Dit document bevat ALLES dat te kennen is voor het examen financieel recht. het bevat alle lesnota's, ppt's, oefeningen en mogelijke examenvragen die gezegd geweest zijn tijdens de les. Financieel recht gedoceerd door Professor Tison en Steennot in academiejaar 2023. Veel succes!!
Cursusmateriaal:
- Wetboek financieel recht
- Geen syllabus voor deel Tison
- Ex (3u): casussen (50%, wss 1 over krediet), theorievragen (40%) en juist-onjuist
vragen + motivering
GELDREKENINGEN EN BETALINGSVERRICHTINGEN
Algemeen
• Relatie tussen kredietinstelling en cliënt: Geldverrichtingen vinden doorgaans plaats via
rekening (beperkte mogelijkheid tot OTC-transacties)
• Geldrekeningen moeten worden onderscheiden van effecten-rekeningen
• Geldrekeningen :
• Zicht- of betaalrekening (jur. term)
• Spaarrekening: binnen deze categorie ga je een onderscheid kunnen
maken tussen de (niet-)gereglementeerde: andere fiscale behandeling.
Gereglementeerde: interesten vrij van roerende voorheffing tot bepaald
bedrag. De rente is daar een netto-rendement. Niet-gereglementeerd:
interesten die daar w genereerd zijn bruto- rendement waar door de
bank 30% roerende voorheffing op moet w ingehouden. Voor de
gereglementeerde is er dus een gunstregime maar in ruil daarvoor zijn
die onderworpen aan heel veel regels
• Termijnrekening à bepalen voor welke duur gelden w vastgezet en welk
rendement (vast). Bij spaar kunnen renten wel w aangepast (=verschil). Is
bruto-rendement
• Belang van het onderscheid: functie + toepasselijke regelgeving + fiscale
behandeling
• Rechtsverhouding tussen kredietinstelling en cliënt. Zeg je het vroeger op
dan afgesproken termijn, zal je hiervoor moeten betalen
• Rekeningovereenkomst
Spreken we over gedlrekeningen, dan gaat het over een rekeningovereenkomst = ov tussen
kredietinstelling en klant (consument of onderneming); feit dat het gaat over een ov betekent
dat je rekening moet houden met het verbintenissenrecht (contacts gesloten op/na 1jan 2023 =
boek 5 BW). Deze regels zijn van toepassing voor zover er geen lex specialis is in het financieel
recht. Wanneer een kredietinstelling transacties gaat verrichten met haar cliënt, dan gaan dit
altijd moeten leiden tot het openen rekening en zullen deze transacties een spoor nalaten. Er
kunnen nauwelijks transacties gebeuren zonder dat het gebeurt in kader rekeningverhouding
(uitz: wisseltransactie; hiervoor moet geen rekening geopend w bv Amerikaanse toerist die
dollars wil omzetten in euro’s)
Geldrekening onderscheiden van effectenrekening. Is ook een ov met een financiële instelling
waarbij op een rekening effecten w geboekt (aandelen, obligaties, fondsen). Andere regeling op
van toepassing. W benaderd vanuit een zakenrechtelijke houding: je w mede-eigenaar van de
effecten.
1
,Een betaalrekening open je om betalingsverrichtingen te kunnen doen. Spaarrekening is er voor
een andere reden. Om geld te kunnen bewaren en omdat je bepaald rendement wilt. Aan een
spaarrekening zijn eig geen risico’s verbonden.
Soorten geldrekeningen
• Zicht- of betaalrekening
• Contract van onbepaalde duur
• Tegoeden opvraagbaar op zicht
• Mogelijkheid tot verrichten van betalingstransacties (gevolg: toepassing
regelen inzake betalingsdiensten uit boek VII WER (art. VII.4 ev WER))
(infra)
• Vb. Informatiedocument betreffende de vergoedingen (art.
VII.4/1 WER). Aanbieder van zichtrekeningen moeten verplicht
een informatiedocument ter beschikking stellen omtrent de
vergoedingen. Een rekeninghouder w vooraf geïnformeerd
omtrent de kosten die aan transacties van die rekening
verbonden zijn. Zal op het ex niet vragen om welke informatie dit
gaat, maar kan wel vragen waarom zo een doc moet w voorzien w
• Al dan niet mogelijkheid tot het opnemen van krediet (indien krediet:
impact bepalingen Boek VII WER inzake consumentenkrediet)
• Spaarrekening en gereglementeerde spaarrekening
• Contract van onbepaalde duur
• Tegoeden opvraagbaar op zicht (desgevallend contractueel
gemodaliseerd)
• Nooit debetpositie / kredietverlening (en dus ook geen toepassing van
regelen consumentenkrediet)
• Geen toepassing regelen inzake betalingsdiensten uit Boek VII WER (uitz.
kosteloze beëindiging voor gereglementeerde spaarrekening)
• Bijzondere regelen voor gereglementeerde spaarrekeningen (vb.)
• Betreffende de rente (via KB/WIB): Verplicht (en uitsluitend) :
Basisrente + getrouwheidspremie (maxima en minima)
• Getrouwheidspremie voor bedragen die 12 maanden
onafgebroken op rekening staan: 4/jaar uitbetaald
• Beperking van de voorwaarden om hoger rendement te
verkrijgen
• Document met essentiële spaardersinformatie bij
commercialisering gereglementeerde spaarrekening (K.B. 18 juni
2013)
• Voorafgaande goedkeuring FSMA vereist
• Termijnrekening
• Bepaalde duur => niet op zicht opvraagbaar
• Geen krediet / geen toepassing regelen betalingsdiensten
• Terugvallen op civielrechtelijke principes (gemeen contractenrecht)
• Rekeningen met elektronisch geld (vb PayPal): gwn weten dat dit bestaat
• “Rekeningen” met cryptomunten (vb. Bitcoin) (niet zelfde regels als bij
elektronisch geld)
2
,Betalingstransacties en raamcontracten die zulke transacties mogelijk maken (betalingsov) w
geregeld door boek VII WER. Deze regelen zijn vt op zichtrekeningen. Niet op spaarrekening
(mits 1 uitz) en termijnrekeningen. Betaalrekeningen kunnen de rekeninghouder toelaten onder
0 te gaat. Er kan een kredietfaciliteit aan verboden zijn (‘je kan tot een bepaald bedrag onder 0
gaan’) à als je onder 0 kan gaan, dan verkrijg je krediet). Als je krediet kan opnemen, dan kan
dit er voor zorgen dat andere bepalingan van boek VII van toepassing zullen zijn (regels
consumentenkrediet). Dus als consument krediethouder is en krediet kan verkrijgen, zal dit
leiden tot een extra bescherming die cumulatief met de betalingsregeling vt zal zijn.
Betalingsrekeningen zijn altijd contracten van onbepaalde duur en zijn altijd opvraagbaar op
zicht (= je kan op elk ogenblik over die gelden beschikken. Betekent NIET dat je die op elk
ogenblik cash kunt afhalen (vb ik heb 50.000 op zicht en ik stap KBC binnen en vraag dit cash,
dan zal KBC dit wss niet kunnen doen en zal de bank daar enkele werkdagen voor krijgen).
Bij een spaarrekening is krediet niet mogelijk. Dus die regels van consumentenkrediet kunnen
nooit van toepassing zijn! Op het feit dat de andere regels van boek VII niet van toepassing zijn,
is er 1 uitz: kosteloze beëindiging voor gereglementeerde spaarrekening). Deze moeten op een
kosteloze manier beëindigd kunnen w. Deze kosteloze beeindiging is er om concurrentie tussen
banken te stimuleren. De andere doelstelling is bescherming van de cliënt.
Voor gereglementeerde spaarrekeningen heb je bijzondere regelgeving die kan terugvinden in
een KB (legt voorwaarden op). Deze zullen we niet in detail bekijken. Er zijn duidelijke regels mbt
basisrentevoet (niet hoger dan 3% tenzij eventueel hogere CB rente (maar deze is lager
vandaag)) en trouwheidspremie bij gereglementeerde spaarrekening. Mag je dan vandaag als
bank een spaarrekening op de markt brengen met een hogere rentevoet? JA, maar dan via een
niet-gereglementeerde spaarrekening !! Op de intresten die er zijn bij de niet-geregelementerde
spaarrekening, is wel roerende voorheffing verschuldigd. Stel dat op 1 feb gelden werden gestort
op een niet-gereglementeerde spaarrekening en dit gedurende 1 jaar. Getrouwheidspremie
reeds verworven jaar erop (=1 feb 2024), maar wel pas uitbetaald op 31 dec= niet aanvaardbaar,
dus verworven vertrouwheidspremies moeen 4x per jaar kunnen w uitbetaald. 1jan, april, juni
en oktober. Dus in dit voorbeeld is de volgende datum 1 april dat de getrouwheidspremie w
gestort op de rekening. Je kan maar bepaalde groepen een hoger/lager rendement geven. Moet
nl beperkt zijn. Wat niet mag is een hoger rendement geven aan nieuwe klanten. Dit mag niet bij
GEREGLEMENTEERDE SPAARREKENINGEN !!
Wanneer gereglementeerde spaarrekeningen w gecommercialiseerd moet aan de niet-
professionele cliënt (is niet zelfde als klassieke notie consument; in fin recht is ook een
zelfstandige of KMO een niet-professionele consument)) een bepaald document w verschaft én
het moet door de FSMA (toezichthouder) w goedgekeurd voor het w gecommercialiseerd. Voor
consumentenkrediet heb je dan wel weer de klassieke notie consument
Bij spaar-, betaal- en termijnrekeningen heb je een schuldvordering ten aanzien van de
kredietinstelling (als je een creditsaldo hebt tenminste).
3
, Recht op rekening?
• Oud B.W. bevat bijzondere regeling t.a.v. echtgenoten (maar slechts één bepaling)
• Overeenkomst “intuïtu personae” (?)
• Verplichting voor bank rekening te openen?
• Klassiek : neen (contractvrijheid) ! MAAR
• Uitzondering 1: basis-bankdienst voor consumenten
• Uitzondering 2: basis-bankdienst voor ondernemingen
• Verschillende ratio legis
Heb je de mogelijkheid als vrouw uw man te verbieden een rekeningsovereenkomst te openen?
Neen, art 218 oud BW. Zowel man als vrouw kan dit zelfstandig doen. Je hebt geen toestemming
van je partner nodig. Bank mag ervan uitgaan dat de rekeninghouder kan beschikken over de
gelden. Wnnr 1 van beide echtgenoten een rekening opent, moet de andere echtgenoot daarvan
in kennis w gesteld door de bank. Gebeurt echter de facto zelden omdat er geen sanctie is.
Iedereen kan dus in principe een rekening openen.
Heeft de bank een verplichting een rekening te openen? Je hebt contractvrijheid om al dan niet
te contracteren. Op die vrijheid bestaan er in de fin sector uitzonderingen (zowel verplichtingen
als dingen die verboden zijn).
Er zijn 2 verschillende regels in WER. Enerzijds basisbankdienst voor consumenten en dan ook
een voor ondernemingen. Deze twee streven verschillende doelstellingen na.
Voor consument: ten minste recht op 1 betaalrekening. Dit zodat ze kunnen deelnemen aan het
maatschappelijk verkeer (=doelstelling). Ook een basisbankdienst voor ondernemingen: als men
als ond wil deelnemen aan het eco verkeer, dan moet je een rekening hebben (inschrijving KBO
en hier moet je een rekeningnr voor hebben (aka je moet over een rekening beschikken).
Banken gaan geconfronteerd w met de vrees dat ze bepaalde verplichtingen die hun w opgelegd
niet meer kunnen doen. De meest eenvoudige manier om die verplichtingen te beheersen is eig
gwn die rekeningsov beëindigen met die cliënten die de grootste risico’s gaan creëren. Men
stelde vast dat vooral ond uit bv de kokwereld, prostitutie, voetbalwereld en diamentair risico’s
in hoofde van de bank zouden creëren. Dus wat gaan de banken doen? Ze gaan aan ‘derisking’
doen. Dus de ct die bijzondere risico’s creëren die zeggen de banken op. Hierdoor kunnen de
ondernemingen niet meer deelnemen aan eco verkeer. Hierdoor ook een basisbankdienst voor
ondernemingen.
Dus het houdt bij c en ond allebei het recht in te beschikken over een zichtrekening en bepaalde
minimale betalingsdiensten om te kunnen deelnemen aan het eco verkeer, maar de ratio legis
bij consumenten en ondernemingen is verschillend. Bij consumenten nl; vermijden soc uitsluiting
(banken willen liefst geen ct met arme mensen) en bij ondernemingen is het in kader van de
‘derisking’.
Bijzondere regeling basis-bankdienst consumenten (art. VII.57 WER)
• Consument (die legaal in een lidstaat verblijft): recht op basis-bankdienst
• Consument = natuurlijk persoon die handelt voor doeleinden die
buiten zijn beroepsactiviteit vallen
• Inhoud: zichtrekening (betaalrekening) + bepaalde verrichtingen (m.i.v.
betaalkaart)
• Maar: geen recht op krediet (verbod)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper insrechten1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,99. Je zit daarna nergens aan vast.
