Samenvatting
Samenvatting Veroudering 2023
- Vak
- Veroudering
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting betreffende alle lessen van de verschillende proffen. Info uit powerpoints en eigen nota's.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 55 pagina's
Voorbeeld 4 van de 55 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting verouderingGeriatrische syndromen prof Tournoy (les 14/02)
Vergrijzing van de bevolking
- Succesvol ouder worden Kwetsbaarheid/multimorbiditeit
- 4 pijlers om op gezonde manier oud te worden
1) Medische conditie: comorbiditeit verminderen
2) Functionaliteit behouden
3) Cognitie en emotie: psychisch welzijn
4) Sociaal leven
Kenmerken veroudering
- Zichtbare en niet zichtbare kenmerken zoals orgaansystemen die zullen aanpassen
VB: geleidingssnelheid zenuwen, maximale hartritme, nier doorbloeding…
- Veranderingen in verschillende delen van het lichaam zorgt voor kwetsbaarheid of sneller
vatbaar zijn voor geriatrische syndromen = het fenotype van ouder worden
Spierweefsel afname en krachtvermindering (wijzigende lichaamssamenstelling)
Neurodegeneratieve veranderingen
Disregulatie homeostase
Onbalans energie productie/gebruik
- Let op: frailty/kwetsbaarheid Is NIET comorbiditeit, is NIET disability/functionele
achteruitgang
De geriatrische patiënt
- Individuele veerschillen: we moeten persoon in zijn geheel bekijken
- Complexiteit: geriatrische evaluatie = comprehensive geriatric assessment
CGA
- = multidimensionale en interdisciplinaire diagnostische interventie voor het in kaart
brengen van medische/psychologische/functionele mogelijkheden van kwetsbare ouderen
met als doel de ontwikkeling van een gecoördineerd en geïntegreerd plan voor behandeling
en lange-termijn opvolging
- Individueel behandelplan
Dementie
Hoge incidentie: risico stijgt met leeftijd
GEEN ziekte, maar syndroom met verschillende oorzaken!
- Belangrijkste aspecten: cognitieve verandering en de functionele impact
Eerst impact op instrumentele ADL, later pas op de basale
Neuro-psychiatrische symptomen: hoeven niet steeds aanwezig te zijn
- Traag progressief en intact bewustzijn
Diagnose en differentieel diagnose
- Work-up cognitieve stoornissen:
Anamnese: aandacht voor tijdsverloop, ernst/impact op ADL en welzijn,
systeem/familie/heteroanamnese
Intenistisch/neurologisch klinisch onderzoek
Schalen: MMSE (geen diagnostische test, enkel richtgevend!)
Desoriëntatie in tijd/ruimte
, Inprentingsgeheugen
Aandacht + werkgeheugen: stoornissen verstrooidheid, eenvoudige taken niet
kunnen, abstract denken
Taal: corticale functiestoornissen (in fasie, praxie en gnosie)
woordvindingsmoeilijkheden, parafasieën en gestoorde benoeming
Afasie: stoornis in spreken/begrijpen taal
Apraxie: stoornis in uitvoeren eenvoudige/complexere bewegingen
Executieve functies: planmatig handelen en mentale flexibiliteit
Agnosie: verlies van vermogen om personen, VW, geur… te herkennen
Geheugen
Biochemie of beeldvorming hersenen
- Gaat vaak samen met parkinsonisme
- Vroege functionele verschijnselen
Verandering in de tijd in de mate van functioneren
Al jaren vooraleer diagnose: lager niveau functioneren, vermogen om ADL te verrichten
neemt af
- Gedragsveranderingen: decorumverlies, paranoïde/psychotische gedachten en
humeurschommelingen
Behavioural Psychiatric Symptoms in Dementia = symptomen van verstoorde perceptie,
gedachteninhoud, stelling en gedrag frequent voorkomend bij dementie
Eerste stadia: milde neuropsychiatische aandoening al aanwezige BPSD
Gevolgen: vroegtijdige opname, (in)directe kosten, bijkomende disfunctie, verminderde
kwaliteit van leven, stress voor mantelzorg/hulpverlener
6 clusters:
1) Agressie
2) Apathie
3) Agitatie
4) Depressie
5) Manie
6) Psychose
BPSD varieert in tijd en per persoon
Evalueren van deze symptomen: duidelijke beschrijving, rekening houden met
omgeving, bekijk de mogelijkheid tot uiten van basisbehoeften,
stemmingswisselingen…
Oorzaken
- Heel veel verschillende!
