Deze samenvatting bevat alle informatie uit de hoorcolleges + Notities gemaakt tijdens gastcolleges. Er is geen boek van dit vak dus deze samenvatting zou voldoende moeten zijn om het vak succesvol te studeren. Het bevat informatie vanuit de slides + notities gemaakt tijdens de colleges.
Buitenlandse Rechtsstelsels
Eerste les, Inleiding
Waarom dit vak?
-> België maakt maar een zeer klein deel uit van de wereld en de bevolking van de wereld, er
zijn heel wat andere rechtsstelsels over de rest van de wereld.
-> Er is veel invloed geweest van buitenlands recht op ons eigen Belgische recht. (Bv: Franse
recht) Om Belgische recht goed te begrijpen moeten we dus ook kijken naar het buitenland.
-> We zitten met steeds meer internationalisering en toenemende mobiliteit. Soms moet
men in België ook buitenlands recht toepassen. (Bv: IPR)
-> Kritisch zijn en het recht in vraag stellen. Dit kan ook gebeuren door naar andere
buitenlandse rechtstelsels te kijken. Men kan inspiratie opdoen voor bepaalde
rechtsproblemen in andere rechtsstelsels.
-> Rechtsvergelijkend onderzoek.
Welke rechtsstelsels gaan we bestuderen?
-> Frans recht
-> Duits recht
-> Engels/Anglo-Amerikaans recht
Waarom deze rechtsstelsels?
-> Ze zijn relatief vergelijkbaar met elkaar en met het Belgische rechtsstelsels.
-> Duitsland en Frankrijk zijn grote voorbeelden van civil law – groepen.
-> Engels recht is een groot voorbeeld van Common law.
-> Het zijn allemaal westerse rechtsstelsels, zijn zeer invloedrijk geweest op andere landen.
-> De rechtsstelsels die we gaan bekijken hebben enorme invloed gehad op het Belgische
recht. (Bv: code civil) Amerika speelt bv een grote rol op vlak van economisch recht.
Gastcolleges:
-> Chinees recht: 28 februari, 11u (fysiek)
-> Oost-Afrikaans recht: 27 april (online)
-> Nederlands recht: 16 mei (fysiek)
Studiemateriaal: Lessen = alles wat prof zegt is leerstof, slides = belangrijkste punten komen
hierin, teksten en documentatie op BB = vooral juridische teksten en soms stukje literatuur.
,Examen = schriftelijk, je mag wetgeving meenemen, ook buitenlandse wetgeving (zelf bundel
samenstellen).
Examen = mix tussen open vragen en MC-vragen (zonder verhoogde cesuur en giscorrectie!)
Het is ook 1 geïntegreerd examen, dus alle deelcomponenten samen (frans engels en duits)
FRANS RECHT
I. Historische context
=> Frankrijk was vroeger onderdeel van het Romeinse Rijk en later van het West Romeinse
Rijk. Voor het Romeinse recht was er vooral gewoonterecht van de verschillende Keltische
stammen van toepassing. Na de Romeinse veroveringen kwam er toepassing van Romeins
recht. Ook vandaag speelt Romeins recht nog een kleine rol in ons recht.
476: val van het West-Romeinse rijk (invallen van de Germanen)
=> Verbrokkeling van het grondgebied en van het recht
-> Noorden: Romeins recht wordt grotendeels verdrongen door het Bourgondische,
Frankische en Normandische gewoonterecht. We zien een Noorden waarin Romeins
recht bijna volledig wordt verdrongen, het recht dat dan van toepassing wordt is
voornamelijk gewoonterecht dat niet perse wordt neergeschreven. Later worden wel
wat wetboeken opgesteld waarbij het bestaande gewoonterecht wordt
neergeschreven maar dit blijft op een verbrokkelde manier gebeuren.
= pays de droit coutumier
• Personele toepassing van het recht
• Vnl. mondelinge overlevering, soms opgetekend in
teksten (bv. Lex Salica)
-> Zuiden: traditie van het Romeins recht blijft grotendeels bewaard
= pays de droit écrit
• Wetboeken geïnspireerd op oude Romeinse regels
• Migratie en gemengde huwelijken bemoeilijken de
personele toepassing van het recht
NOORDEN
ZUIDEN
-> Deze figuur toont het verschil in recht tussen Noorden en Zuiden van Frankrijk na de val
van het WRR.
, 8e-18e eeuw: tijdperk van de Franse Koningen
=> 8e-9e eeuw: Karel de Grote herenigde het Frankische (d.i. het West-Romeinse) rijk
=> 843: Verdrag van Verdun
-> Verdeling van het Frankische rijk onder de drie zonen van Lodewijk I (zoon van
Karel De Grote)
-> Creatie van het West-Frankische rijk, de voorloper van Frankrijk
=> Franse Koningen gaan zorgen voor meer centralisatie. Karel de Grote slaagt er
grotendeels in om Frankrijk weer samen te brengen in het Frankische rijk. Maar even later
wordt dit land weer opgesplitst, dit omdat de zoon van Karel de Grote 3 zonen heeft en elke
zoon een deel van het Frankische rijk geeft.
Karel de Kale krijgt een deel van het gebied dat we nu Frankrijk
noemen, hier zien we het ontstaan van wat later Frankrijk zou
worden. (Blauwe deel)
=> 9e-16e eeuw: feodaliteit, met geleidelijke centralisatie.
-> Tijdens de Franse Koningen zien we het gebruik van feodaliteit en de Koningen
steeds machtiger worden.
-> Feodaliteit = systeem met verschillende lagen, de Koning staat aan de top van de
piramide maar daaronder ook heel wat leenmannen die van de leenheer beheer
krijgen over bepaalde gebieden. De leenmannen zijn verantwoordelijk voor bestuur
maar ook voor rechtspraak.
-> De feodaliteit leidt tot een verbrokkeling van het recht. Koningen hadden over het
algemeen een vrij zwakke positie, ze waren afhankelijk van leenmannen voor een
leger. Koningen waren tot de 16e eeuw nog niet zo sterk als ze later zouden worden.
Koningen hadden ook zeer weinig wetgevende macht. Voor de Franse Koningen was
er meer en meer de tendens om het gewoonterecht te ondersteunen waardoor
steeds meer afstand genomen werd van Romeins recht. De ondersteuning van dit
gewoonterecht was voor de Franse koningen een bewuste strategie om meer afstand
te nemen van de Duitse Keizers die het Romeins recht gebruikten.
-> De rechtspraak van Koninklijke rechtbanken zorgt ervoor dat er toch een zekere
centralisatie van recht kan gebeuren, ondanks het feodale systeem.
, -> Grote invloed van het Parlement van Parijs, ze waren bevoegd voor groot deel van
het grondgebied. Door de invloed van het parlement werd een soort eenmaking van
het gewoonterecht opgelegt. De rechters in dit parlement waren vaak voormalig
advocaten, terwijl in Duitsland zien we dat het professoren zijn die het recht gaan
eenmaken.
=> 17e-18e eeuw: feodaliteit, maar sterkere centralisatie (‘ancien régime’).
-> In 17e en 18e eeuw: is de periode waarin de Koningen in Frankrijk echt machtig
worden. (Zonne koning)
-> We komen tot een absolutisme waarbij de koning als soeverein wordt gezien, de
wil van de Koning is de wil van God en dus is de wil van de Koning ook de wet.
-> Belangrijk verschil: onder feodale systeem is gewoonterecht van toepassing waar
de koning beperkte macht over heeft, in deze periode heeft de koning zijn eigen
wetten die hij maakt waaraan het gewoonterecht ondergeschikt aan blijft.
Er komt geen radicale breuk met gewoonterecht omdat er wel conflicten ontstaan
met edelen etc.
-> Er komen eerste codificaties van recht! Het idee van codificeren ontstaat hier.
Wat hierna zal volgen heeft nog een veel grotere impact op wat het recht nu is.
Franse revolutie (1789) tot val van Napoleon (1815)
=> Breuk met de maatschappelijke en staatkundige organisatie van het ancien régime
-> Breuk met (absolute) monarchie, priviliges van adel en clerus, feodale systeem, …
-> Macht aan het volk: wet = wil van de natie = centraal → légicentrisme
-> Soevereiniteit van de natie
=> Franse revolutie (1789) zeer belangrijk! (data zijn niet heel belangrijk voor dit vak maar
wel weten in welk tijdsvak we zitten) Met de Franse revolutie ontstaat een breuk met het
Ancien régime, men neemt afstand van de absolute monarchie. Het is gedaan met privileges
van adel en clerus en gedaan met het feodale systeem.
=> De wil van de koning wordt niet meer gezien als wet, maar de wil van het volk wordt
gezien als wet -> Soevereiniteit van de natie!
=> Belangrijk in deze periode:
-> Déclaration des Droits de l’Homme. Hierin worden de waarden van de Franse
revolutie afgekondigd (Egalité, Fraternité, liberté). Dit document is belangrijk omdat
het ook nog een belangrijke invloed heeft op de grondrechten in de Belgische
grondwet. Dit document was zeer invloedrijk op andere rechtsdocumenten die we nu
kennen.
-> De eerste GW tijdens de Franse revolutie: de monarchie wordt sterk ingeperkt, de
macht van de koning wordt ingeperkt en dit leidt uiteindelijk tot de val van de
monarchie. Er zal ook een relatieve scheiding der machten komen. Dit alles zorgt voor
een sterke breuk met het Ancien Régime.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper quieran22. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
