Gastles: common ground
Participatie & communicatie in ruimtelijke projecten
Inge Dorssers: verantwoordelijke voor projecten in mobiliteit en infrastructuur
Common ground: adviesbureau met betrekking tot projecten in de publieke ruimte. Ze
willen stakeholders betrekken als onafhankelijke procesbegeleider. Sterk gegroeid de
laatste jaren.
Hoe wij bij Common Ground kijken naar ruimtelijke projecten
Onze ruimte (in Vlaanderen, bij uitbreiding op de hele planeet) is schaars en overbevraagd: heel
veel vragen om de ruimte voor verschillende zaken te gebruiken, maar de ruimte is schaars.
Woonfunctie, energie, bedrijf, ontspanning, natuur, landbouw = druk op de ruimte
We moeten immers heel veel functies inplannen op beperkte ruimte. Er is plaats nodig voor
wonen, werken, ontspannen, landbouw, industrie, mobiliteit, energieproductie, … en
terzelfdertijd is er nood aan meer/voldoende open ruimte ifv onze natuur maar bv. ook ifv het
managen van onze waterhuishouding (ifv droogte, overstromingen, …)
Er zit maw een enorme druk op de beschikbare publieke ruimte
Er rusten daarom heel wat claims op onze publieke ruimte vanuit verschillende stakeholders,
die niet altijd even eenvoudig te verenigen zijn
Dat zorgt ervoor dat de processen om publieke ruimte in te vullen vaak heel complex zijn.
Zowel op grote als kleinere schaal
Enkele voorbeelden:
- Grotere schaal:
- N60 nabij Ronse: belangen van landbouwers, natuurverenigingen zoals
Natuurpunt, maatschappelijk en economisch belang van een nieuwe
verbindingsweg
- Oosterweelverbinding en de overkapping van de Antwerpse Ring
1
, - Kleinere schaal:
- Locatie waar noden voor uitbreiding van een school, bijkomende woningen,
speelruimte en een randparking
- Uitbreiding van een bedrijf dat nabij een woonwijk gelegen is
- Planten van een bos waar vroeger een veld was
Zeer veel belangen die deze ruimte willen claimen. De stukjes ruimte moeten zo goed mogelijk
gebruikt worden.
Heel veel projecten krijgen te maken met tegenstand (bv: Wevelgem die een bos wou planten
op een landbouwgrond = buurt tegen hen). Burgerprotest komt vaak voor bij projecten op de
publieke ruimte.
Deze processen zijn complex, niet alleen omwille van de inhoudelijke opdracht (bouwtechnisch,
juridisch, financieel) -> dat zijn zaken die je goed kan beheersen
Veel moeilijker te bevatten en te beheersen is de sociale complexiteit die dergelijke projecten
met zich meebrengen
Achtergrond
• Cf. Marcel Hertogh (de veilige illusie van beheersbaarheid), complexiteit in grote
infrastructuurprojecten:
• Bouwtechnische complexiteit
• Financieel/juridische complexiteit
• Sociale complexiteit
Sociale complexiteit is hoog als er een reële kans op belangenconflict is, er verschillende
meningen en percepties over het project bestaan én het project een brede impact heeft.
Technische complexiteit, financiële complexiteit, juridische complexiteit (= ruimte innemen
waar die normaal niet voor bestemd is) = beheersbaar en voorspelbaar
Sociale complexiteit is veel minder goed te voorspellen. Hoe meer stakeholders een belang
hebben hoe meer tegenstand. Common ground doet alles wat te maken heeft hiermee =
stakeholders in kaart brengen en hun belangen, traject begeleiden en hun kennis te
incorporeren. Je hebt het proces daarom nooit volledig onder controle
Vanuit CGR focussen wij op deze sociale dimensie en hoe daarmee om te gaan.
Mutual Gains benadering:
Doordat heel veel verschillende stakeholders een claim op de publieke ruimte leggen, krijg je
vaak conflicterende eisen of standpunten. Wat wij doen in projecten is op zoek gaan naar de
belangen die achter een eis of standpunt zitten (wat is er echt belangrijk voor een bepaalde
groep stakeholders? Wat wil ze bereiken met hun eis? Waarom formuleren ze dat op deze
2