhouding enkel opnemen wat relevant/materieel is,
wat nu relevant? Beetje kijken zelf wat bel is of niet, boekhouders zijn meestal wel
nauwkeurig
- Individuele waardering: alles moet indiv gewaardeerd worden, bv je hebt 100 pc’s, je moet
elke pc apart waarderen
- Objectiviteit: boekhouding moet obejctief gevoerd worden, als boekhouders dezelfde
papieren krijgen zouden ze allemaal tot zelfde resultaat moeten komen
- Voorzichtigheid: je moet vrzichtig zijn bv opbrengsten zeker zijn
1.8.4 Informatieprincipes
3
FRA – samenvatting
, - Periodiciteit: je moet verplicht afsluiten, op einde boekjaar moet je JR afsluiten en moet je
die publiceren
- Vergelijkbaarheid: JR dat je publiek maakt moeten vglb zijn in tijd en tssn bedrijven (gn
probleem want schema’s liggen vast in België)
- Oprecht en getrouw beeld (true and fair view): we hebben liever dat je je best doet vr JR,
mr moeten nt juist zijn, doe het gwn zo goed mogelijk (we weten dat er schattingen in
zitten en dat het niet helemaal juist zal zijn, mr we kunnen verder)
1.9De Regelgeving vd boekhouding
Veel regelgeving rond boekhouding
- Overheid verantwoordelijk: belastingen, economie, kapitaalmarkten -> taak oh want
belastingen moeten berekend worden, economie moet draaien en kapmarkten moeten
inorde blijven
- Sub-primecrisis 2008-2009 = periode waarin het goed ging met eco, banken wilden toen
graag geld uitlenen aan mensen en maakte reclame om huizen te kopen en hiervr te lenen
bij te banken, mr in Amerika wordt waarde huis geschat en dat zijn grote schattingen -> op
bep moment ging het niet goed met eco en mensen konden dit niet meer trgbetalen -> je
speelt je huis kwijt (en schuld is weg) -> banken hadden hele straten aan eigendom, mr
vraag en aanbod waardr prijzen heel goedkoop waren -> onderpand niets meer waard,
fondsen nts meer waard -> veel banken failliet gegaan -> banken niet meer uitlenen en
dus economie viel stil
- Markten zetten concurrerende bedrijven onder druk om vergelijkbare en betrouwbare
informatie publiek te maken: financieringskosten dalen, relaties verbeteren, internationale
accountingstandaarden
1.9.1 Soorten regelgeving
Regelgevende instanties
- Overheid: efficiënte economie, belastingen, beurs (+ regulator)
- Particuliere sector: werken samen met oh vr het opstellen van regels, bv CBN (commissie
boekhoudk normen = aantal instanties die samen kijken of er aanpassingen moeten
gebeuren aan boekhoudregels) in België, gebruik expertise
- Internationaal: IASB (IFRS), Verenigde Naties, IFAC (IAASB)
- Openbare sector: zeer verschillende methodes, KT, indiv rapporten
- IFRS (intern financial reporting standards) : internationaal gebruikt en aanvaard = doel is
wereldwijde kapitaalmarkt waar je in kan investeren, geen verplichting
2. Financiële analyse
2.1Inleiding
- Doel financiële analyse: grondig en nauwkeurig inzicht fin toestand onderneming:
vermogen, financiële prestaties en kasstromen (liq middelen die dr onderneming stromen)
- Aandachtspunten tijdens analyse:
Beoordeling financiële struct en politiek -> hoe wordt onderneming gefin, dr EV/VV
(met EV heb je tijd, VV gaat nt altijd uitstel geven bij problemen), politiek hangt
ermee samen: we zijn mss opgestart met VV, mr blijft dit zo, elk heeft zijn vr- en
nadelen, boekhouding zegt 50/50, bank zegt 25/75
Beoordeling prestaties ondernemingsleiding -> is leiding goed of slecht bezig,
maken we winst of verlies, hoe komt het dat we verlies maken? Wordt het beter?
- Belangrijk vr verschillende partijen, maar verschillende weging aandachtspunten -> bank
denkt ga ik lening trgkrijgen, lev denkt gaat mijn factuur betaald worden, personeel denkt
kan ik hier carrière bouwen of isda hier binnenkort gdn
- Fundamenteel beoordelingsprincipe: risico/rendement-verhouding: rendement moet enerz
risico vergoeden, anderz minstens zelfde vergoeding als risicovrije belegging + inflatie (hoe
meer risico, hoe meer rendement, want meer kans om je geld kwijt te geraken), in meeste
gevallen is absoluut min 10%, meeste streven naar 20%
- Als je analyse gaat maken volstaan gegevens financiële overzichten alleen niet:
Historisch: je moet altijd kijken nr ruimere kader, nr historie onderneming, er kan
altijd reden zijn dat een bep jaar minder goed was (bv 2020 corona), dus nt enkel
focus op cijfers
Risico investering niet enkel financieel risico, ook operationeel risico: feit dat bedrijf
goed gestructureerd is, mr op bep moment loopt er iets operationeel mis (bv
zonnepanelen en subsidies -> markt viel opeens weg na einde subsidies)
- Andere nt-financiële info gebruiken buiten JR:
4
FRA – samenvatting