Samenvatting
Seksuele psychologie samenvatting Erik Thys (GESLAAGD)
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Aantekeningen bij de cursus van de lessen van professor Erik Thys
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 26 pagina's
Voorbeeld 3 van de 26 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
1SEKSUELE PSYCHOLOGIE – LESSEN
ERIK THYS
HOORCOLLEGE 2: ERIK THYS
HOOFDSTUK 1: VAN DRIFT TOT VERLANGEN, ONBEWUSTE DIMENSIE VAN SEKSUALITEIT, BODY-MIND LINK
INLEIDING
1972: gouden plaque in de ruimte was bedoeld als een soort boodschap aan
de aliens en dus met de mens zouden kunnen kennismaken. Stervormige
figuur: aanduiding van onze plaats in het zonnestelsel (de aarde als derde
planeet). Het opvallendste aan deze plaque zijn de twee naakte mensen op
de figuur. Zelfs toen was er al controverse over deze tekening: waarom
worden deze mensen naakt voorgesteld? Mochten ze kleren aanhebben,
welke kledij moesten we dan kiezen?
Langs de andere kant zouden de aliens geen naakte mensen zien wanneer ze
landen op de aarde. Ook waren er racistische opmerkingen. Er was bezwaar
tegen een westers centrisme, geen hoofddoek en ‘normale’ kapsels,… Er
waren geen religieuze tekenen. Het zijn volwassenen die afgebeeld zijn op de
plaque, die gezond zijn. Ze stelden geen kinderen, zwaarlijvigen,
gehandicapten,… voor. Ook is er sprake van mannelijke dominantie, want hij steekt zijn hand op.
1977: er wordt een gouden muziekplaat de ruimte ingestuurd. Deze plaat bevatte geluiden en beelden. De evolutie van dier naar
mens wordt afgebeeld, de bevruchting van de mens, een embryo en foetus, een koppel met een zwangere vrouw, een gezin,
kinderen,… Ook vertelt het iets over het onbewuste: als wij onszelf naar buiten toe manifesteren, wat zit daar dan achter? Er zijn
allerlei vooroordelen, stellingen, motieven en mythes die ons gedrag gaan beïnvloeden en sturen.
FREUD EN HET ONBEWUSTE
Freud had interesse in vrouwen die hysterische problemen vertoonden, ondanks men geen lichamelijke verklaringen kon vinden
voor dit probleem. Dit werd toegeschreven aan het hebben van een baarmoeder. De aandoening werd dus soms behandeld
door het wegnemen van de baarmoeder. Al van in het begin werd het begrip ‘onbewust’ geassocieerd met het seksuele.
FREUDS TOPISCHE MODEL
Freud deed niet aan hypnose zoals zijn leermeester Charcot deed, maar aan het vrij associëren met de patiënt en dus de
gedachten zonder censuur te laten passeren, alle gedachtes vertellen (= automatische schrijven). Het is de psyche, het
onbewuste, die de ziekte van de hysterische vrouw veroorzaakt. Freud stelde dus dat er enerzijds een lichaam en anderzijds een
bewustzijn was, een bepaalde scheiding dus.
De kern van zijn idee is dat het onbewuste de missing link is tussen lichaam en geest. Een duidelijk voorbeeld: wanneer je
honger hebt, dan voel je dit aan je spijsvertering. Maar dat hongerige gevoel leidt tot een actie, namelijk eten. Ook omgekeerd
werkt het: de hysterische aanvallen worden verklaard op dezelfde manier. Er is iets psychisch aan de hand en dit zal zich via het
lichaam vertonen.
Freud ontdekte processen zoals verdringing, conversie en onbewuste voorstellingen. Freud noemde de droom de koninklijke
weg naar het onbewuste, vandaar het zogenaamde topisch model. Er zijn bepaalde locaties in de hersenen die met elkaar
interageren. In de droom is er geen logica, volgorde of tijdsbeleving en valt daarom onder het onbewuste (zie verder). Een
voorbeeld van zo’n droom is Alice in Wonderland.
, 2
Freud spreekt van een psychisch apparaat. De drift is een eerste concept: de psychische vertegenwoordiging van een
endosomatische bron van stimulatie, een concept op de grens tussen het mentale en het lichamelijke als de psychische
vertegenwoordiger van de stimuli die ontstaan vanuit het organisme en tot de geest reiken.
Er zijn twee belangrijke driften:
1. Seksuele drift = libido
2. Ego-drift
Er zijn ook nog andere driften zoals de doodsdrift, het verlangen om totale rust te hebben, een soort ‘niets’ te hebben.
Het lustprincipe is een tweede concept: dit is een ontlading van een soort spanning die zich grotendeels onbewust opgebouwd
heeft. Een voorbeeld is wanneer seksuele opwinding in een orgasme eindigt.
Er zijn in het topisch model van Freud 3 onderdelen: het bewuste, het voorbewuste en het onbewuste.
1. Het onbewuste: primair proces denken = geen causaliteit, geen tegenstellingen, geen tijd, lust-gedreven
2. Het bewuste: secundair proces denken = logisch, bewust en realiteitsprincipe
3. Het voorbewuste: toegankelijke inhouden
Het topisch model wordt afgebeeld door middel van een ijsberg: het onbewuste kunnen we niet zien (in het water), het bewuste
zien we wel.
HET STRUCTURELE MODEL
1. Ich = ego = ik: het bewuste, handelende stuk van onszelf waarbij we ons het meest van de tijd identificeren
2. Über-ich = superego = boven-ik: het geweten, de morele waarden die wij geïnternaliseerd hebben
3. Es = id: seksuele en agressieve driften dat werkt door middel van primair proces denken en is gelieerd met doodsdrift
(kunnen ook trauma’s zijn)
Deze termen vallen niet helemaal samen met de drie termen van het topisch model!
Psychopathologie Reacties op defectmodel
Neurose: wensen onbewuste vs eisen realiteit Egopsychologie: versterken egofuncties
Melancholie (majeure depressie): ik vs boven-ik
Psychose: Interpersoonlijke school: relatie patiënt – analyticus
Onbewuste overspoelt ik
Libido bezet ik
o Waan als herstelpoging Zelfpsychologie: subjectieve, bewuste zelfbeleving
o Primair proces denken in bewuste
Therapie = ‘defecten’ herstellen Biopsychosociaal model (Fonagy, Bateman)
PSYCHOANALYTISCHE THERAPIE
De therapeut probeert met de cliënt te werken door een vrij vlottende aandacht te houden zodat hij de onbewuste associatieve
verbanden kan opmerken en de analysant er bewust van kan maken. Uitdrukking van de muis is een onbewuste wens van cliënt.
EVALUATIE VAN HET FREUDIAANS MODEL
Psychopathologie is het gevolg van vroegkinderlijke seksueel trauma. Later stelde Freud dat het niet ging om reëel
kindermisbruik, maar om de seksuele wensdromen van een kind en is de kern van het oedipuscomplex. Vandaag de dag bestaat
dit niet meer, kinderen zijn aseksueel en volwassenen zijn hyperseksueel. Kritiek: overal kindermisbruik onthullen en mensen
trauma’s/valse herinneringen aanpraten = false memory syndrome
EEN NEUROWETENSCHAPPELIJKE KIJK
Om nog eens terug te komen op de gouden plaque: we zien een man zijn hand opsteken. Er zijn twee componenten in dit
gebaar, namelijk de betekenaar (= opgestoken hand) en de betekenis (= de groet). Het is slechts een kwestie van semantiek, het
, 3
optimaal overbrengen van een betekenis. Groeten bestaat alleen in de menselijke sociale sfeer, er bestaan geen mensen die
zichzelf groeten. Ook de pijl tussen de aarde en de sonde heeft twee niveaus: het is een antropocentrische, gesloten tunnelvisie
die ons in zekere zin gevangen houdt maar ons ook maakt wie we zijn.
VISUEEL SYSTEEM
Visuele cortex staat in voor de beeldprojectie dat in onze ogen verschijnt. Er zijn twee informatiestromen in de hersenen:
ventrale stroom voor het aspect ‘wat’ en dorsale stroom voor het aspect ‘waar’. Een visuele waarneming is een complexe
reconstructie op basis van een erg selectieve verzameling van optische input.
PERCEPTIE EN CONCEPTIE
We voegen nog iets aan die input toe om van een receptief beeld naar een perceptie te gaan. We zien enerzijds meer dan we
zien, want zien is een constructie met verschillend en erg gecompartimenteerde onderdelen. Anderzijds zien we minder dan we
denken, bij bijvoorbeeld tennis zien we enkele posities van de bal waaruit we de hele baan ervan gaan berekenen.
EMNODIED EN EMBEDDED
Embodied cognition: wat er in ons hoofd gebeurt, gebeurt ook in ons lichaam. Het is een reactie op het dualisme van Descartes.
ENACTIVISME
Enactivisme: cognitie is niet de representatie van een statische wereld door een statische geest, maar eerder de enactment van
een wereld en een geest op basis van een opeenvolging van handelingen die een mens of een dier in de wereld presteert. We
zijn niet enkel embodied, er zit ook een intentie achter.
Affordance: onbewust gaan we objecten conceptualiseren over wat we ermee zouden kunnen doen
Cartesiaans theater: het idee dat de bewuste geest een mannetje is (= homunculus) die in een theatertje in ons hoofd de
toeschouwer van onze belevingen is. Het probleem is dat dit mannetje ook een mannetje moet hebben: stoot op oneindigheid.
EXTENDED MIND
Intentioneel in de wereld staan uit zich op andere manieren en dit heeft gevolgen voor ons subjectieve bewustzijn. We hebben
namelijk bodymaps (= lichaamschema’s) in onze hersenen, een impliciete kennis over de contouren van ons lichaam.
Peripersonal space: wat zich allemaal binnen handbereik bevindt
Extended mind (Clark & Chalmers): de menselijke geest strekt zich uit buiten de hersenen en buiten het lichaam tot in de wereld
waarin we ons bewegen
We steunen op cues in de wereld die maken dat ons beste model van de wereld, de wereld zelf is.
SEKSUEEL PSYCHOLOGISCH WOORDENBOEKJE:
Mentale processen zijn:
Embodied: belichaamd door middel van de hersenen en andere lichaamsstructuren en lichaamsprocessen
Embedded: ingebed in een externe omgeving
Enacted: actief geëngageerd, niet alleen door neurale processen, maar ook dingen die het organisme doet
Extended: uitgebreid tot in de omgeving van het organisme
PASSIEF ACTIEF (= AGENTS)
Onbezield Bezield
Bal, bladeren, water Mensen, dieren, auto’s
Wetten van fysica Intentioneel gedrag
Voorspelling door calculatie Voorspelling door empathie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper criminologiestudente. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 57413 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen