Samenvatting
Samenvatting Grondwettelijk Recht
- Instelling
- Katholieke Hogeschool VIVES (VIVES)
Deze samenvatting bevat inhoud over de lessen gegeven door Meneer Renaat Hoop. Het bevat zowel informatie van de powerpoints als uit het boek.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 70 pagina's
Voorbeeld 4 van de 70 pagina's
In winkelwagen1 beoordeling
Door: shanastockmans1 • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
GRONDWETTELIJK RECHT EN RECHTENEN VRIJHEDEN
TWEEDE SEMESTER RECHTSPRAKTIJK
, HOOFDSTUK 1: DE STAAT BELGIË
WAT IS EEN STAAT?
• Belgisch staatsrecht = recht dat verband houdt met de inrichting van de Belgische
staat
o Substantieel deel van het publiekrecht
• Publiekrecht = rechtsregels die betrekking hebben op de relatie tussen de burgers en
de overheid, interne organisatie van de overheid en relatie tussen de overheden en
overheidsinstanties onderling
o Hoe overheid functioneert
o Hoe burgers en overheid zich verhouden ten opzichte van elkaar
• Staat → 3 constitutieve/samenstellende elementen
1. Bevolking
▪ Mensen die door de staat politiek-juridisch gegroepeerd worden →
onderdanen/burgers van een staat
▪ Verbondenheid met de staat: bezit van staatsburgerschap of
nationaliteit van die staat
▪ Volk/natie = groep mensen die een gemeenschappelijke taal, cultuur,
godsdienst, afstamming, geschiedenis hebben (culturele
verbondenheid)
▪ Streven naar een natiestaat waar politieke en culturele verbondenheid
samenvalt
2. Grondgebied
▪ Geografisch gebied waar een staat zijn gezag kan uitoefenen
3. Soeverein en georganiseerd gezag
▪ Mogelijkheid om regels op te leggen, macht uit te oefenen en
dwangmiddelen (politie, leger, …) in te zetten
▪ Soeverein = staatsgezag is het hoogste gezag (vb. geweldsmonopolie →
alleen de overheid mag geweld gebruiken)
▪ Georganiseerd = door middel van stabiele/democratische instellingen
▪ Opgedeeld in 3 staatsmachten:
I. Wetgevende macht (WM)
o Algemeen geldende en bindende regels uitvaardigen
II. Uitvoerende macht (UM)
o Regels ten uitvoer brengen
III. Rechterlijke macht (RM)
o Bindende beslissingen nemen als er geschillen ontstaan
over de toepassing van de regels
➔ Wijze waarop deze machten via instellingen worden uitgeoefend = vastgelegd in grondwet
2
, 4. (Erkenning door andere bestaande staten)
▪ In kader van volkenrecht
SOORTEN STATEN
• Unitaire of eenheidsstaat = staat waarin het gezag, de soevereiniteit uitgaat van één
centraal niveau (één centraal punt)
o Komt in de praktijk nog nauwelijks voor → moeilijk om op deze manier te
regeren
o Afgezwakt door decentralisatie en deconcentratie
Deconcentratie Decentralisatie
Centraal bestuursniveau gaat een stukje van Bevoegdheden worden door centrale
zijn macht afstaan aan een (lagere) instantie overheid toegewezen aan territoriaal of
(zonder RP) → lokaal niveau functioneel omschreven autonome
• Sneller en efficiënter werken organen (met RP)
• Moeten wel de nationale richtlijnen • Ruimte voor eigen beleid → niet
opvolgen onderworpen aan strikte
• Centraal niveau kan nog steeds richtlijnen
bevelen geven of zich in de plaats • Onderworpen aan bestuurlijk of
zetten = hiërarchisch toezicht administratief toezicht
• Toezichthoudende overheid kan
Vb. belastingdienst, inspectie geen bevelen geven of zich in de
plaats stellen
• Kan enkel beslissingen schorsen of
vernietigen → als het de wet zou
schenden of algemeen belang zou
schaden
o Decentralisatie wordt opgesplitst in twee soorten
▪ Territoriale decentralisatie: autonomie van ondergeschikt bestuur is in
algemene termen omschreven, territoriaal beperkt & autonomie
uitoefenen door eigen politiek verkozen organen
• Vb. gemeente- en provinciebesturen
▪ Functionele of dienstgewijze decentralisatie: autonomie wordt
inhoudelijk en functioneel omschreven, maar territoriaal onbeperkt
• Vb. openbare instellingen (RSZ), autonome overheidsdiensten
(NMBS)
• Federale of bondsstaat = soevereiniteit binnen eenzelfde staat wordt verdeeld tussen
een centraal gezag en deelstaten van die staat
o Deelstaten hebben ruime autonomie & kunnen bevoegdheden uitoefenen
zonder hiërarchisch toezicht
o Binnen hun bevoegdheidsdomein kunnen ze de drie staatsmachten uitoefenen
3
, o Deelstaten doen een eigen rechtsordening ontstaan (autonomie) →
beschikken (soms) over eigen grondwet en beslissen mee in federale
staatsordening (participatie)
o Samenwerking enkel wanneer noodzakelijk en voorzien (coöperatie)
o Op internationaal vlak worden deelstaten niet als afzonderlijke entiteiten
gezien → naar buiten toe blijft de federatie/bond dominant
o Ontstaan van een federatie:
▪ Agregatieve/centripetale manier: afzonderlijke staten beslissen om
samen te gaan werken binnen een groter verband (= federatie) en
geven een stuk van hun soevereiniteit over aan een nieuw op te richten
centraal gezagsniveau
Centrifugaal: een eengemaakt land/eengemaakte staat die later uit
elkaar is gevallen (andere kenmerken dan andere staten)
• Confederatie of statenbond/confederale staat = staten komen bij verdrag overeen om
een aantal materies gemeenschappelijk te regelen via beraadslagend orgaan (=
diplomatieke ambtenaren)
o Staat behoudt zijn soevereiniteit
o Tussenstap in de evolutie naar federatie
BELGIË EN ZIJN GRONDWET
ONTSTAAN VAN DE STAAT BELGIË
• 4 oktober 1830 → Voorlopig Bewind (voorlopige regering) roept onafhankelijkheid
van staat België uit
o Parlement laten verkiezen + grondwet laten opstellen
o Provincies horen bij Verenigd Koninkrijk der Nederlanden onder leiding van
Koning Willem I (na ondergang van Napoleon Bonaparte)
• 10 november 1830 → eerste Belgische parlement wordt ingevoerd = Nationaal
Congres (onafhankelijkheid wordt nogmaals uitgevaardigd
• 7 februari 1831 → Belgische grondwet wordt afgekondigd
• 21 juli 1831 → eedaflegging Koning Leopold I (nationale feestdag van België)
➔ Unitaire staat met beperkte decentralisatie, Vlamingen in het noorden, Walen in het
zuiden en na WOI ook Duitstalige onderdanen
DE GRONDWET
• Belangrijkste en meest fundamentele rechtsnorm
• Grondwet = hoofdlijnen van de staatsstructuur = juridisch fundament van een staat
• Het zijn wel degelijk rechtsregels die juridisch afdwingbaar zijn en nageleefd moeten
worden door overheid en burgers
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper simoensmarialaura2004. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen