Dit document omvat alle lessen, gedoceerd door prof. Steennot en prof. Tison. Ik heb mijn notities van tijdens de lessen nog verder aangevuld door de opnames te herbekijken, dus deze samenvatting omvat alle leerstof.
Inhoudsopgave
Deel 1: privaat bankrecht............................................................................................................................... 3
hoofdstuk 1: geldrekeningen en betalingsverrichtingen......................................................................................3
Inleiding............................................................................................................................................................3
Soorten geldrekeningen...................................................................................................................................3
recht op rekening? recht om een rekening te openen?..................................................................................5
rekeningovereenkomst.....................................................................................................................................7
interesten.........................................................................................................................................................8
valutadatum.....................................................................................................................................................9
Bijzondere bankrekeningen............................................................................................................................10
Bijzondere clausules.......................................................................................................................................10
Beëindiging rekeningovereenkomst...............................................................................................................11
betalingsdiensten...........................................................................................................................................12
alternatieve diensten.....................................................................................................................................14
Girale betaling................................................................................................................................................15
Toepassingsgebied regelen betalingsdiensten...............................................................................................17
uitvoeringstermijn..........................................................................................................................................18
Foutieve uitvoering.........................................................................................................................................18
niet-toegestande betalingstransacties (art VII.32 ev WER)...........................................................................19
Recht op terugbetaling...................................................................................................................................23
Hoofdstuk 2: kredieten/kredietverrichtingen: commerciële kredieten..............................................................23
Lening op interest (1).....................................................................................................................................24
kredietopening (2)..........................................................................................................................................25
Sluiten kredietovereenkomst.........................................................................................................................26
Vervroegde terugbetaling krediet..................................................................................................................27
Kredietvormen................................................................................................................................................29
Hoofdstuk 3: Consumentenkrediet en hypothecair krediet (boek VII WER).......................................................39
Toepassingsgebied.........................................................................................................................................39
Materieel toepassingsgebied.........................................................................................................................39
kredietpromotie (uit regeling boek VII)..........................................................................................................42
Precontractuele verplichtingen......................................................................................................................44
Sluiten kredietovereenkomst.........................................................................................................................48
Herroepingsrecht............................................................................................................................................50
Gezamenlijk aanbod.......................................................................................................................................51
Jaarlijks kostenpercentage en terugbetalingstermijn....................................................................................52
Wijziging kredietovereenkomst/rentevoet....................................................................................................52
Wanprestatie consument...............................................................................................................................53
Casus...............................................................................................................................................................54
Deel 2: statuut en toezicht financiële instellingen......................................................................................... 57
Bankregulering: achtergrond en evolutie...........................................................................................................57
Regulering van kredietinstellingen.....................................................................................................................62
Statuut en toezicht kredietinstellingen..........................................................................................................62
Depositobescherming.....................................................................................................................................73
Bijzondere insolventieregimes voor kredietinstellingen: “Afwikkeling” (resolution)....................................75
Deel 3: Kapitaalmarktrecht.......................................................................................................................... 82
algemeen............................................................................................................................................................82
De primaire kapitaalmarkt: openbare uitgifte van effecten..............................................................................85
1
, toepassingsgebied prospectusVo...................................................................................................................85
Inhoud van het prospectus (art. 6 Vo)...........................................................................................................87
Samenvatting prospectus (art. 7 Vo)..............................................................................................................87
Goedkeuring door bevoegde autoriteit van het herkomstland (art. 20).......................................................88
Publicatie van het prospectus (art. 21 Vo).....................................................................................................88
Voor ‘Belgische’ verrichtingen: 2 regimes......................................................................................................89
Bemiddeling bij openbare uitgifte beleggingsinstrumenten (art. 21 Prospectuswet 2018)..........................90
Reclame bij openbare aanbieding (art. 22 Vo)...............................................................................................90
sanctionering..................................................................................................................................................91
Secundaire markten............................................................................................................................................94
algemeen........................................................................................................................................................94
SCHEMA TRANSACTIEKETEN TRANSACTIE IN SECUNDAIRE MARKT..............................................................95
SCHEMA VEREFFENING EFFECTENTRANSACTIE IN STELSEL GIRAAL EFFECTENVERKEER..............................96
Informatieverplichtingen van genoteerde vennootschappen.......................................................................96
Marktintegriteit: beteugeling van misbruik van voorwetenschap/voorkennis.............................................96
Beteugelen van marktmisbruik: “marktmanipulatie”..................................................................................100
Deel 4: beleggersbescherming.................................................................................................................... 101
Rechtskader......................................................................................................................................................101
Verschillende categorieeën van regelen......................................................................................................101
Impact en belang van het gemeen aansprakelijkheidsrecht.......................................................................102
Gedragsregelen................................................................................................................................................103
toepassingsgebied........................................................................................................................................103
onderzoeksverplichtingen............................................................................................................................104
informatieplicht............................................................................................................................................106
Impact aansprakelijkheid.............................................................................................................................106
KID: key information document (beknopte informatieplicht)..........................................................................107
BIFI-moratorium...............................................................................................................................................107
productinterventie............................................................................................................................................108
Banning I.......................................................................................................................................................108
Banning II......................................................................................................................................................109
HOOFDSTUK 1: GELDREKENINGEN EN BETALINGSVERRICHTINGEN
INLEIDING
Geldrekeningen = overeenkomsten gesloten tss kredietinstelling en klant (consument/onderneming)
Overeenkomst regels verbintenissenrecht mbt ovken van toepassing, voor zover er
geen afwijkende bijzondere financieelrechtelijke regeling is
Relatie tussen kredietinstelling en cliënt: Geldverrichtingen vinden doorgaans plaats via rekening
(beperkte mogelijkheid tot OTC-transacties)
Maw: er kunnen nauwelijks nog transacties plaatsvinden tussen een bank en haar
cliënten, zonder dat dat gebeurt ikv een rekeningverhouding
Vroeger: kasbons aan toonder in ruil voor pakketje bankbriefjes, vandaag niet meer
Quasi alle transacties die plaatsvinden laten dus spoor na binnen rekeningen
Uitzonderingen zijn beperkt (vb. Amerikaanse toerist stapt Belgische bank binnen om
dollars om te wisselen in euro, dit kan nog zonder dat toerist eerst rekening opent)
Geldrekeningen moeten worden onderscheiden van effecten-rekeningen (rekening met effecten:
aandelen, obligaties, fondsen, … ander juridisch regime op vt)
Geldrekeningen (types):
Zicht- of betaalrekening: in WER ‘betaalrekening’, in volksmond ‘zichtrekening’
Spaarrekening: onderscheid tssn 2 soorten met verschillende fiscale behandeling
o Gereglementeerde: interesten vrij van roerende voorheffing, rendement mbt
gereglementeerde spaarrekening is netto-rendement (gunstregime), wel in ruil hiervoor
onderworpen aan hele reeks spelregels
o Niet-gereglementeerde: interesten zijn bruto-rendementen, waar nog 30% RVH moet op
w ingehouden
Termijnrekening: minder gebruikt
o Bij spaarrekening: tegoeden zijn altijd opvraagbaar (+ rendementen kunnen
tussentijds w aangepast)
o Bij termijnrekening: op ogenblik van sluiten cct bepaal je voor welke duur gelden w
vastgezet, tegen vooraf bepaalde rentevoet (vast rendement afgesproken)
o Onderworpen aan RVH van 30%
Belang van het onderscheid: functie + toepasselijke regelgeving + fiscale behandeling
o Functie betaalrekening: om betalingstransacties te verrichten
Functie spaarrekening: op veilige manier spaargeld bewaren en rendement verkrijgen
Functie termijnrekening: rendement verkrijgen (vaak hoger dan bij spaarrekening), in ruil
zet je wel gelden voor bepaalde periode vast aan bepaalde rentevoet
Rechtsverhouding tussen kredietinstelling en cliënt: Rekeningovereenkomst
SOORTEN GELDREKENINGEN
3
,Zicht- of betaalrekening
Contract van onbepaalde duur
Tegoeden op rekening zijn altijd opvraagbaar op zicht
o = je kan op elk ogenblik over gelden beschikken en onmiddellijk overmaken nr andere
bankrekening (betekent niet dat je gelden cash kan gaan afhalen, gevaar bankoverval)
Mogelijkheid tot verrichten van betalingstransacties (gevolg: toepassing regelen inzake
betalingsdiensten uit boek VII WER (art. VII.4 ev WER)) (infra)
o Vb. Informatiedocument betreffende de vergoedingen (art. VII.4/1 WER)
Al dan niet mogelijkheid tot het opnemen van krediet
o Zichtrekeningen kunnen rekeninghouder toelaten om onder 0 te gaan, er kan
kredietfaciliteit aan verbonden zijn voor bepaald bedrag
o (indien krediet: impact bepalingen Boek VII WER inzake consumentenkrediet):
Als betaalrekening deze mogelijkheid biedt krediet op te nemen: specifieke bepalingen vt
Spaarrekening en gereglementeerde spaarrekening
Contract van onbepaalde duur
Tegoeden opvraagbaar op zicht (desgevallend contractueel gemodaliseerd)
Nooit debetpositie / kredietverlening (en dus ook geen toepassing van regelen
consumentenkrediet): je kan nooit onder 0 gaan op een spaarrekening!
Geen toepassing regelen inzake betalingsdiensten uit Boek VII WER
o Spaarrekening niet bedoeld om betalingstransacties mee uit te voeren en om daarmee
derden te betalen (je kan wel van spaarrekening bedrag overmaken op je zichtrekening)
o Uitz. kosteloze beëindiging voor gereglementeerde spaarrekening (art VII.25)
Bijzondere regelen voor gereglementeerde spaarrekeningen (vb.)
Betreffende de rente (via KB/WIB): Verplicht (en uitsluitend): Basisrente + getrouwheidspremie
(maxima en minima)
o Regelgeving KB specifiek gekoppeld aan fiscale vrijstelling van roerende voorheffing
Vb. spelregels: basisrentevoet mag niet hoger zijn dan 3% of eventueel hogere ECB-rente
Vb. regels over hoe hoog getrouwheidspremie moet en mag zijn
o Getrouwheidspremie voor bedragen die 12 maanden onafgebroken op rekening staan:
4x/jaar uitbetaald
o Beperking van de voorwaarden om hoger rendement te verkrijgen
Vb. leeftijd: hoger rendement aan -25jarigen mag
Vb. hoger rendement slechts voor bepaalde bedragen mag
Vb. hoger rendement toekennen aan nieuwe klanten mag NIET (want trouwe klanten )
Document met essentiële spaardersinformatie bij commercialisering gereglementeerde
spaarrekening (K.B. 18 juni 2013)
o Voorafgaande goedkeuring FSMA vereist (toezichthouder FSMA: financial services
market autorithy)
o Moet voorafgaand ter beschikking w gesteld aan niet-professionele cliënt
4
,Termijnrekening
Bepaalde duur => tegoeden niet op zicht opvraagbaar (geld komt pas na afgesproken termijn vrij)
Geen krediet / geen toepassing regelen betalingsdiensten
Rekeningen met elektronisch geld:
Ipv giraal geld
Specifieke regels voor instellingen die elektronisch geld uitgeven (vb. Paypall)
“Rekeningen” met cryptomunten (vb. Bitcoin)
RECHT OP REKENING? RECHT OM EEN REKENING TE OPENEN?
Principe: elke handelingsbekwame NP/RP kan rekening openen
MAAR Oud B.W. bevat bijzondere regeling t.a.v. echtgenoten (maar slechts één bepaling)
Art 218 OBW: elk van beide echtgenoten kan zelfstandig een rekening openen, zonder
toestemming vd andere echtgenoot
o In relatie tot bank w die geacht alleenbestuur te hebben, bank mag ervan uitgaan dat
betrokken rekeninghouder kan beschikken over die gelden
o Artikel: ‘andere echtgenoot moet ervan in kennis worden gesteld door de bank’
gebeurt niet in praktijk, want kennisgeving impliceert administratieve kost en er is
geen sanctie bij miskenning (dode letter)
Overeenkomst “intuïtu personae” (?)
Verplichting voor bank om rekening te openen?
Klassiek: neen, principe contractvrijheid! (u kan niet eisen dat eenieder met u een ovk sluit)
MAAR uitzonderingsgevallen op contractvrijheid: waarbij kredietinstellingen w verplicht OF w
verboden om te contracteren
o Uitzondering 1: basis-bankdienst voor consumenten
moet mogelijkheid bieden aan personen om een zichtrekeningsovk te openen
consument heeft recht op tenminste één betaalrekening
doel wetgever: vermijden dat mensen (meestal onderaan sociale ladder) niet
kunnen deelnemen aan betaalverkeer en economisch/maatschappelijk verkeer
o Uitzondering 2: basis-bankdienst voor ondernemingen
recente wijziging boek VII: nu ook voor ondernemingen het recht om
betaalrekening te openen
elke onderneming moet zich inschrijven in KBO, om dit te verkrijgen moet je
rekeningnummer hebben
ondernemingen uit bepaalde sectoren (vb. gokwereld, prostitutie, voetbalwereld,
diamantairs…) kregen geen rekening meer, daarom regel reden:
antiwitwaswetgeving vr banken met bijzondere waakzaamheidsverplichtingen,
banken beeïndigden rekeningsovereenkomsten met risicovolle bedrijven (=de-
5
, risking)
o Verschillende ratio legis: dus 2 regels in boek VII WER met verschillende doelstelling
Consumenten: vermijden sociale uitsluiting
Ondernemingen: vermijden problematiek de-risking
Consument (die legaal in een lidstaat verblijft): recht op basis-bankdienst
o Consument = natuurlijk persoon die handelt voor doeleinden die buiten zijn beroepsactiviteit
vallen
o Juist/fout-examenvraag vorig jaar: ‘een Oekraïnsche vluchteling heeft recht op een
basisbankdienst in BE’ (ja, indien die legaal in LS BE verblijft)
Inhoud: zichtrekening (betaalrekening) + bepaalde verrichtingen (m.i.v. betaalkaart)
o Recht op één zichtrekening als je ergens anders al zichtrekening hebt kan je geen
beroep doen op basis-bankdienst
o Ook recht op betaalkaart (bancontactkaart)
o Maar: geen recht op krediet (verbod)
Kredietkaart geven kan niet
Eventueel wel pre-payed kredietkaarten (bedrag vooraf betaald)
o Uitvoering transacties mag niet tot debetstand leiden
(als je 100€ op rekening hebt staan en je wil 150€ betalen komt erop ‘saldo ontoereikend’, verrichting mag niet w uitgevoerd)
Maximale kostprijs: 12 euro (jaarlijks geïndexeerd => 19,10 euro in 2023)
o Ratio legis: vermijden dat kostprijs bankdienst te hoog is
o ! Jongeren betalen meestal niets want blijven trouw aan bank voor later
Mogelijkheid voor bankinstelling om basis-bankdienst te weigeren (limitatief aantal gevallen)
o Schending witwaswetgeving/ veroordeling voor bepaalde misdrijven in verleden
o Bezit rekening met gemiddeld gecumuleerd creditsaldo op jaarbasis van 6.000 euro
Cumulatief: saldo van verschillende spaarrekeningen bij elkaar optellen
Gemiddeld: kijken nr gemiddeld saldo op jaarbasis
Ratio: als u dergelijk bedrag ter beschikking hebt, gaat u geen problemen hebben
om normale betaalrekening te kunnen verkrijgen
o Niet: collectieve schuldenregeling/ kredietovereenkomst! (procedure verhindert recht op
basis-bankdienst NIET)
Bijzondere regeling basis-bankdienst voor ondernemingen:
In België gevestigde ondernemingen
Inschrijving KBO
Weigering door drie kredietinstellingen: pas na 3 weigeringen tot het openen van een rekening
gaat basisbankdienstkamer over tot toekenning van basis-bankdienst (onderneming zal dus in 1 e
instantie 3 afzonderlijke instellingen verzoeken om een rekening te openen)
Aanvraag bij basisbankdienstkamer die advies inwint bij CFI (risico witwassen) => na positief
advise toewijzing kredietinstelling
o Basisbankdienstkamer wijst financiële instelling aan die basisbankdienst aan betrokken
onderneming moet aanbieden
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechteningent2001. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
