Dierziekten 2 is een jaarvak uit het tweedejaar. Dit is de samenvatting die hoort bij dierziekten landbouwhuisdieren, het deel van het tweede semester.
Dierziekten landbouwhuisdieren:
1. Organisaties
1.1. DGZ = Dierengezondheidszorg Vlaanderen
• Rol: ondersteuning bieden aan de veehouders i.v.m. wettelijk verplichte
identificatie & registratie van hun bedrijf en dieren. Zo kan een dier of
producten gevolgd worden doorheen de verschillende stadia tot distributie.
• DGZ zorgt voor de begeleiding van veehouders en dierenartsen bij monitoring,
bestrijding en preventie van dierziekten.
• Vele laboratoriumonderzoeken en autopsiën worden uitgevoerd om
dierengezondheidszorg te optimaliseren.
• Beheer van Sanitel databank
• Veeportaal: bijhouden van laboresultaten, sterftegevallen, doorgestuurd door de
landbouwers
1.2. FAVV = Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
• Implementeren van regels en opvolging van dieren met een uitgebroken ziekte →
aangifteplicht.
• Behandeling opstarten van ziektes die wettelijk bestreden moeten worden.
• Beslissingen nemen over het importeren van dieren.
1.3. Gddiergezondheid
• Samenwerken aan diergezondheid in het belang van dier, dierhouder en
samenleving.
• Informeren over dierziekten, optimaal diergezondheidsmanagement,
diergezondheidsmonitoring en de regelgeving.
1.4. OIE
• Verbeteren van de diergezondheid op globaal niveau.
• Preventie van zoönosen, bevordering van gezondheid en welzijn van dieren
• Zijn instaat om ziektevrij status in te trekken
1.5. Vilt
• Landbouwgericht en minder gebaseerd op de ziektes.
1.6. Sciensano
• Wetenschap en gezondheid zijn belangrijk. Gezondheid wordt vanuit een
holistische en multidisciplinaire benadering bekeken.
• Sciensano bestaat uit 6 domeinen: gezondheid en milieu, voedselconsumptie- en
veiligheid, ziekten en gezondheid in kaart brengen, diergezondheid, kwaliteit van
de gezondheidszorg, doeltreffendheid en veiligheid van vaccins, geneesmiddelen
en gezondheidsproducten.
Eén nieuwsfeit uit bovenstaande bronnen komt zeker op het examen!!
Nieuwsfeiten 2023 in verband met dierziekten:
• Nieuw KB → varkenshouders mogen hun biggen zelf verdoven voor
castratie. Hiervoor moet wel een akkoord worden opgemaakt met de
bedrijfsdierenarts.
• Verplaatsing- en identificatiedocumenten:
https://www.dgz.be/nieuws/verplaatsings-en-identificatiedocumenten-nieuwe-
items?backToOverview=1
• België officieel vrij van vogelgriep en blauwtong → 9 juni 2023: ophokplicht
van pluimvee en vogels wordt opgeheven. In september 2022 was er een nieuwe
golf van vogelgriep (aviaire influenza: HPAI). De laatste uitbraak dateert van
februari 2023 (artikel: vogelgriepvirus ontdekt op een braadkippen bedrijf in
1
, Aalst ~ 24 februari 2023), waardoor België terug het status HPAI-vrij krijgt. In
EU blijft het circuleren bij wilde vogels. Er wordt wel nog steeds aangeraden
pluimvee in een buitenloop preventief te beschermen met netten om contact met
wilde vogels te vermijden.
In 2019 was er een uitbraak van blauwtongvirus seroptype 8. Het laatste geval
werd opgemerkt in februari 2021 en kreeg België daarna zijn ziektevrije status.
De muggen die deze ziekte overdragen kunnen ook EHD overdragen. Deze ziekte
komt in ons land niet voor, maar ligt misschien wel op de loer. Dit is een ziekte
die in o.a. Spanje voorkomt. (Zie artikel: Exotische ziekte EHD duikt voor het
eerst op bij runderen in EU ~ 17 mei 2023)
EHD = epizoötische hemorragische ziekte, wordt bij runderen vastgesteld.
• 79% minder uitbraken van Afrikaanse varkenspest in EU ~ 25 mei 2023:
laatste besmetting van AVP dateert van 2019, dit was een wild everzwijn in
Wallonië. De laatste besmetting van een varkenshouderij dateert van 1985. Het
circuleert nog steeds in Oost-EU. Er was dus een daling van 79% bij varkens en
een daling van 40% bij everzwijnen.
• Brazilië roept noodtoestand uit na meerdere gevallen van vogelgriep ~ 23 mei
2023
• Vogelgriep slaat toe bij kokmeeuwen, Natuurpunt wil noodscenario ~ 22 mei
2023
• Nederlandse experts waarschuwen voor mengvorm vogel- en varkensgriep ~
11 mei 2023: er heerst een groot risico bij gemengde bedrijven: varkens en
pluimvee. Gevaar wanneer HPAI en varkensinfluenza zich zouden vermengen.
Dit zou ook een risico voor de mens kunnen vormen (Zoönose). Het HPAI-virus
zou moeten muteren, vooraleer dit op de varkens kan overgaan, want
• Europa zet licht op groen voor vogelgriepvaccinatie ~ 8 maart 2023:
vaccineren van pluimvee tegen vogelgriep zal mogelijk zijn vanaf 12 maart.
Ze kan bv. vragen om op de website van FAVV een productterugroeping na te gaan: hoeveel
terugroepingen zijn er bij een bepaalde bacterie, tussen een bepaalde periode die ze aangeeft.
Over welk type voeding gaat dit? (Deze info is terug te vinden bij het consumentendeel van
FAVV, productterugroepingen).
Belangrijk om op foto’s te kunnen zien over welke ziekte het gaat.
2
,2. Dierziekten rund:
2.1. Stofwisselingsstoornissen:
2.1.1. Kalfziekte:
= melkziekte: ontstaat kort voor, tijdens of in de 1ste 3 dagen na het
kalven bij hoogproductieve koeien.
• Oorzaak: te lage Ca-bloedspiegel of hypocalciëmie
o Sterke daling Ca in het bloed → door behoefte aan Ca voor
de biestproductie.
o Ca vanuit de voeding wordt hiervoor gebruikt, want Ca vanuit de beenderen
kan niet snel genoeg worden vrijgezet.
o De 1ste 24u na de kalving → daling van voedselopname → ook daling Ca-
opname → sterke daling = ontstaan van kalfziekte.
o Gebeurt meestal niet bij jonge dieren, maar eerder bij het 2de of 3de kalf. Hoe
ouder het dier → hoe moeilijker Ca wordt vrijgezet.
o Te hoge en te plotse massale Ca-afgifte door startende melkafgifte: bv. van 0l
naar 15 à 20 l → van bij Holstein-Friesian
• Symptomen:
o Suf o Geen eetlust
o Moeite met (sternaal) te o Poten onder zich leggen
blijven rechtstaan
• Remedie/ Preventief:
o Parathyreoïd trainen:
▪ Tijdens de droogstand Ca-arm en Mg-rijk rantsoen geven →
Parathormoon trainen, zodat het Ca-mobiliserend vermogen
toeneemt.
▪ Kation ~ anion balans (KAB) verschil in droogstand: een overmaat
aan anion → zuurdere bloedsuikerspiegel → pH daalt onder 7,5 →
waardoor het lichaam in actie schiet → extra stimulans voor de
parathyreoïd om meer PTH te produceren.
Te zuur bloed → PTH neemt toe → Ca naar bloed om pH te laten toenemen.
• Kation: positief geladen ion
• Anion: negatief geladen ion
o Laatste dagen voor en de 1ste dagen na het kalven: goed opneembaar Ca
aanbieden
2.1.2. Slepende melkziekte (acetonemie of ketonemie)
= kenmerkend door laag bloedsuiker- & hoog acetongehalte → vooral bij
hoogproductieve koeien.
• Tijdens de dracht & lactatie: koe heeft veel glucose nodig → opbouw van
melksuiker. Gluconeogenese (= vormen van glucose uit een niet-koolhydraatbron
(bv. AZ & glycerol), maar vooral propionzuur) vindt plaats in de lever.
• In de pens worden Kh omgezet in VVZ = propionzuur, azijnzuur.
o Propionzuur → bouwsteen glucose (gluconeogenese)
o Azijnzuur → bouwsteen van melkvet
Voor de vorming van voldoende VVZ → goede pensvertering nodig + rantsoen met voldoende
Kh.
Zo niet (te weinig Kh of koe heeft een verminderde eetlust)
3
, • Glucose abnormaal gevormd vanuit eiwitten & vetten.
o Ketolichamen ontstaan → aceton is de belangrijkste.
o Opstapeling van ketolichamen in het weefsel → eetlust daling → vicieuze
cirkel
• Preventief:
o Koeien mogen niet te vet worden gevoederd tijdens droogstand (schraal
voeren)→ leververvetting = lever kan nog slechter glucose vormen.
o Hoogproductieve melkkoeien: voldoende structuur en Kh in rantsoen krijgen
→ pensfermentatie optimaal kan verlopen. Darmflora optimaal onderhouden.
o Kiezen voor rassen die niet vaak acetonemie hebben.
• Remedie:
o Infuus rijk aan glucose
rechtstreeks in de bloedbaan
brengen via de uiervene.
Negatieve energiebalans zo laag
mogelijk houden.
2.1.3. Lebmaagverplaatsingen:
Ontstaan door bepaalde belangrijke factoren:
• Hoe groter de buikdiepte → hoe groter de kans op
lebmaagverplaatsingen (erfelijk)
• Rasafhankelijk
• Meer gebruik van krachtvoer → -korrels, waardoor de lebmaag
overbelast raakt.
• Vrijkomen van buikruimte na het kalven.
2.1.3.1. Links:
Lebmaag verschuift onder de pens door tussen
linkerbuikwand & pens naar omhoog.
Vaststellen:
• Onder de hongergroeve: ping-geluiden
(afkomstig van de lebmaag, gevuld met vloeistof en
gas → lijkt op een ballon waar je tegen tikt) te
horen i.p.v. knisterende geluiden (afkomstig van
de pens).
Behandelen:
• Koe rollen → maag komt weer op z’n plaats + dieet van grove stengels hooi (lange
vezels)
• Chirurgie is vaak de enige oplossing
2.1.3.2. Rechts:
Lebmaag verplaatst zich naar rechtsboven en naar achteren → lebmaagdraaiing veroorzaken:
kan tot 270+° draaien → voedselpassage belemmeren.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ARvoeding. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
