,HOOFDSTUK 1VAN SOCIAAL PROBLEEM NAAR (FORENSISCH)
WELZIJNSWERK
1. Sociale problemen
1.1 Het theoretisch – ideologische kader
Het theoretisch/ideologische kader = de visie op maatschappelijke problemen
- Die visie verschilt!
- Wij kijken naar samenleving op Westerse Europese manier
o Westerse Europese samenleving: (verzorgingsstaat) – actieve welvaartsstaat –
bepaalt manier waarop we kijken naar probleem
Sociale kwestie(s) …
- Wat is het maatschappelijke probleem & wat niet?
- Hoe definiëren we een maatschappelijk probleem en wie definieert?
Analoog
- Wat wordt als deviant gedrag beschouwd?
- ~ Risicosamenleving (Beck, 1992; Garland, 2001)
- Meer focus op problematisch gedrag
1.2 Constructie (niet neutraal)
1.2.1 Definitie van een sociaal probleem
Wat wordt als sociaal probleem gezien?
- Niet elke sociale behoefte is een sociaal probleem !
- Niet elke probleemsituatie is een sociaal probleem !
o BV: tekort aan geld, streven naar een bijkomende vorming kan een individueel
probleem zijn, maar is daarom nog geen sociaal probleem
- Probleemomschrijving o.b.v. 4 kenmerken:
o (1) het moet een fenomeen zijn dat een sociale oorzaak/karakter in de
maatschappij heeft
BV: Een natuurramp is geen sociaal probleem, maar de wijze waarop
met de natuur of een natuurramp w omgegaan kan wel een sociaal
probleem zijn
o (2) het moet een maatschappelijke aandacht/draagvlak hebben: door (deel van)
samenleving erkend zijn
o (3) het moet als onwenselijk w geacht probleemdefinitie?
Het moet ook in strijd zijn met belangrijk geachte waarde! (bv
vrouwenbesnijdenis: in sommige landen is dit geen probleem (afh van
cultuur dus))
o (4) er moet/kan iets aan gedaan worden
Dit proces van ontdekking/bewustzijn = proces van constructie van een sociaal
probleem (constructieproces) en is dus NIET neutraal.
o Constructieproces = het probleem w geanalyseerd en vertaald naar een
probleem obwaarvan maatschappelijke actie mogelijk is
Het sociaal probleem w dan een geconstrueerd sociaal probleem
De erkenning van een probleem tot een sociaal probleem is een politieke actie
Na bewustzijn van een sociaal probleem (iets is onwenselijk) volgt er de maatschappelijke actie.
Maatschappelijke actie = houdt in dat er oplossingsvoorstellen w uitgedacht en gelegitimeerd;
uitgewerkt.
Deze moet de discrepantie dichten (de kloof tussen wat er gebeurt/het probleem
(feitelijk) en wat de samenleving als m’k aanvaardbaar (wenselijk) vindt)
- Welke oplossingen/acties? – hangt samen met de visie op het sociale probleem
o Het bepaalt de sociaal politieke keuzes: wat is de doelstelling?
o Bepaalt sociaal beleid en welzijnszorg (als antwoord op bep. nood- of
probleemsituatie)
*De sociale politiek omvat beslissingen over de aard en de doelstellingen van de
samenlevingsordening
- sociaal-politieke doelstellingen zijn ordehandhaving, arbeidsmarktkwalificatie en de
verzekering van (meer)gelijke mogelijkheden om een menswaardig bestaan te leiden
*Het sociaal beleid omvat de instrumenten die aangewend worden om de in de sociale politiek
vooropgestelde doelen te bereiken
- deze instrumenten liggen vervat in de rechtsorde en bestaan uit uitkeringen, subsidies,
belastingverminderingen, het ter beschikking stellen van collectieve goederen en
diensten
*Sociaal werk omvat de pedagogische tussenkomsten in de integratiekaders die mensen met
elkaar vormen
- het gaat om praktijken van hulpverlening, sociaal-cultureel werk en
samenlevingsopbouw
Ook de maatschappelijke actie is niet neutraal want het geeft mee vorm aan de
probleemdefinities: tussenkomen en construeren
- repressie vs. hulpverlening
- bv; kindermisbruik/-verwaarlozing
- Elke definiëring van &antwoord op sociaal probleem impliceert een waardeoordeel
o Illustratie van wat nu als sociaal probleem w beschouwd: armoede
De constructie van sociale problemen vindt dus plaats in een voortdurende wisselwerking
tussen 3 dimensies
- Sociaal politieke dimensie
- Sociaal beleidsdimensie
- Agogische dimensie
In deze wisselwerking spelen ook opvattingen over de oorzaken van probleemsituaties
een belangrijke rol
1.2.3 Wat is de eerste oorzaak van armoede?
Wat is de eerste oorzaak van armoede?
A. Persoonlijke pech
B. Luiheid/gebrek doorzettingsvermogen
C. Sociale onrechtvaardigheid
D. Onderdeel van moderne samenleving
PAGINA 2
, Belangrijkste oorzaak armoede? wijze waarop we die oorzaak zien kan verschillen en dat zal
ook onze actie/oplossing bepalen voor armoede
- opinie over oorzaken ≠ opinie over antwoorden/oplossingen
1.2.4 Meer dan armoede: sociale kwetsbaarheid
Sociale kwetsbaarheid = populatie die niet beschikt over voldoende hulpbronnen om op eigen
kracht moeilijkheden en tegenslagen te overwinnen en het leven op gewenste manier vorm te
geven
- Impliceert verschillende gradaties sociale kwetsbaarheid = ladder
o Hangt samen met de soort hulp nodig om volwaardig leven te leiden
o ≈ zelfredzaamheid, hoeveelheid, ernst, duur en complexiteit problemen (=
samenhangende, elkaar versterkende factoren)
Schematische voorstelling sociale kwetsbaarheid (zie hieronder)
- Rechts (rood): het is een cascadesysteem/vicieuze cirkel
o personen in de algemene bevolking kunnen zakken naar onder. Naarmate men naar
onder gaat (proces van uitval) w iemand meer sociaal kwetsbaarheid
(multiprobleemsituaties, acute crisissituaties, leven op straat en dakloos zijn…) + proces
van herstel is ook mogelijk
- Sociale kwetsbaarheid kan tijdelijk karakter hebben (‘moeilijke periode’)
o Bv corona
- Link daders- kwetsbaar zijn
1.3 ‘De bril’: analyseschema van sociale problemen
Proces tussen probleem & interventie
- Hoe zie ik de samenleving?
- Model is ontstaan vanuit analyse armoede (Vranken) maar breed toe te passen op alle
sociale problemen (dus ook dader- en slachtofferschap)
- Analyseschema = theoretisch schema
o Maar in praktijk: kenmerken verschillende modellen
1.3.1 Perceptiemogelijkheden
Perceptiemogelijkheden – waar ligt de oorzaak nu van een sociaal probleem?
- Onderverdeelbaar op 2 assen::
o Niveau van de oorzaak: micro, meso of macro
PAGINA 3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper OrfeeMichels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
