JURIDISCHE ASPECTEN VAN DE BEROEPSUITOEFENING EN VAN DE ZORGSECTOR
1. DE KRACHTLIJNEN VAN DE PATIËNTENRECHTENWET ........................................................................ 1
1.1. (HISTORISCHE) BEDOELINGEN VAN DE WET ................................................................................................. 1
1.2. TOEPASSINGSGEBIED ............................................................................................................................. 1
1.3. NALEVINGSPLICHT EN ‘MEDEWERKINGSPLICHT’ ............................................................................................ 1
1.4. DE GEWAARBORGDE RECHTEN .................................................................................................................2
I. Recht op kwaliteitsvolle dienstverstrekking (art. 5) ........................................................................... 2
II. Recht op vrije keuze (art. 6) ............................................................................................................. 2
III. Recht op informatie (art. 7) ............................................................................................................. 2
IV. Recht op toestemming (art. 8) ......................................................................................................... 3
V. Recht op dossier (art. 9) .................................................................................................................. 5
VI. Recht op bescherming van persoonlijke levenssfeer (art. 10)............................................................. 6
VII. Recht op palliatieve zorg (art. 11 bis) .......................................................................................... 6
2. REGULERING VAN DE BEROEPSUITOEFENING................................................................................... 9
2.1. MOGELIJKE NIVEAUS VAN NORMERING VAN BEROEPSUITOEFENING ................................................................... 9
2.2. MOGELIJKE VORMEN VAN REGULERING ..................................................................................................... 9
2.3. BEROEPSREGULERING VOOR PSYCHOLOOG IS IN VOLLE EVOLUTIE ...................................................................... 9
2.4. ACTUEEL GEVOLG VAN DEZE EVOLUTIE ..................................................................................................... 10
2.5. TITELBESCHERMING ............................................................................................................................ 10
2.6. WET UITOEFENING GEZONDHEIDSZORGBEROEPEN (WUG) .......................................................................... 12
2.6.1. WUG-piramide .....................................................................................................................................13
2.6.2. Uitoefening geneeskunde .....................................................................................................................13
2.6.3. Voorwaarden tot uitoefening van de geneeskunde ................................................................................13
2.6.4. Onwettige uitoefening van de geneeskunde ......................................................................................... 14
2.6.5. Klinisch psycholoog en klinisch orthopedagoog..................................................................................... 14
2.6.6. Uitoefening psychotherapie ..................................................................................................................15
2.6.7. Kort overzicht van enkele andere gezondheidszorgberoepen ................................................................ 16
2.6.8. ‘Niet conventionele geneeswijzen’ ....................................................................................................... 18
3. DE KRACHTLIJNEN VAN DE KWALITEITSWET .................................................................................. 18
3.1. SITUERING KWALITEITSWET ................................................................................................................... 18
3.2. BEGINSEL VAN THERAPEUTISCHE VRIJHEID ................................................................................................. 19
3.3. SANCTIONERING OP SCHENDING VAN THERAPEUTISCHE VRIJHEID ..................................................................... 19
3.4. BEKWAAMHEID, VISUM EN PORTFOLIO ..................................................................................................... 19
3.5. DE NIEUWE KARAKTERISATIEVERPLICHTING................................................................................................20
3.6. DRIE TYPES VAN VOORSCHRIFTEN ...........................................................................................................20
3.7. PERMANENTIE...................................................................................................................................20
3.8. PRAKTIJKINFORMATIE ..........................................................................................................................20
3.9. PATIËNTENDOSSIER ............................................................................................................................ 21
3.10. NIEUWE SANCTIES .............................................................................................................................. 21
3.11. TOEZICHT ........................................................................................................................................ 21
4. PLICHTENLEER VAN PSYCHOLOGEN .............................................................................................. 21
4.1. SITUERING ....................................................................................................................................... 21
4.2. ARTIKELS 21
I. toepassingsgebied .............................................................................................................................. 21
II. definities ............................................................................................................................................ 22
III. plichten van de psycholoog ................................................................................................................ 22
IV/I – Eerbiediging van de waardigheid en rechten van de persoon .......................................................... 23
IV/ II – Verantwoordelijkheid van de psycholoog ..................................................................................... 23
IV/III – Competentie ............................................................................................................................... 23
IV/IV – Integriteit en eerlijkheid .............................................................................................................. 24
5. BEROEPSGEHEIM EN PRIVACYBESCHERMING ................................................................................. 25
5.1. MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT................................................................................................................ 25
5.2. PRIVACYBESCHERMING KENT VERSPREIDE EN DISPARATE REGELING .................................................................. 25
1
,5.3. NOOD AAN GEÏNTEGREERDE VISIE OP PRIVACYBESCHERMING (BINNEN EEN RUIM NORMENCOMPLEX) ........................26
5.4. KERN VAN STRAFRECHTELIJKE REGELING INZAKE BEROEPSGEHEIM ....................................................................26
5.5. SCHENDING VAN BEROEPSGEHEIM ALS MISDRIJF ......................................................................................... 27
5.6. WIE IS GEBONDEN DOOR HET BEROEPSGEHEIM ..........................................................................................28
