Samenvatting
Samenvatting Pedagogische filosofie
- Instelling
- UC Leuven-Limburg
Samenvatting van Pedagogische filosofie in het 2de jaar van Sociale Readaptatiewetenschappen.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Pedagogische filosofieThema 1: Individualisme: (On)afhankelijkheid
1. Introductie
Veel keuzes die wij zelf maken (bv. outfit, eten, muziekstijl, studie, partner…) maar niet
altijd zo geweest (kinderen mogen zelf niet zo veel beslissen, andere culturen, vroeger
minder eigen keuzes…)
Sommige dingen mogen we zelf niet kiezen (wetten, het weer, tradities…)
Vroeger beslisten tradities alles voor jou: het was vanzelfsprekend dat je de job ging
uitoefenen die je ouders/familie ook deden (vandaag amper nog van toepassing)
Eigen keuzes: Altijd zo geweest?
o Neen, bv huwelijk wordt vastgelegd door ouders
o In opvoedingssituaties: kinderen die klein zijn hebben beperkt aantal keuzes ouders
nemen de keuze
o Bij keuzepallet komt verantwoordelijkheid kijken als je ouder wordt
o We hebben een groot keuzepallet, maar toch kunnen we sommige keuzes niet zelf
maken zoals verkeersregels, wetten,…
Voordeel: verdienste
o Als je zelf keuzes maakt: kan je de vruchten ervan plukken (bv. goede punten
gehaald door veel te studeren andere mensen zijn trots op jou & je bent zelf
trots)
o Je zet jezelf in om iets te doen: dan krijg je je verdienste
Nadeel: schuld
o Als keuze niet goed uitdraait, krijg je zelf de schuld ervan
o = typisch voor een onafhankelijk individu
o Niets mis met ‘Verdienste en schyuldmodel’ behalve als je keuze niet zo
onafhankelijk was: bv gedreigd worden om een keuze te maken verdienste en
schuldmodel niet echt op zijn plaats
o Verdienste en schuldmodel is enkel geschikt bij een onafhankelijke individu
Verhulst en CEO’s (spanningsverhouding)
Verhulst is ervan overtuigd dat we onafhankelijke subjecten zijn (succes is toe te
schrijven aan eigen harde werk, doorzettingsvermogen, behaal je het succes niet dan heb
je je er niet genoeg voor ingezet)
Als we de juiste keuzes maken kunnen we iets bereiken
Als we iets niet bereikt hebben is er onderweg een foute keuze gemaakt
Er zijn mensen die dezelfde keuzes maken, maar pech hebben en niet bereiken wat Gert
Verhulst bereikt heeft
2. Het onafhankelijke subject (Individualisme)
2.1 Descartes en de ontdekking van het subject
1
,Het onafhankelijke individu (subject)
Vandaag vanzelfsprekendheid van het onafhankelijk subject:
o Wie kiest er wat je vanmiddag eet? Waarom luister jij naar jouw muziek? Waarom
heb jij die studentenjob aangenomen?
We leven in een keuzesamenleving: school, carrière, partner,…
Beeld: we maken een afweging van vele argumenten, en nemen een beslissing. —> Die
afweging en die beslissing, dat zijn we zelf. Teveel leunen op anderen = zwakte (bv.
studiekeuze maken obv wat je vrienden gaan studeren)
= ‘uitzonderlijk’ in de geschiedenis (vroeger: not done en zelfs gevaarlijk om zelf keuzes
te maken, je riskeerde je leven)
Het subject bij Descartes
René Descartes ( 1596-1650)= vader van moderne filosofie
Breuk (17de eeuw)
o Er is iets nieuws ontstaan: breuk met het verleden we zijn onafhankelijk = nieuw
o Descartes was niet de enige hierin
o Nieuw = Zelf (durven) denken (fundament van de latere verlichting (cf. Kant))
o Geloof/traditie niet meer fundament om van te vertrekken in het denken
vroeger: standensamenleving waar stand je leven bepaalde, Beroep werd bepaald
door de familie waarin je geboren werd Niet mogelijk om onafhankelijk te denken
en te handelen
Descartes’ wereld: vooruitgang in de wetenschappen (>< filosofie)
o Geneeskunde (Vesalius), Astronomie (Copernicus), Wiskunde (Descartes),…
Geneeskunde: figuur van Vesalius we moesten goed weten hoe het lichaam
er van binnen uit zag, dit wisten we door het lichaam open te snijden (in die tijd
was het lichaam heilig en mocht er niet in gesneden worden)
Astronomie (=sterrenkunde): Copernicus Heliocentrisme = zon staat centraal
en alle planeten liggen rond de zon, heeft dit pas op zijn sterfbed durven zeggen
door een boekje te geven waar hij alles in had genoteerd was in die tijd
levensgevaarlijk om andere mening te hebben
Wiskunde: Descartes bijdrage gedaan aan wiskunde, stelt dat filosofie niet
vooruit gaat en de rest wel (Voor Descartes 2 basisfilosofen Aristoteles &
Thomas van Acquino wat zij zeiden was de waarheid en mocht niet in vraag
worden gesteld) Descartes stelt dat je net zoals bij de wetenschappen ook in
de filosofie zekerheden moet zoeken en gaat alles in vraag stellen, aan zoveel
mogelijk dingen twijfelen
o Owv methode: vertrekken van zekerheden (vb. axioma’s in de wiskunde) alles in
vraag stellen om zo tot zekerheid te komen
Descartes’ twijfelexperiment
Zoektocht naar zekerheden —> eerst aan zoveel mogelijk twijfelen
o Traditionele kennis (Twijfelt aan alles wat in boeken staat), zintuigelijke kennis (soms
nemen onze zintuigen ons beet zoals bv. illusies en dus moet dit ook in vraag gesteld
worden), inhoud ideeën (Mensen hebben waanideeën (dat het niet klopt, bv de
2
, wereld is plat) Hij kan niet langer vertrouwen in waanideeën dus in twijfel
trekken), God (Hij wilt puur voor het experiment twijfelen aan bestaan van God
gelooft er zelf wel in)…
‘cogito ergo sum’ (ik denk, dus ben (besta) ik) (idée claire et distincte)
o Denken = Hij twijfelt aan alles
o Er is iets dat aan het denken is en vindt hij dus wat hij zocht, namelijk zijn zekerheid
o Bestaan van het ik is een zekerheid want hij kan denken
o Dit is het geboorte van het onafhankelijke individu
o Twijfel was nodig om tot zekerheden te komen
Dus Descartes:
o Hij moest zekerheden vinden, om vooruitgang te boeken
o We moeten opentrekken doorheen het thema: onafhankelijke individu
o Onafhankelijke individu: we beschouwen elkaar als onafhankelijke individuen en dat
is van belang we maken keuzes
o Descartes was een breukfiguur ervoor waren we afhankelijk, we konden geen eigen
keuzes maken
Individualiteit (zie verder)
Rationalisme
o Ratio= de rede, het denken
o Hij baseerde zijn twijfelexperiment op de rede had geen zintuigen nodig
o Puur obv denken gedaan
o Van belang: mensen hebben een zelfde soort van denken, hij gelooft dat anderen tot
hetzelfde resultaten komen zonder dat ze zijn boekje lezen
o Leidt tot universalisme: denken zou voor iedereen hetzelfde zijn
o Logisch denkproces
Antropocentrisme (de mens = ”maitre et possesseur de la nature”), tav God en tav de
wereld
o De mens staat centraal
o Typisch in Descartes zijn denken
o De mens is eeuwenlang om gegaan met de natuur nu: We staan boven de natuur
Subject – Object: de wereld staat buiten ons (‘objectieve positieve wetenschappen’)
>< Wp’ers hebben elk hùn bril, ook SW’ers: je moet niet objectief leren kijken.
o Al de rest wordt object: wat buiten ons staat
o Wat we kunnen bestuderen = object
o Vesalius maakte van het lichaam een object
o Positief = bestuderen op feiten
o Wetenschappers hebben soms tegenstrijdige visies: dus niet 1 wetenschap waar
iedereen van overtuigd is dus objectief
o Ieder heeft een eigen perspectief
2.2 Individualisme / antropoceen
3
, Centrale vraag: wie ben ik? (wat maakt dat ik doe wat ik doe) Beeld: er bestaat een
‘ik’, en dat gaat de wereld ontdekken. (onafhankelijk dingen opnemen uit de wereld)
Neutrale betekenis: Individu kiest/handelt vanuit zichzelf (weliswaar met info van
buitenaf, maar de handeling gaat uit van een onafhankelijk individu). (niet op basis van
tradities)
>< waardengeladen betekenis: individualist/egoïst: geen rekening houden met een ander,
steeds (of overwegend) kiezen voor het eigenbelang
‘Ik denk, dus ben ik’ (individu was alleen op de wereld: dat geeft echte waarheid, want
Descartes betwijfelde ook de traditie)
o Ook in alledaagse beeld: ‘denk er nog maar eens goed over na, zonder je maar even
af’
o Individualisme leidt tot universalisme: denken maakt zich los van je cultuur en
historische bepaaldheid, en zou zo voor iedereen tot hetzelfde resultaat moeten
leiden. (Descartes ging ervan uit dat andere ook tot dezelfde bedenkingen zouden
gekomen zijn indien ze zich los gingen maken van tradities)
= Zelf kunnen kiezen, ook nieuwe wegen kunnen opgaan (zelf nieuwe experimenten
opvatten)
2.3 Positieve en negatieve gevolgen Individualisme
Positieve gevolgen
o Positief: individualisme = basis van:
Verlichting: ‘sapere aude’ (durf te denken / Kant: “Aufklärung ist der Ausgang
des Menschen aus seiner selbsverschuldeten Unmündigkeit”) de verlichting
is de uitleg van de mensen hun onmondigheid waar ze eigenlijk zelf schuldig aan
zijn (in zijn tijd volgde mensen vrij slaafs traditie maar nu zijn ze zelf beginnen
denken en dat heeft enorme ontwikkeling te weeg gebracht)
Mensenrechten (om zelf te kunnen denken moet dat voor een stuk beschermt
worden recht op eigen mening, vrijheid van meningsuiting…) daarvoor
waren mensen niet gelijk en hadden sommige mensen zelfs geen recht op eigen
leven om eigen keuzes te kunnen maken moeten we de mensen beschermen
o Enorm populair
enorme ontwikkeling door zich los te maken van verstikkende tradities (Begrijp
waar het vandaan komt —> toont belang en relevantie) individualisme komt
van het losmaken van tradities (vroeger kreeg men de mogelijkheid niet om
nieuwe wegen te nemen je wordt meteen tegengehouden/gestraft)
Ontwikkeling op vlak van vele wetenschappen en economie (technologische
ontwikkeling)
Visie gekregen op de mens als vrij van anderen (>< lijfeigenschap, slavernij,
onderdrukkende staat,…) Gaf ‘taal / woorden’ aan al lang ervaren
onrechtvaardigheden. symboolmoment = Franse Revolutie
Het onafhankelijk individu ten top
o Ayn Rand, Atlas Shrugged (De kracht van Atlantis) = boek
Filosoof, schrijfster
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jokeg2002. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen