PSYCHOSOCIALE BEGELEIDING
EN EMPOWERMENT
1. WAT IS PSYCHOSOCIALE BEGELEIDING
Psychosociale hulpverlening is een begeleiding die vooral gericht is op het beïnvloeden van
de wisselwerking tussen de persoon (zelfbeeld, subjectieve beleving, gedrag en denken) en
de omgeving (relatie-en communicatiepatronen).
Met beïnvloeden wordt bedoeld:
Het instandhouding
Het ondersteunen
Het herstellen
Het verbeteren
Het bevorderen
Het ontwikkelen
Het herstructureren van de wisselwerking tussen de persoon en dienst omgeving.
Psychosociale hulpverlening bestrijkt de materiële en immateriële problematiek van de
patiënt.
Psychosociale zorg is niet therapeutisch maar maakt deel uit van de totaalzorg en onze
holistische visie die we als verpleegkundige uitdragen !
1.1 PATIËNT/CLIËNT-SITUATIEGERICHTE HULPVERLENING
= psychosociale begeleiding
richt zich op wat ‘mis’ gaat bij de patiënt/cliënt, in zijn situatie en in de onderlinge
beïnvloeding van cliënt en situatie. Dit gebeurt in samenwerking met de cliënt. De cliënt kan
op deze manier niet alleen laten zien wat er mis is, maar ook wat hij zelf in huis heeft om te
komen tot de door hem gewenste verbetering.
1
,2. DE SYSTEEMTHEORIE
= men kijkt naar het grote geheel en niet naar de kleine onderdelen. Deze onderdelen kan
men namelijk niet los van elkaar zien, deze beïnvloeden elkaar, het is een wisselwerking en
hebben geen betekenis als ze niet samen zijn.
alles is aangeleerd door de omgeving = nurture en geen nature
Als hulpverlener nooit uitgaan van alleen de diagnose, maar dat je in aanraking moet zien te
komen met de omgeving van de hulpbehoevende = genogram
3. CONTEXTUELE BENADERING
In de contextuele benadering binnen de hulpverlening wordt een mens niet gezien als een op
zichzelf staand individu, maar als een persoon die deel uitmaakt van een groot netwerk van
betekenisvolle (familiale) relaties die meerdere generaties behelzen.
De wijze waarop familierelaties vormt heeft een invloed op alle terreinen van het leven.
4. EMPOWERMENT
= referentiekader dat zowel een waarde, een ideologie als een doelstelling en een proces
bevat.
Het gaat om het sterker én vaardiger maken van mensen, zodat ze een volwaardige plaats in
de samenleving kunnen innemen en weer greep kunnen krijgen op hun eigen leven.
Empowermentbenadering gaat de negatieve aspecten van een situatie verbeteren door
positieve krachten te zoeken.
Het gaat over:
Greep krijgen op eigen situatie (regie over eigen leven)
Bewust worden van eigen capaciteiten en ontwikkelen van eigen krachten
Benutten van sociale steunbronnen
Waarderen van eigen beleving, ervaringen en betekenisgevingen
Respecteren van het tempo en keuze
Power from within: Persoonlijk niveau, zelfwaarde, eigen ontwikkeling
Power with: Steun van omgeving, familie, lotgenoten …
Power to: Macht om zaken te veranderen
Beïnvloeden van wet en regelgeving
Toegankelijkheid tot vb gezondheidszorg
Sterker maken van die kwetsbare doelgroep
Het is positief en pro-actief, in tegenstelling tot het behandelings-of ziektemodel = reactieve
benaderingswijze.
2
, 5. KERNWOORDEN
AANKLAMPENDE HULPVERLENING – BEMOEIZORG
Een werkwijze waarbij de maatschappelijk werker de potentiële en/of actuele cliënt actief
opspoort, benadert en blijft contacteren vanuit de overtuiging dat de cliënt zelf de stap naar
de hulpverlening (nog) niet kan, wil of durft zetten terwijl er toch hulpverlening nodig is.
AANVAARDING
Een basisattitude waarbij de cliënt respecteert om wie of wat hij is, ongeacht huidskleur,
sekse, cultuur, gedrag, maatschappelijke positie, houding, visie,… Het gaat over een
onvoorwaardelijke positieve houding.
ANAMNESE – INTAKE
Het exploreren van de aangemelde situatie waarin veelal gedetailleerd wordt teruggeblikt op
de ontstaan geschiedenis van de klacht en waarbij meestal een vaste werkwijze en
hulpmiddel (checklist) worden gebruikt.
ASSESSMENT
Een assessment is een methode om op een objectieve manier inzicht te krijgen in mensen
hun persoonlijkheid, motivatie,…
BAVARDAGE
= korte, informele babbel
BELANGENBEHARTIGING
= het opkomen voor de belangen van jezelf, een ander. De maatschappelijk werker treedt
hier op als verdediger van de cliënten, als een collectieve pleitbezorger.
BEMOEIZORG
= Een actieve, niet aflatende vasthoudendheid in het bereiken van mensen ( potentiële
cliënten), ook wanneer deze duidelijk geen hulpverlening wensen. De hulp wordt als het
ware opgedrongen.
ECHTHEID
Een cliënt-centrale term die verwijst naar de attitude waarbij de maatschappelijk werker zijn
authentieke gevoelens en inzichten uitdrukt met het doel het (zelf)inzicht van de cliënt te
vergroten en de relationele kwaliteit te verdiepen.
ECLECTISCH HANDELEN
= kiezende benadering
= de mix van referentiekaders en theorieën op een bewuste, weloverwogen en kritische
manier tot een “eenheid wordt gesmeed”
3