Samenvatting
Samenvatting VERPLEEGKUNDIGE DENKKADERS - lieve hoeyberghs & david de clercq
- Instelling
- Hogeschool Gent (HoGent)
VERPLEEGKUNDIGE DENKKADERS - lieve hoeyberghs & david de clercq
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
VERPLEEGKUNDIGE DENKKADERSDEEL HOEYBERGHS LIEVE – EVOLUTIE VAN HET ZORGLANDSCHAP
HOOFDSTUK 1: GENEESKUNDIGE BEHANDELINGEN EN VERPLEGING VAN GEESTEZIEKEN VAN DE
MIDDELEEUWEN TOT HEDEN
1. MIDDELEEUWEN
- Geloof in goden en duivels
- Heiligen of bezetenen?
- Exorcisme of suiveluitbanning
Krankzinningenverpleging onbestaand
- Er bestonden geen inrichtingen
- Verstoring van de openbare orde door een geestaandoening = oplsuiting
- Krankzinningen en personen met besmettelijke ziekte werden samen opgesloten
Periode van 400-1000
- Psychische gestoorden werden ondergebracht in een afdeling of gesloten verblijf in
kloosters of oude gasthuizen
13de eeuw Geelse Gezinsverpleging
- Kapel opgericht aan Heilige Dymphan
- Legende van Dymphna: vader onthoofd dochter omdat ddeze niet met hem wilt trouwen na
dood van zijn echtgenote
- Toevlucht aan pelgrims, bezetenen en zwakzinnigen
- Werden ondergebracht bij inwoonders van het dorp
Keisnijden
= Een ‘operatie’ waarbij door midel van een snede in het hoofd ‘stenen’ die de krankzinnigheid
veroorzaakten, werden verwijderd.
2. DE NIEUWE TIJD (1500-1800)
Eerste dolhuizen opgericht
- Doel = bevolking beschermen
- Mensonterende en primatieve toestanden
- Licht door heen een spleet in de muur
- Toch en koude
- Hokken of dolhuisjes rond binnenplaats
Dolhuiskermis (tot in 1825): bespot en geplaagd koekkramen -> burgers mochten slaan op
krankzinnige
Donkere tijden: 1600-1800
1614: kregen geestezieken in Utrecht gebraden schapenvlees en runderhutspot met pruimen en
rozijenen, dik bier en wit brood. Aan de ontslagen werd er soms geld meegegeven. (tijden minder
donker maken)
1650:
- Er wordt al niet meer gesproken van ‘spannen, byndenn ende sluyten’, maar van
‘onderhouden, geallimenteerd ende gadegeslagen.’ Behandeling begint op verpelgen lijken
- Krankzinnige heeft bovenmenselijke lichaamskracht dus … aderlaten, koppen zetten,
purgeren en hongerkuren
Dwangmiddelen
- Ijzeren kettingen
- Voet- en handboeien
- Later vervangen door zware lederen riemen en gespen
- Apparaten om bewegingen te beperken
o Dwangstoel
o Dwangbuis/ dwangjak (18e eeuw)
- Spuwmasker (tegen bijten, spuwen en schreeuwen)
- Dwangstaan (tegen onrust en agressie, bevorderen slaap en gehoorzaamheid)
- Draaistoel/ draaibed/ holle rad
Begin van geneeskundige behandeling
- Vomitantia (braakmiddelen)
, - Purgativa (kon iemand zijn buikpijn oplossen)
- Sederendz middelen
o Bilzekruid
o Belladonna
o Laudamnumdrank
- Opwekkende middelen
o Golden muskus
o Kampfer
o Ammoniak
o Ether
laudanum is de tinctuur van opium die vroeger werd gebruikt als geneesmiddel. Het is een zeer
bittere, rood-bruine vloeistof die vrijwel alle opium-alkaloïden bevat, waaronder morfine en codeïne.
Bij de bereiding wordt de stof noscapine uit het extract verwijderd omdat deze sterke
braakneigingen opwekt. Het heeft een sterk anesthetische (verdovende) en analgetische
(pijnstillende) werking, het is een antitussivum (onderdrukt hoestprikkels) en wordt beschouwd als
zeer verslavend. Tot het begin van de twintigste eeuw werd het veel voorgeschreven als medicijn
tegen tal van kwalen.
Badverpleging
- Stortbad: 40-50 emmers koud water heftig uitstorten (melancholie)
- Spritz bad: patiënt wordt vaak vastgesteld, krachtige straal ijskoud water op voorhoof, nek
en rug
- Douche of regenbad (milder)
- Later warme baden met zout of mosterd (voorloper hydrotherapie)
17de eeuw: het ‘Nieuw beleid’
- Instellingen bouwen (krankzinnigen + deliquenten + bedelaats + landlopers)
- Geen odnerscheid tussen waanzin en delinquentie
- Geestelijke gestoorden waren een gevaar voor de maatschappij
- Doel = openbare orde handhaven
- Fouccault spreekt over de ‘grote opsluiting’
- 1656 Hôpital Général voor de armen in Parijs
- “gezond, gebrekkig, ziek of herstellend, geneeslijk of ongeneeselijk
- Gesticht geleid door nobelen
- Onder verantwoordelijkheid van het Ministerie van Justitie
- Langzaamaan komt het beheer van de gestichten in medische handen (evolutie van 150
jaar)
3. 1800-1850: DE VERLICHTING
- Pinel (1754 – 1826): Parijse stadsgeneesheer bevrijdt in 1793 geestelijk gestoorden van hun
boeien en ketenen
- Vrijheid, gelijkheid en broederschap
- In het gestischt meer orde en rust naarmate dwang afnam
Vervolg verlichting
1796
- William Tuke (voorzitter Quakergemeente): York Retrait modern gesticht (Schotland)
1703 – 1776
- Dr. William Battie (Engenland)
o Pleidooi voor geschoold personeel aan te stellen in de inrichtingen
o Psychiatrie = medisch specialisme
1797 – 1860
- Dr. Jozef Guislain (samen met kanunnik Triest, Zrs+brds van liefde)
o 1819 geneesheer van krankzinnigengesticht te Gent
o 1852 bedbehadneling bij melancholische patiënten
1803
- Reil
o Introduceerde de term psychiatrie in zijn boek “de psychische behandelingen der
geestezieken”
1818
- Nederland K.B.: doel is krankzinnigen genezen
,1837
Schroeder van der Kolk
- Onvermoeibare streven naar betere krankzinnigen verzorging (Nederland)
1837
- Johannes van Duuren, opzichter van Nijmeesgse dolhuis
o Beschreef de toestanden (geschreeuw, gerammel van koperen etensbakken met
kettingen vastgemaakt aan de deuren)
o Continu opgesloten
o Éénmaal per week kort uit de kamer om te luchten voor reinigen van de kamer en
de geesteziekte zelf
o Van Duuren en zijn vrouw zetten hen aan tot een nuttige bezezigheid, humane
behandeling
4. DE PERIODE 1850-1900
1794 – 1866
- Dr. John Conolly
o Studie over het misbruik van dwangmiddelen
o ‘no restrain’ = ‘geen dwang’
o Door toepassing van dwangmiddelen worden patiënten onrustiger
1810-1885
- Dr BH Everts
o Invoer ‘no-restrain-systeem’ in 1849 in nieuwe gesticht te Meerenberg
o Na een periode van volhouden alle dwangstoelen, dwangbuizen en getralide
bedsteden opgeruimd!
