JEUGDRECHT
- 10 open vragen (bv. casus met open gaten)
!! nooit artikels of datums vragen
DEEL I : BEGRIP EN BEGINSELEN VAN HET JEUGDRECHT
!!! gewoon begrijpen maar niet kennen voor examen
1. JEUGDRECHT IN DE BREDE EN STRIKTE ZIN
het jeugdrecht in brede zin
Het jeugdrecht in brede zin bevat regelgeving die in het algemeen het welzijn en de
ontplooiing van jongeren wil bevorderen en waarborgen. Dit ‘algemene’ jeugdrecht bevat
verschillende materies die in dit bestek worden terzijde gelaten.
bv) leerplicht, groeipakket, verbod op kinderarbeid, …
het jeugdrecht in de strikte zin
Het jeugdrecht in strikte zin (het ‘bijzondere’ jeugdrecht; vroegere ‘jeugdbeschermingsrecht’)
– waartoe deze syllabus zich beperkt - regelt de overheidstussenkomst via specifieke
instellingen en voorzieningen om bijzondere bijstand aan jongeren te verlenen van wie het
welzijn of de ontplooiing onvoldoende wordt gewaarborgd door het gezinsmilieu en de
algemene maatschappelijke voorzieningen. De overheid komt hier dan tussen met specifieke
voorzieningen.
Het jeugdrecht in strikte zin is dus van toepassing wanneer de algemene bepalingen tot
onderhoud, opvoeding en ontplooiing van jongeren ontoereikend zijn in een specifiek geval
en de ouders en/of de jongere er niet toe komen om zelf, of met de hulp van de algemene
voorzieningen, deze ontoereikendheid op te vangen.
!! jeugdrecht gaat niet alleen over delinquentie
2. TWEE VORMEN VAN INTERVENTIES
de vrijwillige en buitengerechtelijke jeugdhulp
via jeugdhulpaanbieders, intersectorale toegangspoort (ITP) en gemandateerde
voorzieningen (GV)
de gedwongen of gerechtelijke interventies
openbaar Ministerie (OM), Sociale Dienst Jeugdrechtbank (SD),
Jeugdrechter/Jeugdrechtbank
3. DRIE DOELGROEPEN
jongeren in een ‘verontrustende situatie’ (VOS)
de ontwikkeling van de minderjarige is in gedrang vanwege een schending van de fysieke,
psychische of seksuele integriteit van de jongere of van leden van het gezin
jongeren die worden vervolgd wegens het plegen van een jeugddelict
jongeren onder de leeftijd van 18 jaar die een delict plegen
geesteszieke minderjarigen
met de maatregel van gedwongen observatie of verblijf in een psychiatrische dienst of
verpleging in een gezin als eventuele interventievorm
!! vaak lopen deze verschillende interventies en doelgroepen door elkaar
1
,VOORBEELD
De jeugdhulprecht vinden we terug in het decreet integrale jeugdhulp. Binnen dit decreet kan
iedereen genieten van de algemene voorzieningen die de ontwikkeling van het kind
bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan kind en gezin of aan het CLB. Dit is allemaal rechtstreeks
toegankelijke jeugdhulp. Dit zijn de algemene voorzieningen die er zijn voor jongeren.
Een meerderjarige doet aan spijbelen, is brutaal en depressief. Hij kan terecht bij de
rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp maar niet-rechtstreeks toegankelijke lijkt beter. Het is
vrijwillig. Dit behoort wel tot de bijzondere jeugdhulpverlening, waar de toegangspoort onder
andere aan bod komt.
Een koppel is gescheiden en de mama kan de kinderen niet meer aan. Ze slaagt haar
kinderen en drinkt veel. Het wordt een vos. Dit kan nog steeds binnen de integrale vrijwillige
jeugdhulp geholpen worden. Dit is vrijwillig. Een gemandateerde voorziening kan de mama in
vrijwilligheid helpen. Wanneer de VOS geen hulp wil maar het wel dringend is, kan men
overschakelen naar gerechtelijke hulp. Men spreekt dan van gedwongen
jeugdhulpmaatregelen.
Een 17-VOS jongeren slaagt zijn vader terug en dealt drugs. Dit zijn delinquente feiten. Er is
dus spraken van gedwongen jeugdrecht.
3. BASIS VAN HET JEUGDRECHT
Naast enkele beginselen die specifiek gelden voor het jeugdhulprecht (VOS) en het
jeugddelinquentierecht (jeugddelict), stoelt dit jeugdrecht ook op beginselen van…
respect voor de rechten van het kind
bv. recht op participatie
gezinsgerichtheid
altijd proberen om het kind in het gezin te houden, wanneer dit niet gaat toch focussen op
een terugbreng van het kind in het gezin, wanneer dit ook niet gaat probeert men in de
voorziening een gezin na te bootsen etc.
subsidiariteit
het minst ingrijpende krijgt voorrang
diversiteit in interventies
genoeg opties om toe te passen om oplossingen op maat te bieden
hulpverlenend karakter
bv. herstelgericht werken
2
,DEEL II : KORTE HISTORIEK
1. VOOR DE WET VAN 15 MEI 1912
voor de wet van 15 mei 1912 op de kinderbescherming bestond er geen autonoom afwijkend
kinderstrafrecht
minderjarige delinquenten boven 16 jaar
… werden schuld bekwaam geacht en net als meerderjarigen veroordeeld tot een
gevangenisstraf of een geldboete.
voor minderjarigen beneden de 16 jaar
… moest de strafrechter de schuldbekwaamheid concreet vaststellen
met oordeel des onderscheid gehandeld
= straffen met leeftijd als strafverminderende verschoningsgrond
vrijgesproken
rechter kan ter beschikking van de regering stellen als het gezin volgens hem onvoldoende
opvoedkundige waarborgen bood, de minderjarige wordt dan voor een bepaalde periode tot
zijn 21ste verjaardag in een speciaal verbeteringshuis of liefdadigheidsinstelling plaatsen
!! minderjarigen in een problematische leefsituatie die geen misdrijf hadden
gepleegd, konden niet in een instelling worden geplaatst
2. DE WET VAN 15 MEI 1912 – WET OP DE KINDERBESCHERMING
stelt min 16-jarige buiten het strafrecht
!! eerst keer een leeftijd van strafrechtelijke meerderjarigheid ingevoerd
straffen vervangen
door bewarings- opvoedings- en behoedingsmaatregelen van onbepaalde duur, opgelegd
door een nieuw opgerichte rechtbank, de kinderrechter.
kinderrechter kan preventief optreden
de kinderrechter kon ook preventief optreden in de opvoeding van minderjarigen die in een
slecht milieu verkeerden en dus maatregelen nemen bij predelinquent gedrag (‘wangedrag of
onbuigzaamheid’) of als de minderjarige bescherming nodig had wegens slechte
behandeling
bescherming van niet-delinquente jongeren
maatregel tegenover de ouders van ‘ontzetting van de ouderlijke macht’, dewelke werd
uitgesproken door de burgerlijke rechtbank
!! over de kinderen werd er niet gesproken
3
, 3. DE WET VAN 8 APRIL 1965 - DE JEUGDBESCHERMINGSRECHT
nieuw buitengerechtelijk jeugdbeschermingssysteem naast en los van de
gerechtelijke jeugdbescherming
bijvoorbeeld: oprichting van jeugdbeschermingscomités
preventieve taak: gerechtelijke hulpverlening zoveel mogelijk vermijden
- doorverwijzen in geval van mislukking van de vrijwillige hulpverlening
- meewerken aan de uitvoering van de gerechtelijk opgelegde maatregelen
jeugdrechtbank
- vervangen van de kinderrechter door de jeugdrechtbank
- een eigen sociale dienst
strafrechtelijke meerderjarigheid optrekken naar 18 jaar
!! behalve uithandengeving: boven 16 jaar
jeugdbeschermingsmaatregelen
mogelijkheid voor JB om jeugdbeschermingsmaatregelen op te leggen
de ontzetting van het ouderlijk gezag uit
een aantal hulpverlenende maatregelen t.a.v. ouders
minderjarigen in gevaar
maatregelen t.a.v. minderjarigen werd uitgebreid tot alle ‘minderjarigen in gevaar’ (identieke
maatregelen voor delinquente jongeren en jongeren in gevaar)
4. STAATSHERVORMINGEN
4.1 STAATSHERVORMING VAN 1980
In 1980 vond de vierde grote staatshervorming plaats die een einde maakte aan de
eenheidsstaat en een stap zette naar de federalisering van België.
gemeenschappen: bevoegdheden m.b.t. persoonsgebonden aangelegenheden
waarvan de inhoud bepaald moest worden door een wet met bijzondere meerderheid
bijzondere wet van 8 augustus 1980
Gemeenschappen krijgen de bevoegdheid tot het regelen van een gedeelte van de
jeugdbescherming: ‘de jeugdbescherming met uitzondering van de aangelegenheden
ressorterende onder het burgerlijk recht, het strafrecht of het gerechtelijk recht’
!! onduidelijkheid wegens uitzonderingen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ann-sofievanparijs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,39. Je zit daarna nergens aan vast.