- Geneesmiddel = drug
- Actieve stof vs excipiënten = hulpstoffen zoals lactose (in een gelule)
- Formulatie (synoniem voor doseervorm)
- Doseervorm = vormen om een geneesmiddel toe te dienen en bevat de actieve stof + meerdere
farmaceutische exipiënten
1.2 AMORFE, KRISTALLIJNE EN POLYMORFE GM
A. ALGEMEEN
Moleculen worden meestal gesynthetiseerd in opgeloste toestand. Hoe krijgen we het medicijn in
vaste toestand?
1. Complexatie: We kunnen een stof toevoegen dat een complex vormt met een geneesmiddel
(= neerslaan) en dat affiltreren en zo verkrijgen we een vaste poeder.
2. Evaporatie: Op het einde van de synthese kunnen we het solvent verdampen en wat we
overhouden is vast.
3. Bevriezen
Kristallijn
= gedefinieerde, meestal gemakkelijk (microscopisch) herkenbare structuren, bestaande uit een
driedimensionaal rooster waarin de afzonderlijke moleculen aan de zijkanten van dit kristalrooster
zijn geplaatst
→ Moleculen in het GM zijn geordend tov elkaar en vormen zo een kristal
Amorf
→ moleculen zijn ongeordend tov elkaar
Kristallijn en amorf hebben enkel betrekking op vaste vormen
→ zodra het GM opgelost wordt zijn deze termen niet meer toepasbaar
• Microscopisch:
o Lichtmicroscoop: tot op +- 0,5 μm
o Elektronenmicroscoop: tot op +- 1 nm
• Zeefanalyse
• Lichtverstrooiing
Polymorfisme
• GM kan zowel als kristallijn of amorf voorkomen
→ GM kristallijn in de ene batch, amorf in de andere
• Verschillende types kristallen die tegelijk voorkomen
→ moleculen rangschikken zich op twee of meer verschillende manieren in het kristal:
verschil in verpakking of verschil in oriëntatie of conformatie van de moleculen.
Vb: Paracetamol is een polymorf GM dat onder versch. kristallijne vormen kan voorkomen
Eigenschappen:
• Kristallijne vorm heeft een energetisch lagere toestand dan de amorfe vorm
→ Amorfe vorm gaat vaak spontaan over naar de kristallijne vorm: energie komt vrij
→ Thermodynamica, alles streeft naar zo een laag mogelijke energie.
• De diverse kristaltypes van een polymorf geneesmiddel hebben de neiging om langzaam
omte zetten in het kristaltype dat thermodynamisch het meest stabiel is
• Polymorfen: verschillende fysische en chemische eigenschappen; bv. ander smeltpunt,
oplosbaarheid.
• Oplosbaarheid amorfe vorm > kristallijne vorm
→ Noodzakelijk om het type kristallijne/amorfe toestand van het geneesmiddel in elke batch
te bepalen.
B. BEPALEN OF EEN GM KRISTALLIJN, AMORF OF POLYMORF IS
• hogere energietoestand: minder stabiel
→ kans om na verloop van tijd om te zetten in de thermodynamisch stabielere kristallijne
vorm.
• hogere moleculaire mobiliteit
→ sterkere chemische reactiviteit en dus een snellere chemische afbraak.
• hogere oplosbaarheid
→ gebruik van de amorfe vorm van een GM kan een mogelijkheid bieden om de biologische
beschikbaarheid te vergroten in het geval van slecht in water oplosbare geneesmiddelen.
Er zijn tal van redenen waarom het belangrijk is om te bepalen of een geneesmiddel amorf, kristallijn
of polymorf, zoals:
• Invloed op de oplossnelheid
• Invloed op de technologische verwerkbaarheid van het geneesmiddel in vaste toestand
Opmerking over het belang van kristallen in de farmaceutische industrie: zie slide 18
1.3 ONDERKOELDE VLOEISTOFFEN & GLASTOESTAND
(glastoestand = amorfe toestand)
A. WAT ZIJN ONDERKOELDE VLOEISTOFFEN?
1. Puur water
Trage afkoeling
1. Onderkoelde vloeistof
→ wordt bij een temperatuur onder het vriespunt niet
vast.
2. vorming van waterkristallen, waarbij
energie/warmte (kristallisatiewarmte) vrijkomt door
vorming van bindingen tussen watermoleculen.
→ temperatuur stijgt
3. Evenwicht tussen water en ijs: de warmte die
vrijkomt door de vorming van kristallen wordt teniet
gedaan door verdere afkoeling van het water. Totdat
het water volledig bevroren is, is er een evenwicht en
blijft de temperatuur 0°C. (totdat al het water
omgezet is naar kristallen, blijft de temperatuur
constant)
4. Water is volledig gekristalliseerd: enkel ijs
→ temp daalt
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Farma1912. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.