Samenvatting
Samenvatting Samenleving, Feiten en Problemen ()
Samenvatting van leerstof Samenleving, feiten en problemen. Vanuit lesinhoud: lesnotities en ppt's. Geschreven in .
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 82 pagina's
Voorbeeld 4 van de 82 pagina's
In winkelwagen4 beoordelingen
Door: lanakader8 • 4 maanden geleden
Door: birthevancauwenbergh • 6 maanden geleden
Door: stijnlenselink • 1 jaar geleden
Door: seppelienvos • 10 maanden geleden
Voorbeeld van de inhoud
Samenleving: feiten en problemen (2022-2023) Olivia GalleHoorcollege 1: Inleiding
Vooraf:
Positief vs normatief:
o Positieve (= beschrijvende, descriptieve) analyse richt zich op feitelijke vragen
Vb: Hoe ziet wereld/realiteit eruit?
o Normatieve (= prescriptieve) analyse richt zich op waardeoordelen
Vb: Hoe zou wereld eruit moeten zien?
Drie basisinstituties
Samenlevingen:
Samenlevingen hebben meerlagige structuur:
o Lokaal, regionaal, nationaal, supranationaal en wereldwijd
Leden van samenleving:
o Samenleving (SL) bestaat uit individuen (leden)
o Lidmaatschap (burgerschap) in 3 delen (Marshall):
Burgerrechten: rechten die nodig zijn voor individuele vrijheid (18 de eeuw)
Vb: vrijheid van meningsuiting, gedachte en geloof
Politieke rechten: recht op deelname aan uitoefening van politieke macht
(19de eeuw)
Vb: algemeen kiesrecht
Sociale rechten: recht om waardig leven te leiden (20 ste eeuw)
Vb: bescherming tegen armoede (Art. 23 GW)
Basis instituties:
o Leden van SL leven, werken, spelen, studeren samen
Vormen (sociale) basisinstituties
o 3 basisinstituties:
Gezin
Bedrijf
Overheid
Geschiedenis homo sapiens:
Mens kan overleven door te denken en slim te zijn
Basisinstitutie 1: Het gezin
Mensen vormen kleine clusters om samen te leven:
o Nieuwe mensen voortbrengen
o Zorg geven aan nieuwe leden
o Samenwerken
Gezinnen informeel georganiseerd
Geschiedenis:
o Cognitieve revolutie:
,Samenleving: feiten en problemen (2022-2023) Olivia Galle
Ontwikkeling van taal zorgt voor nieuwe mogelijkheden
Samenwerken in groepen
Creatie van verbeelde werkelijkheid (mythes, legendes, religie…)
Ontwikkeling cultuur en religies
Ruil en handel
o Prehistorische zorg: ook vroeger werd er gezorgd voor zwakkere leden SL
o Agrarische revolutie:
Ontwikkeling van landbouw (verhoogt voedselproductie)
Grotere samenlevingen kunnen in stand gehouden worden
Leden kunnen andere dingen doen dan enkel eten voorzien
Sociale hiërarchieën (en ongelijkheid) ontstaan
Markt: leden van SL doen aan ruil op markt, meeste markten gebaseerd op verkopers die
goederen of diensten aanbieden aan kopers in ruil voor geld
o Ruil = essentieel kenmerk
Basisinstitutie 2: De overheid
SL vereist formele organisatie
o Sommige leden van SL krijgen macht (overheid)
Functies overheid:
o Wetten maken en handhaven
o Belastingen innen en uitgeven
Geschiedenis:
o Codex van Hammurabi als 1 van oudste wetteksten (1776 V.C.) – ook hierin al
belastingsysteem
o Industriële Revolutie:
+- 1800
Stoommachine wordt uitgevonden, productiviteit neemt toe
Verstedelijking (migratie naar grote steden om te werken in fabrieken)
Basisinstitutie 3: De onderneming
Verhoogde productie leidt tot winst maximaliserende bedrijven
Bedrijven hebben kapitaal en arbeid nodig om goederen te produceren (productiemiddelen)
Sociale relatie tss werkgever (WG) en werknemer (WN) verandert:
o Arbeidsomstandigheden voor WN verslechteren
o Onzekere leefomstandigheden
o Ongelijkheid en armoede nemen toe
Commodificatie van menselijke arbeid:
o Commodificatie = transformatie van dingen in goederen die op markt worden
verkocht
Na IR:
Individuen moeten arbeid verkopen om uit armoede te blijven
Individuen afhankelijk van arbeidsmarkt
Economische groei:
o Bruto Binnenlands Product (BBP) als maatstaf voor totale economische output van SL
,Samenleving: feiten en problemen (2022-2023) Olivia Galle
Meet marktwaarde van alle finale goederen en diensten die in bepaalde
periode per land zijn geproduceerd en verkocht
o BBP per capita door BBP van land te delen door totale aantal inwoners land
Basisinstituties en markt:
Bedrijven hebben productiemiddelen (arbeid en kapitaal) nodig om te produceren
Gezinnen bezitten productiemiddelen en willen consumeren
Ruimte voor handel op markt
o Markt voor goederen
o Markt voor arbeid
o Markt voor kapitaal
Overheid regelt handel en reguleert naleven contracten
o Ongereguleerde markt (of laissez-faire markt) is markt zonder regulering overheid
Basisinstituties overzicht:
Formeel - informeel:
o Formeel: bedrijven, overheid
o Informeel: gezinnen
Profit – non-profit:
o Profit: bedrijven
o Non-profit: overheid, gezinnen
Privaat – openbaar:
o Privaat: bedrijven, gezinnen
o Publiek: overheid
Vierde basisinstitutie:
Vrijwilligersorganisaties, non-profitorganisaties en liefdadigheidsinstellingen als 4 de
basisinstitutie
o Formeel
o Non-profit
o Privaat
Vormen maatschappelijk middenveld
Bron van sociale innovatie
Basisstructuur
Basisstructuur van SL:
Basisstructuur van SL beschrijft hoe taken, rechten en plichten en voordelen van sociale
samenwerking zijn verdeeld tussen leden van SL en basisinstituties
Verdeling van voordelen vereist rechtvaardigheidstheorie
Verschillende SL hebben verschillende structuur
Breuklijn: wie bezit productiemiddelen
, Samenleving: feiten en problemen (2022-2023) Olivia Galle
Kapitalistische staat:
Private eigendom productiemiddelen (kapitaal en arbeid)
Vrije handel op markt wijst productiemiddelen toe (mbv prijzen)
Onzichtbare hand (Smith): kracht van consumptie, ondernemer wil overleven dus verkoopt
goederen/diensten op markt die individuen consumeren om te overleven (soms ook luxe)
Socialistische staat:
Collectieve eigendom productiemiddelen (kapitaal en arbeid)
Gecentraliseerde toewijzing productiemiddelen via centrale planning
Marx
Actualiteit:
o Koude oorlog: socialistische SL in geschiedenis minder productief gebleken
Welvaartsstaat:
Als alternatief voor socialistische en kapitalistische (utopische) basisstructuren
Welvaartsstaat is SL met kapitalistische basisstructuur waarin overheidsmacht wordt
gebruikt om spel van marktkrachten te wijzigen
Overheidsmacht op 4 manieren gebruikt:
o Marktfalingen corrigeren en openbare diensten verlenen
o Sociale risico’s verzekeren
o Herverdelen en ongelijkheden verminderen
o Armoede bestrijden
Geschiedenis:
o In meeste landen ontstaan na WOII
Omvang:
o Sommige landen besteden tot 30% BBP aan sociale uitgaven
3 opvattingen:
o Opvatting 1: Inkomenssteun voor armen (OCMW)
o Opvatting 2: Sociale verzekering, sociale rechten, sociale diensten (Sociale Zekerheid)
o Opvatting 3: Sociaal-economisch beleid van overheid (rol van overheid bij
vormgeving markt)
Soorten welvaartsstaten:
o Conservatieve (corporatistische) welvaartsstaat: centrale rol gezin
Vb: België, Duitsland
o Sociaaldemocratische welvaartsstaat: centrale rol overheid
Vb: Zweden, Denemarken
o Liberale welvaartsstaat: centrale rol onderneming
Vb: VS, VK
Welvaartsstaat en markt:
o Structurele interpretatie van welvaarsstaat als antwoord op maatschappelijke
problemen veroorzaakt door ongereguleerde marktkapitalisme
o Welvaartsstaat als schadebeperkend, probleemoplossend
o Kritiek:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper olivia1galle. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen