100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting diëtetiek S4 €17,49   In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Artesis Hogeschool Antwerpen (Artesis)
  4.  
  5. Voedings-en Dieetkunde
  6.  
  7. Diëtetiek S4

Samenvatting

Samenvatting diëtetiek S4
 5 keer bekeken  0 keer verkocht

Deze samenvatting omvat alle belangrijke leefstof, uit de Powerpoints, die tijdens de les worden overlopen.

Laatste update van het document: 1 jaar geleden

Voorbeeld 10 van de 53  pagina's

Document informatie

  • 25 mei 2023
  • 10 juni 2023
  • 53
  • 2022/2023
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (1)

Verkoper

avatar-seller
kellyleong

Voorbeeld van de inhoud

Diëtetiek S4
1. Hypertensie
= Hoge bloeddruk
 Verhoogde risico op hart, hersenen, nier en andere ziekten

DIAGNOSE
Diastolisch ≥ 90 en/of systolisch ≥
140 mmHg (<60 jaar)

Diastolisch ≥ 90 en/of systolisch
≥160 mmHg (>60 jaar)

Diastolisch > 80 en/of systolisch
>130 mmHg (mensen met donkere
huid)
ZOUTBEPERKING -> 3 gram zout = 1,15 g natrium of 1154 mg natrium
Natriumbeperkt dieet: 2000-2400 mg natrium/dag OF 5-6 g zout
Zout (in gram) : 2,5 = natrium (in gram)

Voedingsclaims
Natriumarm/zoutarm  Max. 0,12 g natrium of 0,3 g zout per 100 g
 Water (behalve natuurlijk mineraalwater) ->
<2 mg natrium per 100 ml
Zeer laag natriumgehalte/zoutgehalte  Max. 0,04 g natrium of 0,1 g zout per 100 g
OF mL
Natriumvrij/zoutloos  Max. 0,005 g natrium of 0,0125 g zout per
100 g OF mL


1.1 Primaire hypertensie vs secundaire hypertensie
Primaire hypertensie Secundaire hypertensie
 Oorzaak = ONBEKEND  Oorzaak = GEKEND
 Niet beïnvloedbare risicofactoren:  Bepaalde aandoeningen die hypertensie
 Leeftijd, geslacht en erfelijkheid tot gevolg hebben:
 Hartinsufficiëntie
 Multifactoriële oorsprong!! -> Zowel  Nieraandoeningen
genetisch als omgevingsinteracties spelen  Levercirrose
een rol  Syndroom van Cushing
GEVOLGEN
 Hart-en vaatziekten
 Nieraandoeningen, oogafwijkingen, verminderd en dementie
 Systolische BD sterkere voorspeller voor HVZ dan diastolische BD

SYMPTOMEN
 Meestal geen klachten
 Hoofdpijn en duizeligheid (soms)




1

,1.2 Dieet bij hypertensie
1. Stressreductie -> aanmaak adrenaline renine en cortisol
2. Stoppen met roken
3. Overgewicht tegen gaan -> Individuele reactie op gewichtsreductie (Ook kijken naar
middelomtrek!)
4. Beperking alcoholgebruik
5. Voldoende lichaamsbeweging
6. Gezond en gevarieerd eten (+ aanpak risicofactoren)
 Omega 3-vetzuren -> Visolie positieve invloed op bloeddrukverlaging
 Magnesium -> 410 mg/dag
 Calcium -> 1000 mg/dag
 Kalium -> 2 g kalium extra/dag
 Cafeïne -> Max. 400 mg cafeïne/dag
 Co-enzym Q10 -> suppletie van 2x50mg Co-enzym Q10 lijkt effectief

 Indien na 3 maanden geen verbetering: medicatie (Diuretica, bètablokkers,
calciumantagonisten, ACE-remmers, angiotensine-II-antagonisten, alfablokkers)

1.3 Soorten lipoproteïnen
CHYLOMICRONEN
bevatten vooral TG uit voeding. Deze TG verdwijnen na een aantal uren uit het
bloed.


Very Low Density Lipoproteins (VLDL),
bevatten vooral TG afkomstig uit de lever.



Intermediate Density Lipoproteins (IDL) -> valt tussen VLDL en LDL
Een normaal LDL kan gepaard gaan met een hoog VLDL, IDL en een laag HDL.



Low Density Lipoproteins (LDL
Meest rijk aan cholesterol, worden gevormd uit VLDL nadat deze een deel v/d TG heeft
afgestaan aan lichaamscellen.
High Density Lipoproteïne (HDL)
Gevormd door de lever, waarna zij cholesterol uit lichaamscellen halen en brengen terug
naar lever.

Het totaal cholesterol (TC) is = de som van VLDL, LDL en HDL




2

,2. Hyperlipidemie
= OF hypercholesterolemie of dyslipidemie - > ‘iemand met een hoog cholesterol’
Lipidenprofiel Totaalscore v/d verschillende lipiden i/h bloed
Primaire hyperlipidemie Erfelijke vormen v/e verhoogd cholesterol en/of
triglyceriden (familiaire hypercholesterolemie)
Secundaire hyperlipidemie Bij patiënten met 1 of meer risico verhogende
factoren
DOEL: behandeling van hyperlipidemie → voorkomen van HVZ
Hart-en vaatziekten (HVZ)
= verschillende ziekten aan het hart of BV, meestal door een vernauwing v/d BV door afzettingen
aan de vaatwand (atherosclerose)
→ aderverkalking)
→ verharden bloedvaten (↓ elasticiteit, ↓ bloeddoorstroming, ↓ zuurstofvoorziening)

SOORTEN
• Coronaire hartziekten: Hartinfarct, Angina pectoris
• Beroerte of cerebrovasculair accident (CVA):
 TIA: kortdurende afsluiting BV i/d hersenen
 Herseninfarct: langdurende afsluiting BV
 Hersenbloeding: scheurtje i/e BV → beschadiging hersenweefsel
• Perifeer vaatlijden: van de onderste ledematen ‘claudicatio intermittens of
etalagebenen‘

2.1 RISICOPROFIEL
A.d.h.v. scoretabel waarin het 10-jaarsrisico op ziekte/sterfte door
HVZ uitgedrukt i/e percentage.
•Hoog >10% kans
• Matig 5-9% kans
• Laag 0-4% kans




Streefwaarde in mg/dL (België)
Totaal cholesterol (TC) <190
LDL cholesterol (LDL) ≤ 115
HDL mannen >40
HDL vrouwen >45
Ratio TC/HDL <5
Triglyceriden (TG) ≤ 150
Totaal cholesterol – HDL-(TG/5 ) = LDL C- waarde
2.1.1 STREEFWAARDEN (gewone populatie) mg/dL




3

,2.2 BEHANDELING
Doel: verminderen v/h risico op HVZ –> Leefstijladvisering en/of medicatie om het hart te
beschermen
 Rookstop → zorgt voor extra schade aan de BV, ↓HDL
 Voldoende bewegen → verbetering lipiden ↓HDL ↑LDL
 Gezonde voeding
 Alcohol vermijden!
o Verhoogd TG i/h bloed
 TG verhoogd het cholesterol i/h bloed -> risico HVZ verhoogd
o Draagt bij tot gewichtstoename
 Negatief effect op lipidenwaarden
 Optimaal gewicht!
• BMI < 25 (≥70 jaar BMI < 30 acceptabel)
• Per kg gewichtsverlies -> HDL ↑ met +/- 0,01 mmol/L
 Stress voorkomen of verminderen

2.3 DIËTISTISCHE DIAGNOSE
Onderdelen + verbanden tussen de verschillende onderdelen:
Medische diagnose: hyperlipidemie + eventuele gerelateerde aandoeningen
Functies (stoornissen): relevante lichamelijke functies (labo, BD en/of risicofactoren voor HVZ)
antropometrische gegevens (BMI en buikomtrek) energiebehoefte.
Activiteiten (beperkingen)
 Voedingsinname: incl. analyse naar de soorten VZ, plantaardige/dierlijke producten,
cholesterol, voedingsvezels, koffie, groenten, fruit, peulvruchten, noten, alcohol, zout en
energie.
Participatie(problemen): participatie in werk, gezin, relaties,…
Externe factoren: verkrijgbaarheid voeding, woonsituatie en medicatie.
Persoonlijke factoren: leeftijd, geslacht, stress, leefstijl, hulpvraag en verwachtingen v/d patiënt,…

2.3.1 VOEDINGSADVIES VETTEN
Voedingsadvies m.b.t. VV Voedingsadvies m.b.t. EOV en MOV
Eetmomenten: EOV: beperkt effect
 Verklein de vlees- en sausportie  Olijfolie, rijstolie, noten (mix), avocado
(Ω9 oliezuur)
VV uit roomboter, kaas en vleeswaren → VM
rijk aan OVV MOV: Zachte margarine, zonnebloemolie,
 VM rijk aan VV -> voeding met (lijn)zaad, noten (walnoten)
cholesterolverlagende eigenschappen  Visvetzuren: sardienen, makreel, zalm
(Ω3 DHA en EPA)
Vetten: samenvattend advies VOEDINGSAANBEVELING HYPERLIPIDEMIE
1. Vermijd TVZ (max. 1 en%) Plantensterolen of-stanolen -> 2 g/dag
2. Vervang VV (max. 10 en%) → OVV, plantaardige EW Vette vis, Ω 3 supplementen -> 1x/week
en volle granen vette vis
3. Vervang VV niet door bewerkte KH Voedingsvezels -> ↑ met 5 g/dag -> 30
4. OVV passen i/e gezond voedingspatroon g/dag
5. BMI 18,5-24,9: 20 – 40 en% V Peulvruchten -> 130 g/dag
6. BMI >25: 30 - 35 en% V




4

,3. Leversteatose
3.1 Onderdelen lever




3.2 Functie lever
 Galproductie en -secretie
 EW- metabolisme
 KH metabolisme
o Glucoseconcentratie i/h bloed constant houden
o Glucogenese (opslag)
o Glucogenolyse (vrijmaken glucose)
o Gluconeogenese (aanmaak glucose)
 Lipidenmetabolisme (maakt zelf cholesterol aan)
 Metabolisme van gifstoffen en afvalproducten v/d stofwisseling
 Hormoon metabolisme
 Opname + opslag van vetoplosbare vitaminen

3.3 Leversteatose
= Leververvetting -> storing in vetstofwisseling -> te groot aanbod afbraakproducten v/d
vetten -> vet in levercellen ophopen + vaak groter wordende lever.

= NAFLD (nonalcoholic fatty liver disease)




3.3.1 Verloop
 Leversteatose kan (gedeeltelijk) herstellen als oorzaak wordt weggenomen
o Anders -> steeds meer vervetting

 Hepatitis kan zorgen voor littekenvorming OF fibrose
o Mogelijk gevolg: levercirrose (meer en meer littekenweefsel -> leverfalen
-> levertransplantatie)




3.3.2 Klachten
5

, Meestal geen
 Zeer uitzonderlijk -> geelzucht
 Vage pijn rechtsboven i/d buik + vermoeidheid (sommige mensen)
 Hepatitis
o Chronische vermoeidheid
o Algemeen ziektegevoel
o Soms jeuk

3.3.3 Behandeling
Voeding
 Dieet arm aan VVZ <7% + EOVZ en omega-3 VZ verhogen
 Bij overgewicht/obesitas: Min. 5% gewichtsverlies
 Minder inname fructose
 Mediterraans dieet
 Alcohol STOP
!! Concrete afspraken/tips + kleine stapjes!!

3.3.4 Alcoholische leversteatose
 Moeilijk om verschil te zien met NAFLD
 Lange periode veel alcohol drinken -> leververvetting
 Uiteindelijk leverschade




4. Metabool Syndroom

6

, = Verzameling van symptomen bij een gestoorde stofwisseling




4.1 Symptomen
 Hypertensie
 Dyslipidemie
 Verminderde glucosetolerantie o.b.v. insulineresistentie
 Overgewicht en/of obesitas
4.1.1 Criteria & grenswaarden
5 criteria Grenswaarden
Buikomvang >94 cm voor mannen en
>80 cm voor vrouwen
Triglyceriden >150 mg/dl
HDL-cholesterol <40 mg/dl voor mannen en
<50 mg/dl voor vrouwen
Nuchtere glucose >100 mg/dl
Bloeddruk >130/85
Bij aanwezigheid van 3 criteria uit 5 = MBS
4.2 Ontstaan
 Verminderde insulinegevoeligheid
o Insuline: hormoon v/d pancreas dat de suikerspiegel i/h bloed regelt.
o Insulineresistentie: cellen i/h lichaam minder gevoelig voor insuline ->
verminderde glucose-opname

4.3 Mogelijke gevolgen
 Risico HVZ binnen 5-10 jaar x2
 Risico op diabetes type 2 x5
 Verhoogd risico op levercirrose
 Hoger risico op bepaalde kankers, galstenen,…




4.4 Insulineresistentie


7

,4.4.1 Kenmerken
 Hyperinsulinemie
 Normale/hoge glycemie
 Dyslipidemie

4.4.2 Diagnose: labo
 HOMA-index Ratio insuline/glucose (Insuline waarde (µU/L) x glucose (nmol/L)/22,5)
•Nuchter!
HOMA-index Insulineresistentie (IR)
<1,4 Normaal
1,9-2,9 Vroege IR
>2,9 Significante IR


4.5 Diagnose
Lichamelijk onderzoek met meting van:
 gewicht
 buikomtrek (peer & appelvorm)
Buikomvang Gezondheidsrisico’s
Mannen >94 cm Verhoogd
>102 cm Ernstig verhoogd
Vrouwen >80 cm Verhoogd
>88 cm Ernstig verhoogd
Vetweefsel t.h.v. de buik produceert ontstekingsbevorderende stoffen die de
celgevoeligheid voor insuline verminderen (IR)
 bloeddruk
Bloedonderzoek met bepaling van:
 nuchtere bloedsuiker
 cholesterol (HDL en LDL)
 triglyceriden


4.5.1 Antropometrische metingen
4.5.1.1 BIVA analyse:
Meet:
 Hoeveelheid & verdeling van vocht, spieren en vet
 Kwaliteit vetvrije cellen i/h lichaam




4.6 Behandeling
8

, LEVENSSTIJLAANPASSINGEN (2 maanden):
 Rookstop
 Voldoende beweging
 Gezonde en gevarieerde voeding
 Beperking alcohol & zout
 Stress voorkomen/verminderen
 Na 2 maanden: controle bloedwaarden, buikomvang en BD
 Zijn de resultaten onvoldoende? -> medicamenteuze behandeling

4.7 Dieet bij verminderde glucosetolerantie
DOELEN AANDACHTSPUNTEN
Normaliseren v/d bloedglucosewaarden  KH: soort KH & verdeling
Nuchter: ≤ 5,3 mmol/l of < 100mg/dl  Inname vrije suikers
Postprandiaal: ≤ 6,7 mmol/l of < 120mg/dl
HbA1c: < 53 mmol/mol of 7%




9

, 5. Diabetes Mellitus
5.1 Wat is het?
= Chronische aandoening waarbij het bloedsuikergehalte(glycemie)
verhoogd is

OORZAAK
 Onvoldoende insulineaanmaak
OF
 Geproduceerde insuline -> onvoldoende werkzaam

GEVOLG
 Cellen nemen onvoldoende suiker (glucose) op -> glucose
hoopt zich op i/h bloed


5.1.1 Insuline
= Hormoon
 Aanmaak door de bètacellen v/d pancreas of alvleesklier

MECHANISME
 Sleutel – in – slot principe = Via
de BB bereikt het insuline de
lichaamscellen, insuline bindt
zich vast op de cel om de
glucose naar binnen te laten
 Insuline = de sleutel die de deur
opent v/d cel
-> glucose kan de cel in
 Glucose in de cel -> energiebron

5.1.2 Koolhydraten
 Zorgen voor energie
 Om de energie te kunnen gebruiken dient de KH ontleedt te worden -> de lichaamscel
dient de suikers te verbranden
 Insuline = nodig -> suiker in de cel -> energie
 Zonder insuline: geen energie




10

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kellyleong. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €17,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 81113 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€17,49
  • (0)
  Kopen