HOOFDSTUK 1
Leerdoelen :
• Je kent en begrijpt de terminologie, etiologie, prevalentie en ontwikkeling van personen met
een visuele beperking.
• Je kunt de orthopedagogische vraag van personen met een visuele beperking begrijpen.
• Je kunt de theoretische kennis koppelen aan het orthopedagogische aanbod en het werkveld
in verband met personen met een visuele beperking
1.1 Terminologie
“Personen met een visuele beperking” -> vaak blind of slechtziend -> niet alles veen passend,
soms slechte stempel —> visueel beperkt: inclusie term die beter aansluit bij diverse gradaties
van visuele beperking.
Belangrijk om te luisteren naar de voorkeuren van de persoon in kwestie en om hen
controle te geven hoe zij zich willen identificeren
Nadruk op belang van “persoon” —> Visuele beperking is slechts 1 aspect van iemands identiteit->
kruispunt denken geïntroduceerd (-> model dat verschillende dimensies van diversiteit en
machtsstructuren weergeeft.) Visuele beperking extra beperkend bij iemand die op andere dimensies
ook kwetsbare positie heeft.
! Diversiteit binnen deze doelgroep groot en gevolg van sociale problemen en afhankelijk van
iemands positie in de samenleving.
Respectvol en inclusief zijn in ons taalgebruik over mensen met een visuele beperking en hun
waardigheid en individualiteit behouden
”personen met een visuele beperking” —> diverse populatie waarbij het van belang is om
naar elk individu afzonderlijk (Micro) te kijken en naar het systeem. (Meso en macro) waarin
deze persoon zich bevindt.
Aandacht aan oorzaken en kenmerken van visuele beperking
Welke impact heeft dit op cognitieve, sociaal-emotionele en motorische ontwikkeling
,DOELGROEPEN 2 – ORTHOPEDAGOGIE KDG
Met het orthopedagogische grondplan proberen indeling te maken in groepen:
o oftalmologische indeling: Vooral gezichtsherkenning en gezichtsveld spelen
belangrijke rol (stoornis)
o Etiologische classificatie: gebaseerd op lokalisatie en aard van visuele aandoeningen
(stoornis)
o Functionele classificatie (beperking)
Wat is waarnemen?
- Lichtzien - licht(over)gevoeligheid
- Gezichtsscherpte: Vormzien – waarnemen van vormen en details, gemeten met
gezichtsscherpte (acies visus)
- Kleurenzien
- Gezichtsveld, datgene wat in één oogopslag gezien kan worden van een visuele scène.
- Accommoderen, kunnen scherpstellen op objecten dichtbij of veraf.
- Licht-donker adaptatie
- Contrastgevoeligheid
- Binoculair zien, waaronder fuseren van de beelden van beide ogen samen en diepte zien.
- Oogbewegingen, waaronder volgen van bewegende objecten en gericht verleggen van de
focus
1.1.1 oftalmologische indeling
medische definitie/ classificatie van visuele beperkingen is gebaseerd op het vaststellen
of meten van visuele waarnemingsvermogen.
Officiële definitie van slechtziendheid en blindheid: gezichtsscherpte en gezichtsveld van
belang
Ernstige stoornissen van 1 of beide van deze aspecten -> visuele beperking -> dagelijkse
beperking veroorzaken
Andere beperkingen van visuele functies kunnen belangrijke gevolgen hebben voor de
ontwikkeling en beleving. Komt vooral voor in combi met verminderde gezichtsscherpte
en/of een verminderd gezichtsveld. (= comorbiditeit)
1.1.1.1 gezichtsscherpte of visus (link tussen ziekte en oorzaak)
maakt mogelijk om details en vormen van objecten te onderscheiden.
Maatstaf voor het waarnemen van 2 dicht bij elkaar gelegen punten op een bepaalde afstand
of maatstaf voor de kleinste details die iemand nog kan onderscheiden
Gezichtsscherpte: grootte object en afstand object spelen rol bij grootte van het netvliesbeeld.
Getest door letters en cijfers met beide en 1 oog.
Van dichtbij: leeskaarten met letters en cijfers 30cm van oog.
Voor testen bij jonge kinderen of kinderen met MVB -> geautomatiseerd auto en
photofractometer
Gezichtsvermogen testen:
E-figureren of onderbroken cirkels die
in alle richtingen gedraaid zijn.
Persoon met hand oriëntatie van
figuur aan te geven.
Tekens hebben specifieke groottes
die normaal herkend zou moeten
worden.
Formule: V=d/D
,DOELGROEPEN 2 – ORTHOPEDAGOGIE KDG
Screening en onderzoek
- screening
o Bij geboorte oogcontact <32 weken of geboortegewicht <1500 gram
o Kind en gezin
o Oogtest op amblyogene factoren
o Doorverwijzing
o Clb
o Opvolging
- onderzoek
o Oogarts, uitgebreid oogonderzoek na verwijzing
Medische definities voor blindheid en slechtziendheid op basis van visus -> lopen uit elkaar
In BE en NL volgt men de WGO
Grens gezichtsscherpte tussen blindheid en slechtziendheid -> onduidelijk in praktijk ->
belangrijk om gezichtsveld te bepalen
1.1.1.2 Gezichtsveld
= totale gebied dat overzien kan worden wanneer het
hoofd en de ogen volkomen stil worden gehouden.
Gezichtsveld van 2ogen overlappen elkaar.
Enkel scherp bij centrale gezichtsveld
Gele vlek (vooral kegeltjes) zorgt dat we scherp zien
in daglicht en kleuren
Perifeer gezichtsveld: deel dat we wat wazig zien
o ! Waarschuwingsapparaat en noodzakelijk
voor oriëntatie
Gemeten met behulp van perimeter, een koepel in het midden een spiegeltje waarop
persoon blik moet richten. Licht beweegt door koepel. Persoon zegt wanneer hij licht
ziet.
Veel concentratie en medewerking -> pas vanaf 6j
Normaal:
het gezichtsveld in de horizontale projectie 160° en in de verticale projectie 130°.
gezichtsveld van een gezond oog is 140 graden en van twee ogen is het 180 graden)
blind
wanneer het gezichtsveld 10° of minder bedraagt.
zwaar slechtziend
het gezichtsveld tussen 10° en 20° bedraagt.
matig of licht slechtziend
als het gezichtsveld minder is dan het optimale, maar meer dan 20°.
Dia 35!!!!!
, DOELGROEPEN 2 – ORTHOPEDAGOGIE KDG
Over het algemeen wordt in België: een persoon blind —> gezichtsscherpte van 0 of minder dan 1 op
20 voor het beste oog en/of als het gezichtsveld is gereduceerd tot 10° of minder.
Dit alles wordt gemeten met correctie van een bril of lenzen en met het beste oog.
In de tabel ( de criteria van de WHO) —> graad 1 en 2 =slechtziendheid, graden 3, 4 en 5 = blindheid.
Als de grootte van het
gezichtsveld ook in aanmerking
wordt genomen, worden
personen met een gezichtsveld
tussen 5° en 10° rond het
centrale fixatiepunt ingedeeld als
graad 3, en personen met een
gezichtsveld van
maximaal 5° als graad 4, zelfs als de centrale visus onverminderd is.
Oog opgedeeld in :
Centraal:
Gele vlek/macula, middenachter op het netvlies
Kegels
Kleuren
Scherp zien
Dag
Periferie:
Rand van netvlies
Staafjes
Nacht
Oriëntering
Foto verslechterde macula dia 32
1.1.2 Indeling volgens lokalisatie van het letsel
Lokalisatie van stoornis kan verschillende gevolgen hebben. (Zie biomedische kaders)
Visueel systeem omvat beide ogen, gezichtspunten en optisch centrum in hersenen.
2soorten visuele stoornissen
o Oculairs stoornis (OVS)
Maculadegeneratie
Ablatio retina
Retinitis pigmentose
Cataract
Nystagmus
Glaucoom
o Visusstoornissen (CVS) = cerebrale visuele inperking. (CVI)
Zeer divers in uitingsvorm. Afhankelijk van
Richten blik
Aandacht spanne
Houding
Omgeving
Verschillend profiel bij
Aangeboren CVS: diffuus en sterk evoluerend
Niet aangeboren CVS: afgelijnde functie-uitval
o Of beide!
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sannepeters1705. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.