o = vrijere verplegingsvorm
o Geregelde arbeid voor patiënten
1870-1920: Bed- en badverpelging
= Erg onrustige patiënten die niet in het bed op zaal konden blijven werden 2 tot 4uren in een lauw
warm bad verpleegd
Nadelen
- Versuffing
- Vereenzelvingen met visioenen en waangedachten
- Vergroeiing van de ledematen (zelfde lichaamshouding)
- Agressie door zinloze ledigheid
- Aangepakt door dorge of natte inwikkelingen, dwangjakken en spanzeilen
Periode bed-badverpleging
1892: opleiding tot verplegende beroepen
- Huisdiploma’s
- 1921 eerste staatsdiploma’s
- Sanatoriumachtige verplegingsvorm
- Meer persoonlijke aandacht en zorg
- Observeren en beschrijven van ziektesymptomen
- Onderscheiden van verschillende ziektebeelden
- Anatomische-microscopisch, realtie hersenen en ruggenmerg
- Relatie psychiatrie-neurologie
1925: ‘een nieuwe koers’ arbeid als therapeutische toepassing
Dr. Hermann Simon, Gütersloh (Westfalen)
- Arbeid is een middel om terug te komen tot een aanvaardbaar gedragspatroon
- Afschaffing bed-badverpleging
- Geestezieken zijn wél verantwoordelijk voor hun handelingen
- Activeren gezonde krachten en mogelijkheden van de patiënten
Tussen WOI en WOII: psychiatrische kuurbehandelingen
1917
Koortsbehandelingen
- Dementia paralytica werd behandeld met malaria
, 1922
Slaapkuur
- Onrustige schizofrene patiënten en manisch-depressieve psychose
1934
Shocktherapieën
- Insuline schocktherapie (Sakel)
- Cardiazol-shock behadneling (Van Meduna, 1935)
- Electro-shock behandelingen (Cerletti en Bini, 1937)
Operatieve behandelingen
Leukotomie of lobetomie (Egas Moniz (Portugal) en Freeman en Watts (Amerika))
- Tijdens de ingreep wordt de verbinding van het voorhoofdgedeelte van de hersenen en de
rest van de hersenen en het zenuwstelsel door een insijding bijna geheel verbroken
Geneesmiddelen-therapie
1952 antipsychopatica
- Chloorpromazine (largactil)
- Reserpine (serpasil)
Psychofarmaca = geneesmiddelen die de geest kunnen beïnvloeden – anti epileptica
Psychotherapie
= psychiater en klinische psycholoog
Gesprekstherapie
- Leidend (directief)
- Afwachtende houding
- Suggestief
- Ondersteund
- Analytisch
- ….
5. RECENTERE ONTWIKKELINGEN
Therapeutische gemeenschap
Maxwell Jones
- Geestesziekte = stoornis in de relatie tussen mensen onderling
- Communicatie tussen patiënten, verpleegkundigen en artsen vrijer en beter maken
- ‘patiëntenstaffmeeting’
Groepspsychotherapie
- Problemen met elkaar bespreken
- Soortgelijke problemen
- Oplossen van problemen eenvoudiger
- Beter en adequater mee leren omgaan
Actievere therapie = activerende therapieën
Arbeids- en bezigheidstherapie evolueert naar
- Creatieve therapie
- Beweginstherapie
- Psychomotorische therapie
- Multidisciplinair
- 1973 ‘gekkenkrant’
- Cliëntenbond
6. FILOSOFISCHE EN JURIDISCHE VISIE OP PSYCHIATRIE EN ZIJN BEHANDELMETHODEN
6.1. FILOSOFISCHE VISIE: FOUCAULT
Antipschiatrie
- Term in 1967 voor het eert gebruikt door David Cooper (Zuid-Afrikaanse psychiater)
- Beweging van de jaren ’60 (20ste eeuw)
- Foucault, Laing, Szasz, Foudraine en Trimbos
- Vijandig tegenover veronderstellingen en gebruiken in de psychiatrie
- Patiënten waren te veel en lijdend voorwerp
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper modeltrajectVerpleegkunde. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,29. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen