In deze samenvatting vind je alle hoofdstukken die aan bod kwamen tijdens de lessen en die ook bevraagd worden op het examen.
Onder elk hoofdstuk staan ook leerdoelen, wanneer je hierop kunt antwoorden is de leerstof (normaal) gekend. :))
Hoofdstuk 1: De roos van Leary
= een communicatiemodel
Leerdoelen:
- Uitleggen wat het model (Roos van Leary) toont, uitlegt
- De opbouw van de Roos van Leary beschrijven en uitleggen (machtsdimensie, nabijheidsdimensie,
octanten)
- Uitleggen wat extreem gedrag is, extreem gedrag herkennen en hier zelf voorbeelden van kunnen
geven
- Reflecteren over je eigen kwaliteiten en valkuilen met betrekking tot de gedragscategorieën
- Uitleggen wat psychisch gezond functioneren betekent
- Bij een gegeven roos: de gedragscategorieën uitleggen en illustreren met voorbeelden
De leraar als opvoeder
Basco 2. De leraar als opvoeder
2.1 de lkr kan in overleg een positief klasklimaat creëren in de groep en de school.
Ondersteunende kennis:
- Groepsdynamische en interactieprocessen
- Sociale ontwikkeling bij jonge kinderen
- In bijna alles wat we doen, hebben we te maken met andere mensen
o Vlot kunnen omgaan met andere mensen = belangrijk
o Mens-mens relaties of sociale vaardigheden
- Gedrag van gesprekspartners:
o Invloed op elkaars gedrag
o Bepaalt de relatie
o Bepaalt de sfeer
Hoe zeg je aan een kind dat hij zijn pet niet mag opzetten?
Stel: je loopt stage in de 3de kleuterklas. Op donderdag merk je dat Thomas zijn pet draagt. Op woensdag heb je bij
de start van de dag en na de speeltijd Thomas eraan herinnerd dat er in de klas geen pet wordt gedragen. Je weet
dat Thomas het moeilijk heeft om regels na te leven.
o Hoe pak je het aan en waarom?
o Welke reactie vermijd je best en waarom?
Nood aan: een model om interpersoonlijk gedrag te ordenen en te beschrijven
De roos van Leary: een communicatiemodel
Lkr —> gevarieerd gedragsrepertoire
- Soms krachtig initiatief nemen (ik heb het gehad, ik zal niet blijven discussiëren)
- Met de vuist op tafel durven staan
- Kritiek kunnen incasseren (mevr. Je had niet gezegd dat we cursus moeten meenemen; ik ben dat
inderdaad vergeten te zeggen)
- Helpen, begeleiden
, Model om interpersoonlijk gedrag te ordenen en te beschrijven
De roos van Leary: 2 dimensies
Nabijheidsdimensie
Machtsdimensie
Interpersoonlijk gedrag wordt op basis van 2
dimensies met elk 2 polen geordend:
- Machtsdimensie (polen boven – onder)
- Nabijheidsdimensie (polen samen –
tegen)
S of T? O of B?
Uitlachen (T) Gehoorzamen (O)
Luisteren (S) Klagen (O)
Goedkeuren (S) Richtlijnen geven (B)
Samenvatten (S) Goedkeuren (B)
Kritiek geven (T) Troosten (O)
De roos van Leary: 8 gedragscategorieën
1. In de klas “ik stel voor dat we beginnen”
2. Op een teamvergadering “ik vind dat mijn idee het beste is”
3. Tegen een collega “je hebt gelijk”
4. In de klas “je hebt het helemaal mis”
2
, 5. Tegen een duopartner “ wat vind jij ervan”
6. Tegen een collega “dat vind ik een goed idee. Laten we het samen doen”
7. Tegen je duo-collega “ doe jij het maar…”
8. Op een functioneringsgesprek tegen de directeur “ik ben het daar nier echt mee eens”
2 1
4 6
8 5
7 3
De roos van Leary: 8 interactierollen- cirkels
- Eigen roos van Leary
- Welke posities neem jij gemakkelijk in, welke moeilijker?
o Hangt dit samen met de situatie waarin je je bevindt (wat kan je bv. wel onder vrienden, maar
niet goed in de klasgroep)?
o Hoe komt dit denk je?
- Op welke posities van anderen reageer jij moeilijker?
o Wat doe je bv. als anderen duidelijk bovenaan gaan staan of agressief reageren of zich eerder
erg afhankelijk opstellen of misschien wel erg opstandig zijn... Je kan hier bij uitstek nadenken
over je reacties op leerlingen die in die posities gaan staan.
3
, De roos van Leary: dynamiek
Complementaire interactie: ondergedrag roept bovengedrag op, en omgekeerd
- Verticaal tegenovergesteld gedrag roept een complementaire reactie op. Dus als je iemands gedrag
wilt versterken, moet je kiezen voor gedrag dat daar verticaal tegenover staat.
Symmetrische interactie: tegengedrag roept tegengedrag op, samengedrag roept samengedrag
op
- Horizontaal tegenovergesteld gedrag roept een symmetrische reactie (spiegelen)
- Samengedrag verstevigt het relatieniveau, versterkt het wij-gevoel
Starre complementariteit = niet wenselijk
- Een symbiose is een relatie waarbij 2 personen in hun onderlinge interactie voortdurend hetzelfde
gedrag vertonen, en in de rol vast lijken te zitten (bv. Leidend – volgend). Dit leidt tot een verarmende
relatie.
- Symmetrische escalatie – een interactie tussen 2 personen die beide communiceren vanuit hetzelfde
octant – geeft aanleiding tot machtsspelletjes. Zoiets komt bv voor bij 2 personeelsleden die elkaar
bestrijden door allebei met leidend gedrag de vergadering in handen te willen nemen.
Extreem gedrag: ‘doorschieten’ in een gedragscategorie
- Wat een kwaliteit is, kan een valkuil worden.
Psychisch gezond functioneren: geen enkele gedragscategorie is slecht of te vermijden
- Kenmerken:
o Soepelheid: flexibel kunnen overstappen van de ene pool naar de andere
o Afwezigheid van extreem gedrag (stereotiep gedrag)
8 gedragscategorieën, 8 octanten
- Welke gedragingen in het algemeen?
- Gedrag van de leerkracht?
- Opgeroepen reactie?
- Extreem gedrag?
BOVEN – samen
- Leidend
o Taakgericht leidend gedrag (organiseren, initiatief nemen, regels bepalen, taken toewijzen…)
o Leerkracht die de klas volgens bepaalde regels organiseert.
o Opgeroepen reacties: gehoorzaamheid, afhankelijkheid
Volgend
o Extreem: autocratisch gedrag of bemoeialgedrag (kan concurrentie oproepen)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kitanadavid1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
