Samenvatting
Samenvatting Volwassenenpsychiatrie (P0Q24A)
Volledige samenvatting van het vak Volwassenenpsychiatrie (P0Q24A) met notities van de les.
[Meer zien]Voorbeeld 5 van de 162 pagina's
Voorbeeld 5 van de 162 pagina's
In winkelwagen1 beoordeling
Door: antonkeijers4 • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Volwassenenpsychiatrie Samenvatting1. PSYCHOSE & SCHIZOFRENIE PROF. CLAES
1. PSYCHOSE ALS SYMPTOOM
Psychose = symptoom dat wijst op onderliggende aandoening (syndroom)
≠ diagnose of ziektebeeld op zich
→ Koorts is ook slechts een symptoom en geen ziekte
1.1. PSYCHOSE
1. Hallucinatie = stoornis in de waarneming
o Veel van de oorzaken van hallucinaties zijn psycho-organisch
o Kunnen bij verschillende ziektebeelden voorkomen, maar geven toch wat descriptieve
waarde
i. Auditief, discriminerende, kleinerende hallucinaties → depressie
ii. Visueel, beweging, dingen op de muur zien → ontwenning, Charles bonnet
• Auditief
• Visueel
• Tactiel
• Olfactorisch
• Gustatorisch
• Meestal is het auditief of visueel en hiernaar ook het meeste onderzoek
• Alle zintuigen kunnen verstoord zijn
2. Wanen = stoornis in de inhoud van het denken
o Bizar: dingen die absurd zijn en niet kunnen
o Niet-bizar: dingen die mogelijk echt kunnen zijn (bv denken dat je vriend je bedriegt)
• Betrekkingswaan: denken dat externe gebeurtenissen betrekking op je hebben → schizofrenie
• Achtervolgingswaan: idee dat er complot tegen je is → schizofrenie, bipol. stoornis, depressie
• Nihilistische waan: bv denken dat je geen darmen hebt of dat wereld zal vergaan → depressie
• Ondergangswaan: ook armoedewanen
• Grootheidswaan: vaak in manie in bipolaire stoornis
• Erotomanie: denken dat iemand anders verliefd is op jou
3. Stoornis in de vorm van het denken, in het proces
o Van hak op de tak springen, inconsistent zijn, rare uitdrukking en woorden gebruiken
• Gedachtenstroom
• Coherentie van het denken
• Symbolische betekenis → neologisme, concretismen
1
,Volwassenenpsychiatrie Samenvatting
1.2. WAARNEMINGSSTOORNISSEN IN GRADATIES
Gradaties
Normale waarneming Illusies, pareidolie Hallucinaties
Illusie of pareidolie
• Vervormingen
• Externe stimulus is aanwezig
• Vluchtig, droomachtig → vaak niet bewust van dat deze niet echt zijn
• Bv patronen beginnen te bewegen
Hallucinatie
• Geen herkenbare externe stimulus
• Elk zintuig kan betrokken zijn
1.3. DENKSTOORNISSEN IN GRADATIES
Gradaties
Overwaardige ideeën Waanachtige ideeën Wanen
Overwaardige ideeën
• Inhoud is nog min of meer realistisch maar weegt te zwaar
• Elementen die in andere richtingen wijzen worden onvoldoende gezien
= cognitieve bias in negatieve richting
• Bv depressie: na de les zeggen dat je niets van de les begrepen hebt → prof kan dit interpreteren
als ik kan niets en ze zouden me beter ontslagen
• Bv als rechter piekeren over 1 rechtszaak die 20 jaar geleden uitgesproken was dat je fout
geoordeeld had en familie hun leven verwoest hebt
Waanachtige ideeën
