Notities hoorcollege LK4: Van Alphen tot Van Bastelaere
College 1: 15/02/2023
- Overzicht van 200 jaar poëziegesch
- Ton Anbeek
o Focust zich alleen op Nederland, niet Vlaanderen
o Dit niet in de lessen
- Seperate literatuurgeschiedenis
o Klemtoon op Nederland, niet Vlaanderen bv
o Natie valt samen met cultuur
- Gecombineerde geschiedschrijving
o Overeenkomsten en verschillen tussen Vlaanderen en Nederland
o Veel culturele verschillen tussen Nederland en Vlaanderen
o Bv. Hugo Brems
▪ “Altijd weer vogels die nesten beginnen”
▪ Vergelijking literatuur in Nederlandse literatuur => dit in lessen
▪
- Bepaalde labels (bv modernisme) zijn meervoudig. Het zijn varianten binnen literaire tendens
(stromingen)
- Lezen => Ernst van Alphen, …
o Zie Ufora!
- 7 dichtbundels
o 4 komen aan bod in werkcollege
o Tegen werkcollege: Paul van Ostajijen: het sienjaal + feesten van angst en pijn lezen
o 3 andere bundel
▪ Ook lezen
▪ Maar geen oefensessie
▪ Wel vragen op schriftelijk examen => dus kunnen analyseren
Opdracht 1: groepspresentatie
- 5 studenten
Opdracht 2: individuele schrijftaak
- 1 dichtbundel kiezen
- 1 gedicht
- In 2400 woorden
o Bevindingen presenteren
- Tegen 17 mei
1
,Examen
- Hoorcollege (50%)
o Mondeling examen
o 20 min
o 2 vragen => algemene vragen
▪ Inzicht in literaire tendensen
▪ “De romantiek in het zuiden”
▪ “modernisme in de Nederlandse poëzie”
▪ Geen detailvragen
▪ Kritisch omgaan met lesmateriaal
Puntenverdeling
- Oefeningen => 50%
- Slagen voor 2 onderdelen
Oefeningencollege
- Groepspresentatie
- Paper
- Schriftelijk examen
o 7 examenbundels worden ondervraagd
o /5 paper
o /5 presentatie
o /10 schriftelijk examen
o Hier moet je niet voor elk onderdeel slagen
2
,Hoofdstuk 1: 18e eeuw: Classicisme en
Verlichting
1.1. Inleiding: algemene karakterisering
Verlichting
- Religie wordt minder belangrijk
- God verschaft ons geen waarheid meer, wel wetenschappelijk onderzoek
- Ratio wordt belangrijker
Classicisme
- Voorgeschreven regels
- Auteurs hielden zich aan voorgeschreven regels
- Literatuur moest zich keurig houden aan regels
- Terugkeer naar klassieke oudheid
- Corneille, Molière, Racine
- Overgangsfase Renaissance (Gouden Eeuw) en Romantiek
18e eeuw
- Er ontstaat een burgerlijke cultuurbeweging (literatuur voor de burgerij)
o Hierbinnen wordt literatuur beoefend
o Literatuur van die tijd is door en voor burgerij
o Vraisemblance en bienséance
- Overgangsfase tussen renaissance en romantiek => classicisme
o Renaissance = gouden eeuw => Vondel, Huygens…
o Classicisme = pruikentijd
o Romantiek = vroege 19e eeuw
- Pruikentijd
o Saai
o Literatuur was gemaakt, onnatuurlijk
o Literatuur werd gepresenteerd in huiselijk kring
▪ Mensen kwamen samen om naar literatuur te luisteren
- Literatuur in huiselijke kring
o Literatuur wou vooral gebruikelijk zijn, vergankelijk
o Moest voor luisteraar bevattelijk zijn
3
,1.2. Enkele figuren:
Jan Luyken (1649 – 1712)
- Etser = beeldende kunstenaar
- Jan Luyken wordt gezien als overgangsfiguur naar 18e eeuw
- “Duytsche lier” 1671
o Debuut
o Bestaat uit wereldse liederen
o Emblematabundel
- Gaat na de dood van zijn vrouw, zich bekeren
o wil zijn wereldse liederen vernietigen (Duytsche lier) => zijn
levensopvatting was veranderd
- “air” gedicht uit bundel
o Vergankelijkheid
o Moraliserend over hoe de tijd voorbij gaat
▪ Over existentiële thematiek
▪ Over leven en dood
o Dood krijgt laatste woord in laatste regel
▪ Dood krijgt laatste woord, ook laatste regel
o structuur
▪ rijmschema A – A – A – B
▪ gedicht is gemaakt door klassiek patroon
• 2 x4 & 2x 5
o “Droom” => eerste woord
▪ Leven is een illusie
▪ Leven glijdt voorbij gelijk een vliet
o Titel “air”
▪ Eerste lezing: “aria”
• Liedtekst dat bedoeld is voor voordracht
• Een muzikale connotatie
▪ Tweede interpretatie
• Lucht
• Als aanduiding van leven
• “air” is bijna een genreaanduiding
• Wordt gesproken gezongen
4
, Hubert Kornelisz. Poot (1689 – 1733)
- Boer
- Dichter van natuur en liefdesgedichten
- Aandacht voor klassieke mythologie
- Bewonderaar van Huygens, Hooft en Vondel
- “ Op de doot van myn dochtertje”
o Klassiek gecomponeerd
o “Jakoba” => zijn dochtertje
o Poot sterft zelf na de dood van zijn dochter
o Autobiografisch geïnspireerd
o Structuur
▪ Chronologische lijn
• Eerste strofe: Jakoba wordt geboren
• Tweede strofe: ze overlijdt
• Derde strofe: Jakoba in de hemel (den hoogsten troon)
• => Elke strofe toont een fase uit Jakoba haar leven
▪ Klassieke procedés (classicistisch gedicht)
• Poot zijn opvatting over literatuur is heel klassiek. Dat zien we:
• Gepaard rijm = klassiek schema (AA – BB- CC)
• Strofes zijn gelijkvormend
• Jambisch metrum => afwisseling van onbeklemtoond en beklemtoond
• Enjambement
o Regelafbreking wat zorgt voor betekenisgeving.
• Gebruik van werkwoorden
o Eerste strofe
▪ Eerste scène in verleden tijd
▪ Werkwoorden zijn actieve werkwoorden, maar worden
in verleden tijd weergegeven.
▪ Verzinnen beelden van Jakoba
o Derde strofe
▪ Dode kind dat niet graag geleefd zijn
▪ “o bloem”
• Apostrof
- “Mengdichten”
- Zijn gedichten zijn zeer toegankelijk
o Zeer begrijpelijke taal
5
, Hieronymus van Alphen (1746 – 1803)
- drie bundels met kindergedichten
- burgercultuur: begrijpelijke poëzie voor de huiselijke kring
- Verlichtingsdenken en een moraliserende toon: normen en waarden
De pruimenboom
- Moraliserend
- Utilitaire functie
o Houden de lezer een spiegel voor
o Spiegel van burgerdeugd => hoe moet je lezen?
- Gaat over vaderlijk gezag
- Was ook begrijpelijke poëzie
- Was kinderpoëzie, maar ook voor volwassenen
Johannes Kinker (1764 – 1845)
- Dichter en filosoof
- “Gedichten” (3 delen)
- Kosmopolitische allures en retorische breedsprakigheid
- Ontstaan van nieuwe literaire genres
o Schelmenverhaal
o Avonturenverhalen
o Travestieverhalen
o Erotische verhalen
o Reisverhalen
o Criminele verhalen
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 1234abc. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,99. Je zit daarna nergens aan vast.
