4.2 Spraakklankstoornissen en taalontwikkelingsstoornissen behandelen bij de kleuter
4.2.1 Therapie gericht op spraakklanken (spraak en taalvorm)
Therapie gericht op fonologie
Algemeen
Fonologisch georiënteerde benaderingen
o Minimale paren behandeling en varianten
o Benadering op basis van fonologische processen
Hodson & Paden
Metaphon
Trainen van fonologisch en fonemisch bewustzijn, auditief sequentiëren en auditief geheugen
Effectiviteit
Fonologisch georiënteerde interventie bevat 3 karakteristieken:
1. Gebaseerd op systematisch karakter van fonologie
2. Conceptuele activiteiten waarbij doel is spraakklanken te leren gebruiken op een betekenisvolle contrastieve manier
3. Generalisatie als ultieme doel
Fonologische verwerving betreft het verwerven van de vaardigheid om spraakklanken als ‘contrasten’ te kunnen gebruiken.
Drie therapiedoelstellingen:
1. Eliminatie van de instabiliteit in de spraak
2. Homoniemen elimineren
3. Opbouwen van contrasten binnen het systeem van het kind
> niet gericht op productie van afzonderlijke fonemen
> gericht op verminderen van de frequentie van voorkomen van afwijkende of persisterende fonologische processen
> verbeteren van fonologische kennis van de cliënt
Drie onderliggende basisprincipes bij het uitvoeren van een fonologisch geïntegreerde therapie:
1. Spraakklanken met gelijke patronen of fouten vormen het doel, focus op modificeren van een groep spraakklanken
2. Tot dan geneutraliseerde fonologische contrasten worden opgebouwd, nadruk ligt op fonologische contrasten
3. De communicatieve context wordt benadrukt
Minimale paren-behandeling en varianten
Minimale (woord)paren = woorden die onderling verschillen op basis van 1 foneem, leidend tot een verschil in betekenis
Bv: beer – peer
> focus op semantische contrasten
Mogelijke beperkingen:
1. Te weinig minimale paren binnen een taal ter beschikking
2. Woorden gebruiken waar het kind niet mee vertrouwd is
3. Routinematig gebruik van minimale paren is vaak te moeilijk voor jonge kinderen
4. Sommige kinderen vertonen een hoog tolerantieniveau voor homofonie
Er wordt gewerkt op basis van 4 stappen:
1. Introductie van paren obv prenten en/of objecten
2. Identificeren van door de therapeut genoemde paren/objecten
3. Kind benoemt prenten/objecten
4. Kind wordt beloond bij selectie van een correcte stimulus of krijgt de kans de niet accurate productie van de spraakklank te
herstellen
,Minimale paren
> kind helpen bij het ontdekken dat het gebruik van de doelklank vereist is om een verschil in
betekenis te realiseren tussen 2 woorden die identiek geproduceerd worden
> kan individueel als in groep uitgevoerd worden
Vier stappen
1. Perceptie (optioneel): 4-8 sets van minimale paren worden geselecteerd, voorgelegd en door de therapeut benoemd
2. Productie (optioneel): er wordt kort nagegaan of de pt over voldoende fonetische vaardigheid beschikt
3. Minimale paren: worden afzonderlijk aangeboden en pt dient elk item te produceren
4. Minimale paren in context: vormt de basis voor generalisatie naar andere contexten
Vier fasen:
1. Introductie: therapeut brengt contrast aan
2. Productie: therapeut benoemt de prenten van woordparen en de pt oefent deze imitatief en spontaan
3. Spontaan gebruik: correcte productie kan door de pt spontaan gebruikt worden
4. Conversatie
Maximale oppositie
> doel = klanksysteem uitbreiden
> woordpaar met maximaal contrasterende spraakklanken
> bv: bok – sok
Selectie fonologische processen
1. Processen die het meest interfereren met spraakverstaanbaarheid
2. Minst stabiele fonologische processen (meest beïnvloedbaar)
3. Processen die karakteristiek zijn voor jonge kinderen (vroeg optredende fonologische processen eerst)
4. Fonetische inventaris
5. Foneemverwerving
Overwegingen in functie van selectie:
Kies fonologische processen die snel leiden tot succes
Kies fonologische processen die crucial zijn voor elk individueel kind
Kies vroeg optredende fonologische processen
Kies fonologische processen die intrageren
> remediëren van een fonologisch proces kan alle spraakklanken, die op basis van dat fonologisch proces incorrect zijn,
beïnvloeden
,Cycles approach, Hodson & Paden
> doelgroep: jonge kinderen met laag taalniveau en ernstig tot zeer ernstige fonologische processen
> doel = verstaanbaarheid
> bestaat uit: analyse van fonologische processen en behandeling
> gradueel van aard + sluit nauw aan bij normale fonologische ontwikkeling
> veel aandacht aan auditieve en kinesthetische
Uitgangspunten
Fonologische verwerving is een geleidelijk proces
Kind heeft actieve rol, voornamelijk via luisteren
Nieuwe patronen worden verworven door de associatie van auditieve en kinestetische sensaties (> zelfmonitoring)
Generalisatie van contrast bij 1 klankpaar naar overige klankparen
Fonetische omgeving kan correcte klankproductie faciliteren
Behandeldoel net 1 stap boven behaalde fonologische ontwikkelingsniveau van het kind
Cyclische aanpak
Verschillende foutenpatronen in 1 cyclus
5 – 16 weken per cyclus
3 – 6 cycli
Minimum 2u per proces per cyclus
Primaire en secundaire doelen
Na herhalingsonderzoek start tweede cyclus (>40%)
1 sessie = 7 stappen
1 sessie
Doel = kind helpen ontdekken patroon
100% goede productie
Stimulatie:
o Auditieve stimulatie: 15 à 20 oefenwoorden
o Visuele en tactiele stimulatie
o Productie = kinesthetische stimulatie
Zorgvuldige selectie 2 à 5 oefenwoorden
Geen MWP, geen drill
Metaphon, Howell & Dean
> Ontwikkeld door Howel & Dean (1994)
> In Nederland vertaald door Leijdekker-Brinkman (2002): De Metaphonbox
Doelgroep: kinderen met:
Taalbegrip groter dan 3,5 jaar
Consistente foutenpatronen
Geen gehoorproblemen
Doel: cognitieve reorganisatie van het spraakklanksysteem bij het kind faciliteren
Onderdelen:
1. Onderzoek
- Screening en onderzoek naar meersyllabige woorden
- Processpecifiek onderzoek
2. Therapie
3. Evaluatie
Principes Metaphon
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mhvb123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.