• Inhoud van ideeën is absurd, onrealistisch
• Persoon kan nog in twijfel gebracht worden over de echtheid
• Bv mijn vrouw bedriegt mij → kan zo zijn MAAR wanneer je bv ziet dat uit gordijnen damp komt
denken dat de minnaar van je vrouw je zo wilt vergiftigen
Wanen
• Inhoud van ideeën is absurd, onrealistisch
• Persoon kan niet aan het twijfelen worden gebracht over de echtheid
1.4. PSYCHOSE ALS SYMPTOOM IN VEEL ZIEKTEBEELDEN
Primair psychotische stoornissen = psychose als hoofdkenmerk, kernsymptoom
• Schizofrenie
• Waanstoornis
• Kortdurende psychotische stoornis
• Schizofreniforme stoornis
• Schizoaffectieve stoornis
2
,Volwassenenpsychiatrie Samenvatting
Psychotische symptomen in andere stoornissen
Psychose kan voorkomen, maar is niet kernsymptoom
• Bipolaire stoornis (manische EN depressieve fase)
• Depressie
• Psychose door alcohol/drugs (in intoxicatie of ontwenning)
• Delier = acute verwardheid
Herbelevingen bij trauma: niet echt hetzelfde als psychose omdat de persoon weet dat het niet in het
hier en nu echt terug gebeurt, besef dat het een herinnering is
1.4.1. WAANSTOORNIS
• Treedt meestal op rond middelbare leeftijd of later (↔ schizofrenie: jongvolwassen leeftijd)
• Goed uitgewerkt, gedetailleerd waansysteem → ze hebben een heel verhaal met details
• Algemeen functioneren redelijk bewaard → je kan nog met hen spreken over alledaagse
dingen, maar zodra je het waansysteem raakt gaat het mis
• Geen ziekte-inzicht → moeilijk behandelbaar
• Meestal geen echte crisis of gevaar
• Verschillende types: paranoïde (meest voorkomend), jaloers, grandioos, erotomaan
Deze mensen komen door hun gebrek aan ziekte-inzicht vaak niet in de zorg terecht omdat er met hen
niets mis is volgens zichzelf. Het is een externe samenzwering tegen hen. Vaak als toch in zorg gebracht
door familie of in contact met politie en moeilijk behandelbaar.
De wanen hierbij zijn niet altijd bizar in tegenstelling tot wel altijd bizar bij schizofrenie. Bv vrouw die
een minnaar zou hebben. Bizarre elementen gaan vaak over complotten (bv vrouw die houten planken
voor raam gezet had omdat ze in straat aan het werken waren en dacht dat ze spionage apparatuur
installeerden). Algemeen functioneren redelijk bewaard (bv op een zeer rustige manier vertellen en nog
perfect praten over andere zaken zoals het weer en kinderen, goed voor zichzelf zorgen)
➔ monomanie = een waanzin die zich fixeert op één neiging en resulteert in abnormaal gedrag (bv
houten planken plaatsen)
Het gaat hier niet zozeer om de inhoud maar meer om de logische samenhang tussen de wanen.
Een belangrijk punt om te bekijken bij psychose is of het bespreekbaar is met de patiënt, is die
flexibiliteit er? → als dit er niet is kan dit ook een groot deel van de psychotische klacht opmaken
3
,Volwassenenpsychiatrie Samenvatting
1.4.2. KORTDURENDE PSYCHOTISCHE STOORNIS
Aanwezigheid van wanen, hallucinaties, incoherente spraak of gedesorganiseerd/catatoon gedrag
gedurende minstens één dag, maar korter dan één maand.
• Wanen > hallucinaties
• Betekent waarschijnlijk kwetsbaarheid bij de persoon, maar kan ook reactief zijn
3 types
1. Korte reactieve psychose: als reactie op stressor, plots (bv door trauma)
2. Zonder duidelijke stressor
3. Postpartum
Andere oorzaken
• Door inname van middel: drugs geïnduceerde psychotische stoornis → kwetsbaarheid voor
langdurige psychotische stoornis
• Slaapdeprivatie
2. SCHIZOFRENIE
Het belangrijkste ziektebeeld dat gepaard gaat met psychose
2.1. KRAEPELIN – DEMENTIA PRAECOX
• Schizofrenie onderscheiden van manisch-depressieve ziekte
• Nadruk op chroniciteit en cognitieve dysfunctie van deze stoornis
o Cognitief functioneren verminderde
• Dementia praecox = vroegtijdige dementie
o Hij noemde het geen schizofrenie
o Nadruk op dementie was er omwille van de cognitieve achteruitgang
2.2. BLEULER – GRUPPE DER SCHIZOPHRENIEN
• Meer uitgebreide beschrijving van ziektebeeld
• Hij gebruikte als eerste de term schizofrenie
o Schizofrenie = gespleten geest MAAR heeft hier niets mee te maken!
• Hij noemt het hier ook al een groep van stoornissen
o Niet altijd cognitief verval
o Wisselende prognoses
4
, Volwassenenpsychiatrie Samenvatting
2.3. DSM V SCHIZOFRENIE
A. Twee of meer van onderstaande symptomen gedurende een significante tijdsduur in een
periode van een maand → minstens één ervan moet (1), (2) of (3) zijn
1. Wanen
2. Hallucinaties
3. Gedesorganiseerde spraak (bv ontsporend, onsamenhangend)
4. Ernstig gedesorganiseerd of catatoon gedrag
5. Negatieve symptomen = dingen die er normaal moeten zijn maar zijn weggevallen
(1-4) Positieve symptomen = dingen die er normaal niet zijn en extra zijn bijgekomen
Catatoon = stilvallen, niets meer kunnen doen // Hypokinetisch = niet meer bewegen
Negatieve symptomen
• Apathie = gebrek aan emotie, motivatie of enthousiasme (affectieve vervlakking)
• Avolitie = onvermogen om initiatief te nemen of gebrek aan motivatie
• Adynamie = vermindering van lichaamskracht (spierkracht)
• Intellectuele achteruitgang (cognitief-emotionele uitval)
• Verminderd relationeel aanvoelen: contact wordt minder
B. Sociale/beroepsmatige dysfunctie
C. Duur: doorlopende tekenen van de stoornis gedurende minimaal zes maanden
D. Uitsluiting schizo-affectieve stoornis en stemmingsstoornis
E. Uitsluiting middelengebruik/somatische aandoening
Kortdurende reactieve stoornis: wanneer het nog geen 6 maanden en dus te kort duurt
Slechts één symptoom vereist ALS
• Wanen bizar
• Hallucinaties doorlopend commentaar geven op gedrag of gedachten
• Als twee of meer stemmen met elkaar spreken
2.4. SCHNEIDER – FIRST RANK SYMPTOMS
Symptomen die doen vermoeden dat het over schizofrenie gaat:
A. Auditory hallucinations: stemmen die commentaar geven, beschuldigen, kleineren → kunnen
ook bevelshallucinaties zijn (gevaarlijk)
B. Broadcasting of thought: idee dat gedachten worden uitgezonden over de wereld, via radio,
voor iedereen zichtbaar wat je denkt → bizarre waan, heel beangstigend
C. Controlled thought: gedachten worden van buitenaf opgedrongen, gestuurd, onderbroken,
weggenomen → anderen kunnen in je hoofd en kunnen je gedachten controleren,
beïnvloeden, zorgen dat je bepaalde dingen zegt (dit is ook een waan)
D. Delusional perception: normale waarneming krijgt bijzondere betekenis en wordt
geïncorporeerd in waansysteem → dingen die je waarneemt hebben met jou te maken en
worden beangstigend (betrekkingswanen)
Schizofrene mensen worden meestal niet gedwongen om in hulpverlening te komen WANT ze zoeken
meestal hulp OMDAT ze angstig en machteloos zijn (niet omdat ze zich psychotisch voelen)
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Save1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen