Samenvatting farmacotherapie I:
endo
1 Diabetes (dia 1 – 318)
KENNEN normaal Pre-diabetes Diabetes mellitus
Bloedglucose (FPG) 100 mg/dL 100-125 mg/dL ≥ 126 mg/dL
= nuchtere glykemie
2 uurs- plasmaglucose (2-h PGG) 140 mg/dL 14 – 199 mg/dL ≥ 200 mg/dL
Geglycoseerd hemoglobine (HbA1C) < 5,6 % 5,7-6,4 % ≥ 6,5 %
Symptomen Diabetes Type I en II (dia 18 nog bekijken)
Diabetes Type I Diabetes Type 2
Polyurie Soms lang onopgemerkt
Polydipsie Diagnose bij toevallige bloedafname of
Dehydratatie urinescreening
Gewichtsverlies Diagnose bij klachten doos de micro- en
Soms, ketoacidose macrovasculaire complicaties
Herhaalde urineweginfecties, pruritus vulvae,
balanitis, intertrigo, wazig zicht, paresthesie,
wonden die moeilijk genezen
Symptomen hyperglykemie en hypoglykemie
Hyperglykemie Hypoglykemie ≤ 70 mg/dl
Moeheid Wisselend humeur
Slaperigheid Hoofdpijn
Droge tong Moeheid
Vaak plassen Bleekheid
Dorst Zweten
Honger
Beven
Duizeligheid
Slecht zien
Screeningscriteria diabetes typ II (kennen)
Iedereen > 35 jaar: bij normale resultaten, herhalen om de 3 jaar
Iedereen met prediabetes: jaarlijks
Kinderen met gewicht > 85ste percentiel en 2 of meer risicofactoren: herhalen om de 3 jaar
o Risicofactoren: familiale T2DM, moeder met zwangerschapsdiabetes, tekenen van
insulineresistentie
Elke volwassenen met BMI ≥ 25 kg/m2 en een bijkomende risicofactor
o Risicofactoren: fysieke inactiviteit, 1ste graad verwante diabetes,
zwangerschapsdiabetes, cardiovasculaire aandoening, hypertensie, hyperlipidemie,
polycystisch ovarium syndroom.
Vrouwen met zwangerschapsdiabetes: minstens om de 3 jaar
, Mensen met HIV
Oorzaken van secundaire diabetes
Genetische defecten
Ziekten van de exocriene pancreas
Geneesmiddel-geïnduceerde diabetes (HIV-protease remmers, ciclosporine, cortico’s,
diuretica, antipsychotica)
Stresssituatie: rol van counter regulerende hormonen zoals cortisol en catecholaminen
Zwangerschapsdiabetes
Door toenemende productie van glykemie verhogende hormonen (oestrogenen, cortisol)
Glucose passeert makkelijk de placenta
Tijdige diagnose en behandeling nodig om complicaties te voorkomen (foetus en moeder)
Bij het verdwijnen van de verhoogde stress op koolhydraatstofwisseling na de zwangerschap,
normaliseert de glucosetolerantie meestal
Complicaties van diabetes
Microvasculaire complicaties: retinopathie (25% meer kans op blindheid), nefropathie
Macrovasculaire complicaties:
o Verhoogd risico op coronair ischemisch hartlijden, op myocardinfarct
o Verhoogde kans op cerebrovasculair incident
o Ischemie ter hoogte van onderste ledematen
Neuropathie
o Langdurige hyperglykemie vergroot risico voor ontwikkeling van microvasculaire
complicaties
o Vasculopathie en neuropathie liggen aan de basis van diabetische voetulcera
(diabetische voet)
Preventie of uitstel van type II diabetes en bijhorende comobiditeiten
Optimalisatie van gewicht
o Bij elke medische controle, BMI berekenen en noteren
o Bij type II diabetes patiënten met overgewicht en obesitas: > 5% gewichtsverlies
nastreven
o Gezonde voeding en dieet
o Verhoging fysieke activiteit
o Gedragstherapie
o Metabole chirurgie
Levensstijlaanpassing
o Rookstop (daling CV risico)
o 150 min per week bewegen, liefst elke dag iets.
Geneesmiddelen tegen diabetes
Insuline DPP-4-remmers Acarbose
Metformine Incretinemimetica glucagon
Sulfonylurea en Gliflozinen
gliniden Glitazonen
, o
1.1 Insuline
insuline
Indicatie
- Diabetes type I
- Diabetes type II
o Indien onvoldoende reactie op orale bloedglucoseverlagende middelen
o Bij zwangerschap (1ste keuze)
o Bij ernstige infecties
o Bij stresstoestanden: operaties, traumata
o Bij ernstige nier- of leverfunctiestoornissen
- Bij keto-acidotische coma
(ultra)snelwerkende insuline analogen
Insuline lispro: 100 OF 200 IE/mL Eigenschappen:
- Inversie van lysine en proline in humaan - Heldere oplossing
insuline - Ultrasnel: na 10 min
Insuline aspart: 100 IE/mL - Kortwerkend: 2-5 uur
- Proline vervangen door aspartaanzuur - Subcutaan
in humaan insuline - Net voor de maaltijd, 15 min ervoor, tijdens
Insuline glulisine: 100 IE/mL de maaltijd of kort erna
- Asparagine en lysine vervangen door - Ook insulinepomp
respectievellijk lysine en glutaminezuur - Soms i.v. bij keto-acidose of hyperosmolaire
in humaan insuline ccoma
Snelwerkende ‘regular’ insulines Insuline met intermediaire werkningsduur
Actrapid, Humuline Regular 100 IE/mL Insuline-isofaan 100 IE/mL
(insulatard sc-im®, Humuline NPH sc-im®)
Eigenschappen
- Heldere oplossing van kristalijne Eigenschappen
insuline met laag Zn-gehalte, zonder - Suspensie met neutrale pH (niet i.v.)
protamine. - Omzwenken (traag 10x)
- Subcutaan - Intermediaire werkingsduur door fixatie
- 30 min tot enkele minuten voor de op protamine
maaltijd - Intermediaire: na 1-2 uur, duur: 10-20u
- Ook insulinepomp - Subcutaan
- Soms i.v. bij keto-acidose of - Associatie met snelwerkend insuline
hyperosmolaire coma mogelijk
Langwerkende insuline-analogen
- Vlakker werkingsprofiel dan bij insulines met intermediaire werkingsduur
o Kleinere kans op nachtelijke hypoglykemie
- Hypoglycemiërend effect: pas 1,5 tot 4 uur na de subcutane inspuiting, is maximaal na 8
uur en duurt ongeveer 20 tot 24 uur
- NIET I.V
Levemir® Tresiba®
Bevat: insuline levemir 100 IE/mL Bevat: insuline degludec 100 OF 200 IE/mL
(Heldere oplossing)
Werking: ultra langwerkend (min 42 uur)
Werking: Langwerkend humaan insuline
analoog, aan lysine op positie B29 is 1x/dag subcutaan
myristinezuur gekoppeld. Dit gaat zich na
injectie aan albumine binden, waar het
langzaam wordt losgemaakt