Centrale theorie:
1) Fonologische deficit theorie (dyslexie is een fonologisch deficit):
Fonologisch bewustzijn/ Phonological Awareness (PA) (meest voorkomend aangewezen als
oorzaak): Aspect van ons metalinguïstisch bewustzijn waar we leren omgaan/ manipuleren/
alles wat de klankstructuur van de taal in zich draagt.
Dit fonologisch bewustzijn is een vaardigheid die in ontwikkeling is (vn. In de
peuter- en kleuterleeftijd) en start met:
1. Woordbewustzijn
2. Rijmbewustzijn (meest uitgesproken!)
3. Syllabebewustzijn (komt niet spontaan tot ontwikkeling > school)
4. Foneembewustzijn (Hier wilt men tot komen!)
Hier gaat het ook fout bij mensen die dyslexie hebben.
Foneembewustzijn: Kwaliteit van de mentale representatie van fonemen (de abstracte vorm
die we ergens van een foneem hebben opgeslagen) bepaalt mede de kwaliteit van de
ontwikkeling van grafeem-foneem connecties.
Belangrijk bij decoderend lezen
(De manier waarop uw mama/ papa/ zus/ vriend/ jijzelf … bepaalde klanken
uitspreekt is telkens verschillend, maar toch begrijpen we wat mensen uitspreken en
maken we een soort van abstracte voorstelling van zo’n klank. Mensen uit
verschillende dialecten hebben andere foneemrepresenaties dan mekaar.)
Meta-linguïstisch bewustzijn:
Foneembewustzijn is een onderdeel van meta-linguïstisch bewustzijn (redeneren over… , kunnen
spelen met de klanken):
Pragmatisch bewustzijn
o Weten wanneer je welke taal gebruikt/ in welke context.
Vormbewustzijn
o = morfologisch bewustzijn: weten hoe woorden te vervormen
o Bv. verkleinen
Woordbewustzijn
Fonologisch bewustzijn
o Rijmen
o Segmentatie in syllaben
o Segmentatie in fonemen
, Fonologisch bewustzijnstaken
Woordobjectivatie
o Kunnen stilstaan bij klank van woorden ipv semantiek.
o Bv. Wat is het langste woord: ‘reus’ of ‘kaboutervrouwtje’?
Gebruik/ herkennen van rijm
Auditieve discriminatie
o Verschillen horen
o Bv. Pad - pad
Auditieve synthese
o Bv. P+oe+s = Poes
Auditieve analyse
Foneemdeletie (klankweglating: /kant/ zonder /n/ /kat/)
Foneemsubstitutie (klankvervanging: vervang /n/ door /s/ in /kant/ /kast/)
Spoonerism (klankverwisseling: /mier peer/ /pier meer/)
Lezen en fonologisch bewustzijn
Simple view of reading (Gough) = Theorie over wat lezen is in essentie.
Volgens het simple view of reading model bestaat begrijpend lezen eigenlijk niet.
Begrijpend lezen is de combinatie van decoderen (woordherkenning) en begrijpend luisteren.
Decoderen bestaat volgens dit model uit de combinatie van fonologisch bewustzijn
(foneembewustzijn i.h.b.) en letterkennis.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hannestaels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.