5.7. WELKE GEGEVENS VALLEN ONDER HET BEROEPSGEHEIM ...............................................................................28
5.8. UITZONDERINGEN OP HET BEROEPSGEHEIM...............................................................................................28
I. De getuigenis in rechte ........................................................................................................................ 28
II. Wettelijke verplichtingen tot bekendmaking van gegevens .................................................................. 29
III. Toestemming van de patiënt ............................................................................................................. 29
IV. Noodtoestand en verplichting tot het verlenen van hulp aan personen in nood.................................... 29
V. Hulp aan kwetsbare personen (art. 458 bis) ........................................................................................ 30
VI. Casusoverleg bij dreigend geweld (art. 458 ter) ...................................................................................31
VII. Dadertherapie...................................................................................................................................31
VIII. Patiënt als slachtoffer van misdrijf ................................................................................................... 32
IX. Recht van verdediging en optreden in rechte ...................................................................................... 32
X. Gerechtelijke opdrachten.................................................................................................................... 32
5.9. DE KRACHTLIJNEN VAN DE ALGEMENE VERORDENING GEGEVENSBESCHERMING (GDPR) ...................................... 32
5.9.1. De ‘algemene verordening gegevensbescherming’ ............................................................................... 32
5.9.2. Nieuw, maar toch niet zo nieuw ............................................................................................................33
5.9.3. Zeer breed toepassingsgebied ...............................................................................................................33
5.9.4. Rollen ...................................................................................................................................................33
5.9.5. Algemene beginselen (art. 5)................................................................................................................ 34
5.9.6. De gevoelige gegevens ......................................................................................................................... 34
5.9.7. Gegevens betreffende gezondheid ....................................................................................................... 34
5.9.8. Toestemming ...................................................................................................................................... 35
5.9.9. Rechten van patiënten ......................................................................................................................... 35
5.9.10. Verplichtingen van instellingen ....................................................................................................... 36
5.10. CASUSBESPREKING: DILEMMA’S INZAKE BEROEPSGEHEIM EN PRIVACYBESCHERMING ............................................. 37
I. Casus 1 ................................................................................................................................................ 37
II. Casus 2 ............................................................................................................................................... 37
III. Casus 3 .............................................................................................................................................. 37
IV. Casus 4 ............................................................................................................................................. 38
V. Casus 5 .............................................................................................................................................. 38
VI. Casus 6 ............................................................................................................................................. 38
VII. Casus 7 ............................................................................................................................................ 39
VIII. Casus 8 ........................................................................................................................................... 39
IX. Casus 9 ............................................................................................................................................. 40
X. Casus 10 ............................................................................................................................................ 40
XI. Casus 11 ........................................................................................................................................... 40
XII. Casus 12 .......................................................................................................................................... 40
6. JURIDISCHE REACTIES OP PSYCHISCHE PROBLEMEN EN STOORNISSEN ............................................... 41
6.1. OVERZICHT EN ESSENTIEEL ONDERSCHEID ................................................................................................. 41
I. implicaties van tijdelijke of permanente psychische stoornissen op vermogen om deel te nemen aan het
rechtsverkeer ......................................................................................................................................... 41
II. ‘Beschermingsmaatregelen’ bij (dreigend) deviant en gevaarlijk gedrag dat niet strafbaar is of niet
strafrechtelijk vervolgd wordt ................................................................................................................. 41
III. Specifieke reactie op strafbare handelingen ....................................................................................... 41
6.2. (I). BIJSTAND, BESCHERMING EN VERTEGENWOORDIGING VAN VOLWASSEN ONBEKWAMEN ................................... 41
6.2.1. Drie krachtlijnen van de wet................................................................................................................. 42
6.2.2. Vertrouwenspersoon in wet van 2013 .................................................................................................. 43
6.2.3. Uitoefening van de patiëntenrechtenwet ............................................................................................. 43
6.3. (II). GEDWONGEN OPNEMING ............................................................................................................... 43
6.3.1. Algemene principes ............................................................................................................................. 44
6.3.2. Procedure voor opneming ter observatie ............................................................................................. 45
6.3.3. Modaliteiten en duur van inobservatiestelling ...................................................................................... 46
6.3.4. Verder verblijf...................................................................................................................................... 46
6.3.5. Gedwongen behandeling? ................................................................................................................... 46
6.4. (III). BIJZONDERE REACTIE OP STRAFBARE HANDELINGEN: DE INTERNERING ........................................................ 47
2