- Mees voorkomend: Alzheimer > Vasculaire dementie > lewy body > fronto-temporale
LEES dia 33
- Dementie met lewy bodies
Progressieve cognitieve achteruitgang: vooral executieve functies zoals aandacht,
visuoruimtelijke vaardigheden
Kernsymptomen: fluctuerend verloop, recidiverende visuele hallucinaties, REM
slaapstoornissen, parkinsonisme
Andere: BD-val, vallen, wanen…
Indicatieve biomerkers: bij diagnostische twijfel bvb PET/SPECT
- Vasculaire dementie
Treedt samen op met cerebrovasculaire aantasting
Semi-acuut begin!! (uitzondering)
, Stapsgewijs
Risicofactoren
- Alzheimer
Geleidelijk ontstaan + langzaam progressief: hersenen vaak al jaren aangetast vooraleer
diagnose
Duidelijk verhaal van achteruitgang cognitie
Amnestische presentatie (vaak-altijd): moeilijk aanleren/oproepen van nieuwe info +
minstens 1 ander cognitief domein aangetast
Niet-amnestisch: taaldeficit, executieve dysfunctie, visuospatiale presentatie
LEES dia 37-38
Amyloïde cascade! inflammatoire veranderingen, oxidatieve stress tau-
hyperfosforylatie en membraan toxiteit
Psychofarmacologische therapie: symptomatisch (bestrijden symptomen) of oorzakelijk
Depressie
Risicofactoren
- Chronische medische aandoening
- Cognitieve stoornis
- Verminderde zelfredzaamheid
- Opname in instelling
- Prevalentie depressie verdubbelt tussen 70-85 jr
Symptomatologie
- Neerslachtigheid grotendeel in dag
- Anhedonie
- Vitaal syndroom : eetlust, sexueel, dag/nachtpatroon
- Verlies energie, vermoeid
- Psychomotorische agitatie/remming
- Cognitie
- Negatief zelfbeeld
- Dood gedachten
- Angst, prikkelbaar…
Diagnosecriteria
- Majeure (meer dan 5) VS mineure depressieve episode (min 2 weken)
- Invloed op sociaal/beroepsmatig functioneren
- Geen direct gevolg van medicatie,, drugs, lichamelijke aandoening
- Psychotische symptomen
- Somatisering: lichamelijk component zoals moeheid, hoofdpijn…
- Ontkennen gevoelens
- Risico op suïcide
- Slaapstoornissen
- Alcohol/middelen misbruik
Verhoogde prevalentie bij somatische comorbiditeit
Behandeling:
- Antidepressiva
- Psychotherapie
- ECT
Hoe omgaan?
- Pragmatische en steunende benadering
, - Voorlichting geven
- Structuur aanbrengen
Delier
Definitie:
- Frequent voorkomend
- Vaak niet gediagnosticeerd
- Slechte prognose: verhoogde morbiditeit/mortaliteit
- Acuut psychosyndroom waarbij bewustzijn/cognitieproblemen optreden met verandering
in aandacht, concentratie, waarneming en gedrag met wisselend verloop
- Soms hallucinaties/wanen
- Fluctueert van uur tot uur
- Somatische oorzaak!
- Vaak bij ouderen
- !! zonder gekende oorzaak: dringend naar spoedgevallen + dringend nazien op acute
problemen
Diagnose: Confusion assessment method/CAM
- Acuur begin + wissleend verloop
- Onoplettend + gestoorde aandacht
- Verward denken
- Veranderde mate bewustzijn
- Direct gevolg van organische oorzaak
Soorten
- Hyperactief
Geneesmiddelen intoxicatie
Ontwenning
Postoperatief
Gedrag: agressie, roepen, slaan…
- Hypoactief
Metabole stoornissen
Slaperig, apathie
Vaak niet herkend
Hoogste mortaliteit
- Gemengd
- Delirium tremens
Acuut ontwenningssyndroom na plotse stop na overmatig alcoholisme
Meestal na 2-4dagen na stop alcohol of benzodiazepines en duurst meestal minder dan
5 dagen
Risicofactoren: overdadig ethylisme, voorgeschiedenis, comorbide, > 30 jr
Mortaliteit: 5%
Gevolgen
- Mortaliteit: Stijgt na ontslag spoed
- persisterende symptomen
- Stress P en omgeving
- Minder gunstige prognose
- Verlengde hospitalisatie
- Meer opnames
- Hoge kostprijs
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper BN2003. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73243 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen