Dit is een samenvatting van de slides en uitgebreide lesnotities van het vak medische criminalistiek. Daarnaast vind je op het einde ook de uitgebreide bespreking van een casus die zeer belangrijk is voor het examen.
Inhoudsopgave
Deel I: Basisbegrippen en Bayesiaanse statistiek....................................................................................5
1. Definities.........................................................................................................................................5
2. Historiek.........................................................................................................................................6
3. Criminalistiek..................................................................................................................................9
4. Criminalistische processen............................................................................................................11
5. Probleem van methodologie........................................................................................................12
6. Onderzoeksmethoden moeten voldoen aan kwaliteitsvereisten.................................................14
7. Bayesiaanse statistiek...................................................................................................................16
Deel II: Plaats delict..............................................................................................................................21
1. Definitie........................................................................................................................................21
2. Soorten plaatsdelicten..................................................................................................................21
2.1 Primary crime scene...............................................................................................................21
2.2 Macroscopic crime scene........................................................................................................21
3. Wettelijke bepalingen...................................................................................................................22
4. Eerste vaststellers.........................................................................................................................22
4.1 Eerst aanwezig politie.............................................................................................................23
4.2 Medische hulpverlening.........................................................................................................24
4.3 LTWP (Labo technische wetenschappelijke politie)/ CSI-team...............................................25
5. Beschrijving van de plaats delict...................................................................................................26
6. Soorten sporen.............................................................................................................................28
6.1 Chain of custody.....................................................................................................................28
7. Oorzaken van contaminatie..........................................................................................................29
6.1 Richtlijnen voor het opnemen en bewaren van sporen..........................................................29
6.2 Problemen met afgenomen sporen........................................................................................29
Deel III: Mogelijkheden van DNA onderzoek bij forensische expertise.................................................30
1. Begrippen uit de genetica.............................................................................................................30
1.1 Wat is DNA?............................................................................................................................30
1.2 Terminologie...........................................................................................................................31
1.3 Genetische merkers................................................................................................................32
1.4 Bronnen van DNA...................................................................................................................33
1.5 DNA-amplificatie (PCR)...........................................................................................................33
2. Opstellen van een DNA profiel......................................................................................................33
3. Waarschijnlijkheidsberekeningen.................................................................................................34
4. Mitochondriaal DNA.....................................................................................................................34
1
, 5. Het Y-chromosoom.......................................................................................................................34
6. Organisatie van forensisch DNA onderzoek in België...................................................................34
Deel IV: Serologie.................................................................................................................................35
1. Bloed.............................................................................................................................................35
1.1 Belang van bloedanalyse op de plaats delict..........................................................................35
1.2 Wat is bloed?..........................................................................................................................35
1.3 Hoe bloed opsporen op de plaats delict.................................................................................36
1.4 Bloed sporenpatroon analyse.................................................................................................37
2. Sperma/semen.............................................................................................................................40
3. Vaginaal secreet............................................................................................................................41
4. Speeksel........................................................................................................................................41
5. Urine.............................................................................................................................................41
Deel V: Forensische antropologie.........................................................................................................42
1. Studiedomein...............................................................................................................................42
1.1 Definities.................................................................................................................................42
1.2 Odontologie............................................................................................................................42
1.3 Tafonomie...............................................................................................................................42
1.4 Archeologie.............................................................................................................................43
1.5 Entomologie............................................................................................................................43
1.6 Osteologie...............................................................................................................................43
1.7 Medicolegale benadering.......................................................................................................45
2. Toepassing forensische antropologie...........................................................................................45
2.1 Plaats van aantreffen..............................................................................................................45
2.2 Algemene problemen bij identificatie.....................................................................................47
2.3 Opsporen menselijke resten...................................................................................................47
3. Forensische antropologie.............................................................................................................48
4. Forensische antropologie: kenmerken.........................................................................................50
4.1 M/V.........................................................................................................................................50
4.2 Lengte.....................................................................................................................................50
4.3 Leeftijd....................................................................................................................................51
4.4 Etnische afkomst.....................................................................................................................52
5. Paleopathologie............................................................................................................................52
5.1 Traumata................................................................................................................................52
5.2 Doodsoorzaak.........................................................................................................................52
Deel VI: Forensische odontologie.........................................................................................................53
1. Inleiding: definities.......................................................................................................................53
2
, 2. Tandheelkundige algemeenheden................................................................................................53
2.1 Definities.................................................................................................................................53
2.2 Anatomie van het gebit..........................................................................................................53
2.3 Ontwikkeling van het gebit.....................................................................................................54
2.4 Tandpathologie en -therapie..................................................................................................55
2.5 Dentofaciale radiografie.........................................................................................................56
3. Historiek.......................................................................................................................................56
4. Identificatie...................................................................................................................................56
4.1 Individualistisch aspect...........................................................................................................57
4.2 Ante-mortem registratie.........................................................................................................57
4.3 De indestructibiliteit...............................................................................................................58
5. Leeftijdsbepaling...........................................................................................................................58
5.1 Dentale leeftijdsbepaling van de foetus en het jonge kind.....................................................58
5.2 Dentale leeftijdsbepaling tussen geboorte en 20 ste levensjaar...............................................59
5.3 Dentale leeftijdsbepaling van een volwassenen gebit............................................................59
6. Massarampen...............................................................................................................................59
7. Beetsporen en beetwonden.........................................................................................................60
8. Aangezichtsreconstructie.............................................................................................................61
Deel VII: Forensische ballistiek.............................................................................................................62
1. Forensische ballistiek....................................................................................................................62
1.1. Mogelijke opdrachten............................................................................................................63
2. Vuurwapens..................................................................................................................................63
2.1. Vuurwapens...........................................................................................................................63
2.2. Munitie..................................................................................................................................63
3. Mechanische karakteristieken......................................................................................................64
3.1. Inwendige ballistiek...............................................................................................................64
3.2. Uitwendige ballistiek.............................................................................................................65
3.3. Terminale ballistiek................................................................................................................65
3.4. Bespreking mogelijke opdrachten.........................................................................................65
4. Sporen..........................................................................................................................................65
4.1. Bepaling van de schootafstand..............................................................................................65
4.2. Moord of zelfmoord – indicaties............................................................................................66
Deel VIII: Vingersporen (DVI)................................................................................................................67
1. Structuur en taken DVI.................................................................................................................67
2. Berging – recovery........................................................................................................................68
3. Ante-mortem................................................................................................................................68
3
, 4. Post-mortem.................................................................................................................................69
5. Vergelijking AM/PM......................................................................................................................69
6. Teruggave lichaam aan familie.....................................................................................................70
7. Vingersporenonderzoek...............................................................................................................70
7.1 Organisatie Technisch Wetenschappelijke Politie...................................................................70
7.2 Populaire technieken voor individuele identificatie................................................................70
7.3 Situering dactyloscopie in het forensisch sporenonderzoek...................................................71
7.4 Geschiedenis...........................................................................................................................71
7.5 Dactyloscopie in België...........................................................................................................72
7.6 Grondslagen dactyloscopie.....................................................................................................72
7.7 Praktische dactyloscopie: detectie..........................................................................................73
7.8 Vingersporen..........................................................................................................................74
7.9 Dactyloscopische methodes...................................................................................................75
Deel IX: CSI: Bloedspatpatroonanalyse – Digitale afstapping...............................................................77
1. Bloedspatpatroonanalyse – praktische benadering......................................................................77
1.1 Bloedspatpatroonreconstructie..............................................................................................77
2. Werkwijze forensische gerechtelijke politie – Inleiding................................................................79
3. Algemene principes......................................................................................................................79
4. Fases van het moordonderzoek....................................................................................................80
4.1 Afstappingsfase.......................................................................................................................80
4.2 Onderzoeksfase......................................................................................................................81
4.3 Fase voor Assisen....................................................................................................................82
Deel X: Casusbespreking.......................................................................................................................83
1. Inleiding........................................................................................................................................83
2. Casusbespreking...........................................................................................................................85
2.1 Afstapping ter plaatse.............................................................................................................85
2.2 Huiszoeking.............................................................................................................................87
2.3 Autopsie..................................................................................................................................87
2.4 Onderzoek..............................................................................................................................87
2.5 Onderzoek aan het lichaam van de verdachte........................................................................88
2.6 Sporen in het nadeel van de verdachte..................................................................................88
2.7 Moeilijkheden op een plaats delict.........................................................................................88
4
, Medische criminalistiek
Deel I: Basisbegrippen en Bayesiaanse statistiek
1. Definities
Forensische wetenschappen
o Definitie
De toepassing van alle wetenschappen die kunnen worden aangewend bij het
achterhalen van de waarheid en gebruikt worden voor gerechtelijke doeleinden
Er is een wetenschappelijke waarheid en een juridische waarheid en deze
convergeren (vallen samen) – om iemand te veroordelen moet de jury en de
rechter een innerlijke overtuiging hebben
o Houck-Siegel: fundamenten
De wetenschap van het associëren van mensen, plaatsen en dingen die betrokken
zijn bij criminele activiteiten: deze wetenschappelijke disciplines helpen bij het
onderzoeken en berechten van strafrechtelijke en civiele zaken
Forensische wetenschappen vs. criminalistiek
o Forensische wetenschappen bredere term – het onderdeel van wetenschappen gebruikt
om een juridische vraag te beantwoorden
o Criminalistiek tak van forensische wetenschappen die zich bezighoudt met het bestuderen
van fysiek bewijsmateriaal met betrekking tot misdaad
Criminalistiek
o Natuurwetenschappelijk deel van de forensische wetenschappen
o Definitie
Het geheel van wetenschappelijke disciplines en technieken die sporen bestuderen
die tijdens een gerechtelijk onderzoek aangetroffen worden en nuttig zijn om een
misdrijf op te lossen
Criminalistiek = forensisch technisch onderzoek
Ten behoeve van het strafrechtelijk onderzoek
Ontwikkelen en aanwenden van natuurwetenschappelijke en technische
methoden en technieken
Om sporen van misdrijven te analyseren, te interpreteren en identificeren
− Gevolgen (sporen) terugkoppelen naar de feiten (oorzaak)
o California Association of Criminalistics
De wetenschappelijke discipline gericht op de herkenning, identificatie,
individualisering en evaluatie van fysiek bewijs door toepassing van de
natuurwetenschappen op rechtswetenschappelijke zaken
o Houck-Siegel: fundamenten
De tak van de forensische wetenschap die betrekking heeft op het verzamelen en
analyseren van fysiek bewijs dat is gegenereerd door criminele activiteiten
Forensisch technisch onderzoek
o Hoofdoel = om door middel van wetenschappelijk sporenonderzoek een unieke gebeurtenis
te reconstrueren hoe hebben de feiten zich afgespeeld?
Wie, wat, waar, wanneer, waarmee en waarom?
Belang van de waarnemer = crime scene officer
Herkenner van relevante sporen (fysiek bewijsmateriaal)
Medische criminalistiek
5
, o Medisch/biologisch
DNA analyse
Haar analyse
Bloedspoorpatroon analyse
Leeftijd schatting levende personen
Forensische antropologie
Forensische geneeskunde/pathologie
Toxicologie
o Andere subdomeinen
Fysisch/chemisch
Microsporen
Verdovende middelen
Digitale technologie en biometrie
Wapens, munitie
Interdisciplinair onderzoek
Forensische statistiek
2. Historiek
(datums niet te kennen wel bv. weten dat men in de Middeleeuwen nog geen toxicologie had)
250 voor Christus
o Griekse arts Erasistratus ontdekt dat hartritme stijgt bij liegen eerste leugendetector test
Autopsies
Vivisectie op criminelen
1235 – Sung Tzu
o In China was men verder dan ons in deze tijd
o Beroemde arts – eerste die op wetenschappelijke manier nadacht over sporen
1248 – His Duan Yu (boek: the washing away of wrongs)
o Adviezen voor medicolegaal onderzoek / instructies voor post-mortem onderzoek
o Herkennen van verdrinking (dood door verdrinking? Lichaam in het water gegooid?)
o Onderzoek brandlijken (dood door brand?)
o Herkennen van wurging
1302 – Bartolomeo da Varagnana
o Eerste autopsie voor gerechtelijke doeleinden in Europa
1590 – ontdekking microscoop
o Door Anton van Leeuwenhoek (1632-1723)
1686 – Marcello Malpighi
o Bologna
o Arts
o Gebruikt microscoop voor studie van het menselijk lichaam
o Beschrijft smaakpapillen / vingerafdrukken
Niet de link gelegd naar identificatie
6
,1787-1853 – Mathieu Orfila
o Grondlegger forensische toxicologie
o Opsporen arsenicum
Klassieker om iemand mee te vermoorden
Goed gif = gif die pas na een paar dagen werkt (die traag werkt) zodat men niet de
link kan leggen en beseffen dat men vergif binnenkreeg
o The Marsch Test (1936)
Duurde nog een eeuw om een test te ontwikkelen
Voor de eerste keer een rechtszaak waarbij men op basis van een spoor tot een
veroordeling kwam
1853-1914 – Alphonse Bertillon
o Handschriftanalyse
o Galvanoplastiek voor preservatie van voetafdrukken / impressie
o Ballistische wetenschappen
1879 – Antropometrie
o Systeem om personen te onderscheiden gebruik makend van afmetingen lichaam en vorm
Lengte hoofd
Breedte hoofd
Lengte middenvinger
Lengte linker voet
Lengte van de onderarm
o Mug shots
o Fotografie crime scene
o Vingerafdrukken
o Antropometrie is gebaseerd op bevindingen van Quetelet
Wiskundige – statisticus
Gent 1796-1874
BMI
Kans dat twee personen exact dezelfde lengte hebben is ¼
Hoe meer parameters, hoe kleiner de kans
1859-1935- Alfred Dreyfus
o Joods-Franse officier, beschuldigd van spionage
Op basis van valse verklaringen en op basis van documenten, waarvan handschrift
werd gelinkt aan Dreyfus
Bertillion deed handschriftanalyse: verklaringen waren fout
1895: veroordeeld tot levenslang
1899: vrijspraak
1822-1911 – Francis Galton
o Vingerafdrukken 1892
1868-1934 – Karl Landsteiner
o 1901: ontdekking bloedgroepen
o 1930: nobelprijs geneeskunde
o 1940: ontdekking rhesusfactor
7
,1887-1954 – Leone Lattes
o Ontwikkelde procedure om een bloedgroep te bepalen van een opgedroogde bloedvlek
1877-1966 – Edmond Locard
o Universiteit Lyon
o Gedreven politieman
o Locard’s exchange principle
Elke activiteit tussen personen of voorwerpen laat altijd een spoor na
1891-1955 -- Goddard
o Vader van de ballistiek
o 1925: forensische ballistiek
o Gebruik van vergelijkende microscoop bij onderzoek naar vuurwapens
1858-1946 – Albert Osborn
o Vader van document onderzoek
o 1910: boek ‘questioned documents’
o Lindebergh case (vlogen als eerste over de oceaan en 1 van hun kinderen werd ontvoerd)
Ontvoering 1 maart 1932
Kind teruggevonden 12 mei 1932
10 dollar 1934
Bruno Hauptmann verdachte waarbij Osborn heeft aangetoond dat de dreigbrief
geschreven werd door Hauptmann
Opleiding
o 1902 – Lausanne (Zwitserland)
Eerste forensisch science curriculum
o 1950 – Berkely (universiteit)
Eerste afdeling criminologie/criminalistiek
CSI-effect
o Wetenschappers vs. criminelen
1953 – Watson & Crick
o Structuur DNA
Toonde aan dat DNA voor ieder uniek is (behalve een-eiige tweelingen)
1983 – Kary Mullis
o PCR (= polymerase chain reactie)
1984 – Alex Jeffreys
o DNA profielen
Open AI
o Artificiële intelligentie
8
,3. Criminalistiek
Criminalistiek
o = wetenschap – criteria die altijd moeten terugkomen:
Consequent: bij herhaling hetzelfde resultaat bekomen
Vaststellen: met zintuigen maar mag ook door middel van meetinstrumenten (zolang
het aantoonbaar is)
Natuurlijke oorzaak
Voorspelbaar
Testbaar
Aanpasbaar: als het niet juist is moet je iets anders kunnen vaststellen mag geen
dogma zijn
o Wetenschappelijke methodiek?
1. Observatie en vraagstelling
2. Hypothese: mogelijks antwoord?
3. Experiment uitvoeren
Experiment variabelen:
− Iets dat kan veranderen in een experiment
− Studie 1 variabele per experiment
− Onafhankelijke variabele dat wat je wil testen en je wil
manipuleren
− Afhankelijke variabele verandert door uw test, is wat je
observeert (van belang voor het formuleren van hypothesen)
Experiment groepen:
− Experimentele groep vs. controle groep tussen beiden alles
identiek behalve het testprobleem
4. Verzamelen en analyseren resultaten
5. Besluitvorming
Tijdelijk, kan altijd veranderen naar aanleiding van nieuwe criteria
Criminalistische processen
o Transfer
o Identificatie Concepten die gebruikt worden in de poging een antwoord te
o Classificatie / individualisatie geven aan de verschillende onderzoeksvragen (wie, wat, waar,
o Associatie wanneer, waarom en hoe)
o Reconstructie
alle concepten zijn gesitueerd rond 1 bepaalde fysieke actie en tijd, namelijk het misdrijf = grens
tussen het ontstaan van bewijs en het herkennen / analyse / interpretatie van dit bewijs
9
, Klassieke principes forensische wetenschappen
o Kirk (prof. criminalistiek, Berkeley)
Onderzoeker moet weten:
Wat bewijsmateriaal is
Hoe bewijsmateriaal te preleveren en te bewaren
Hoe nodige informatie te bekomen uit bewijsmateriaal
Hoe informatie te interpreteren
Sporenonderzoek moet gebeuren door opgeleide personen
Meer negatieve onderzoeken door inadequate collectie van bewijs dan door fout
laboratoriumonderzoek
o Svensson-Wendel: crime detection (1953)
Eerste beschrijving van correcte procedure/werkwijze op een crime scene
Benadrukken taak officier om plaats delict te preserveren
Benadrukken zorg waarmee bewijs moet worden behandeld
o L.C. Nickolls: the scientific investigation of crime (1956)
Wetenschapper moet plaats delict onderzoeken crime scene investigator
o Leland Jones: scientific investigation and physical evidence – a handbook for investigators
(1959)
1. Verzamelen van alle potentiële bewijsmateriaal op de crime scene
2. Bewijsmateriaal correct labelen
3. Chain of custody
4. Voorkomen van contaminatie
Principe van de uniciteit
o Belangrijkste kenmerk van prof. Kirk
o Nature never repeats itself – variabiliteit in de natuur
Belangrijk om sporen te onderzoeken
Materie valt uiteen in kleinere partikels, wanneer er voldoende kracht op wordt uitgeoefend
o De verschillende componenten zullen karakteristieken aannemen van het proces van
verdeling zelf, maar zullen eveneens de fysico-chemische eigenschappen behouden van het
originele grotere stuk materie
o Sommige karakteristieken van de kleinere stukken zijn dezelfde als deze van het origineel
voorwerp of met het proces van verdeling
o Sommige karakteristieken van de kleinere stukken zijn dezelfde als deze van het origineel
voorwerp, maar ook met andere voorwerpen van dezelfde makelij
o Sommige karakteristieken van het origineel voorwerp gaan verloren of veranderen tijdens of
na het moment van verdeling
10
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maaikevwx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