, 6.4.1. Criterium voor internering ................................................................................................................... 48
6.4.2. Modaliteiten van internering................................................................................................................ 48
6.4.3. Einde van internering ........................................................................................................................... 49
7. AANSPRAKELIJKHEID VOOR PROFESSIONELE FOUTEN EN NALATIGHEDEN........................................... 49
7.1. MOGELIJKE FOUTEN EN NALATIGHEDEN ...................................................................................................49
7.2. DRIE VORMEN VAN AANSPRAKELIJKHEID ...................................................................................................49
7.2.1. Strafrechtelijke aansprakelijkheid ......................................................................................................... 49
7.2.2. Civielrechtelijke aansprakelijkheid ........................................................................................................ 49
7.2.3. Tuchtrechtelijke aansprakelijkheid ....................................................................................................... 50
7.3. FOUTAANSPRAKELIJKHEID TOEGEPAST IN GEZONDHEIDSZORG ......................................................................... 50
7.3.1. Basisvoorwaarden voor aansprakelijkheid ............................................................................................ 50
7.3.2. Het foutbegrip ..................................................................................................................................... 50
7.4. PROCEDURES BIJ FOUT OF ONZORGVULDIGHEID .......................................................................................... 51
7.4.1. Minnelijk ..............................................................................................................................................51
7.4.2. Strafrechtelijk .......................................................................................................................................51
7.4.3. Civielrechtelijk ......................................................................................................................................51
7.4.4. Tuchtrechtelijk......................................................................................................................................51
7.4.5. Verzekering ......................................................................................................................................... 52
8. DE PSYCHOLOOG IN DE ARBEIDSRELATIE ....................................................................................... 52
8.1. CONTEXT 52
8.2. PSYCHOLOOG BIJ WERVING EN SELECTIE ................................................................................................... 52
8.2.1. Algemeen arbeidsrechtelijk kader ........................................................................................................ 52
8.2.2. Specifiek kader voor arbeidsbemiddeling.............................................................................................. 53
8.2.3. Private arbeidsbemiddeling .................................................................................................................. 53
8.2.4. Bijzondere gedragscode over persoonlijkheidsonderzoek ..................................................................... 54
8.2.5. Gedragscode private arbeidsbemiddeling ............................................................................................. 54
8.3. PSYCHOLOOG ALS VERTROUWENSPERSOON OF PREVENTIEADVISEUR PSYCHOSOCIALE ASPECTEN .............................. 55
8.3.1. Uitzonderingen op beroepsgeheim PAPSY ............................................................................................ 56
9. NORMERING VAN EXPERIMENTEN: DE EXPERIMENTENWET EN ETHISCHE CODES VOOR ONDERZOEK IN
PPW 57
9.1. PROBLEMATIEK.................................................................................................................................. 57
9.2. VAN SCHANDALEN NAAR FRAGMENTAIRE (ETHISCHE) NORMEN ....................................................................... 57
9.3. OVERZICHT: NORMERING VAN ONDERZOEK IN PSYCHOLOGIE .......................................................................... 57
9.4. ONDERZOEK ONDER TOEPASSINGSGEBIED VAN EXPERIMENTENWET 2004 ......................................................... 58
9.4.1. Experimentenwet 2004 ........................................................................................................................ 58
9.4.2. Verplichte toetsing door ethisch comité ............................................................................................... 58
9.5. DETAILBEPALINGEN ............................................................................................................................ 59
9.5.1. Vorm van de informatie ....................................................................................................................... 59
9.5.2. (Minimale) inhoud van de informatie ................................................................................................... 60
9.5.3. Vorm van de toestemming ................................................................................................................... 60
9.5.4. (Minimale) inhoud van de toestemming ............................................................................................... 60
9.5.5. Bijzondere regelingen voor handelings- en wilsonbekwamen ................................................................ 60
9.6. KEUZE VOOR OBJECTIEVE (‘NO FAULT’-) AANSPRAKELIJKHEID..........................................................................60
9.6.1. Verplichte verzekering ......................................................................................................................... 61
9.7. ETHISCHE RICHTLIJNEN BIJ UITVOERING VAN ONDERZOEK IN PSYCHOLOGIE ......................................................... 61
9.7.1. (II.A) Algemeen (regels 1 – 8) ............................................................................................................... 61
9.7.2. (II.B) Onderzoek waarbij participanten betrokken zijn (regels 9 – 24) ..................................................... 61
9.7.3. (II. C) Onderzoek waarbij retraceerbare gegevens gebruikt worden (regels 26 – 34) .............................. 62
9.7.4. (II. D) Rapportage over onderzoek (regels 35 – 42)................................................................................ 62
9.8. GASTCOLLEGE: ETHISCHE COMMISSIE VAN DE FFPW ..................................................................................62
9.8.1. Procedure ........................................................................................................................................... 62
9.8.2. Vaak voorkomende ‘fouten’ ................................................................................................................. 62
10. HONORARIA VAN DE PSYCHOLOOG .......................................................................................... 63
10.1. HONORARIA VAN KLINISCH PSYCHOLOGEN ................................................................................................ 63
10.2. TUSSENKOMST DOOR ZIEKTEVERZEKERING ................................................................................................ 63
10.3. ‘VERZUIMVERGOEDING’ .......................................................................................................................64
3
, 1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bovanhecke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.