Satellietplaatsbepaling
a) GNSS – GLOBAL NAVIGATION SATELLITE SYSTEM
= Algemene benaming voor Satellietplaatsbepaling
systemen die ons in staat stellen om op aarde of in de nabije omgeving een positie te bepalen
GPS ≠ GNSS!!
Toepassingen:
Auto’s, schepen, recreatief, smartphones…
Landmeetkunde
Machinesturing (wegenbouw)
b) Satellieten en hun banen
Satellieten nodig, die in een baan rond de aarde zweven (=omloopbaan )
Dankzij evenwicht tussen:
Aantrekkingskracht v/d aarde
Centrifugale kracht (= middelpuntsvliegende kracht, de snelheid van satelliet)
Opmerking: De omloopbaan van de satelliet rond de aarde ligt buiten de atmosfeer
waardoor de snelheid van de satelliet gelijk blijft ( = wet van de traagheid )
Logisch gevolg: verder van de aarde = minder aantrekkingskracht
Omloopsnelheid wordt groter dus centrifugale kracht wordt groter omdat er een evenwicht
moet blijven!!!!!
Een satelliet in een lage omloopbaan (800km) staat bloot aan enorme aantrekkingskracht
vliegsnelheid moet dus hoog zijn om voldoende centrifugale kracht te ontwikkelen
rechtstreeks verband tussen afstand tot de aarde en de omloopsnelheid van de
satelliet
Geostationaire satellieten = satellieten die schijnbaar stilstaan, maar eigenlijk met dezelfde snelheid
als de aarde ronddraaien.
Geostationaire omloopbanen = omlooptijd = rotatietijd van de aarde (24u)
Toepassingen
Televisie en andere telecom. Toepassingen
Remote sensing
Nadeel: grote afstand van de aarde, hierdoor is de
ruimtelijke resolutie beperkt
Heliosynchrone omloopbanen= Satellieten waar meetinstrumenten afhangen van de zon, draaien
wel rond de aarde
zijn afgestemd op de afwisseling van dag en nacht
GLONASS
GLObal Navigation Satellite System
Russisch systeem
Oorspronkelijk militair
24 (21+3 reserve) satellieten
3 banen rond de aarde
19100km hoogte
GALILEO
Europees systeem
Civiel systeem
Streeft naar millimeterprecisie (=hoog)
30 satellieten
3 banen rond de aarde
23616km hoogte
In samenwerking met (China), Marroko, Israël, India
BEIDOU-1 [verouderd]
Chinees systeem
Beidou = « Grote Beer »
3 satellieten
Geostationaire baan
Voorziet dekking voor heel China
COMPASS – BEIDOU-2
Chinees systeem,
r
, Civiel en militair: gratis dienst tot op 10m (civiel) en betalende licenties voor
nauwkeurigere plaatsbepaling (leger, staat,…)
Gedeeltelijk operatief sinds 2011
35 Satellieten (waarvan 5 geostationair voor aansluiting met BEIDOU-1)
Biedt volledige werelddekking
Het volledige systeem zou volledig operationeel moeten zijn tegen 2020.
Laatste 2 minder nauwkeurig dan de eerste 3!!
d) GLOBAL POSITIONING SYSTEM – GPS
a) Evolutie:
Vroeger navigeren op de sterren
Onnauwkeurig
Enkel bij heldere hemel
Sextanten, logboeken …
Radiobakens (1940)
geen volledige aardbol bedekking
1ste navigatiesysteem met artificiële satellieten (’67)
Amerikaanse militaire TRANSIT/NSS (=Navy Narigation Satellite System)
Beperkt aantal satellieten (plaatsbepaling duurde soms uren)
Doppler Principe
’73 nieuw systeem = NAVSTAR/GPS
Navigation by satellite timing and ranging/globel positioning system
Oplossing bieden aan het probleem van TRANSIT dat ze niet permanent zichtbaar waren +
nauwkeurigheid verbeteren
De GPS is in de eerste plaats een navigatiesysteem dat positie-, snelheid- en tijdsbepaling toelaat
Oorspronkelijke voorwaarden:
o Nauwkeurigheid van enkele meters;
o Ogenblikkelijke plaatsbepaling, snelheidsbepaling en tijdsbepaling (enkele sec);
o Om het even waar, te land, ter zee en in de lucht;
o Draagbare apparatuur;
o Niet te storen door de vijand;
o Bruikbaar in alle weersomstandigheden.
r
, ’78 1ste GPS satelliet gelanceerd
Systeem (deels) gedeclassificeerd bruikbaar vr niet-milit. toepassingen
Eerst kon signaal nog afgesloten worden in tijden van oorlog bv. Medio 2000 toegezegd dat
dit vrij beschikbaar zal blijven (garantie)
b) Doelstellingen GPS
Ogenblikkelijk op of in de onmiddellijke omgeving v/d aarde een bepaling kunnen doen van:
o Positie
o Verplaatsingssnelheid
o Tijd
LATER ook in landmeetkunde belangrijke plaats
Grote verbetering t.o.v. vroegere meettechnieken
Hoge meetprecisie en efficiënte puntsbepaling
Vb. grondslagmetingen
c) Basisprincipes GPS
Positie bepalen uitgaande van een gekende geocentrische vector van de satelliet = positie van de
satelliet in de ruimte is gekend, t.o.v. een coördinatensysteem met het centrum v/d aarde als
oorsprong.
Indien we de vector tussen de waarnemer (W) en de satelliet (S) kunnen waarnemen, en we kennen
dus de geocentrische vector v/d satelliet, dan kunnen we ook de geocentrische vector van de
waarnemer bepalen.
Praktisch:
Niet de vector wordt geobserveerd, wel de afstand tussen toestel en satelliet
Dankzij de gekende posities van de satellieten, gaan we een aantal afstandsmetingen kunnen
doen naar het ontvangsttoestel .
afstandsmetingen naar 3 verschillende satellieten
De waarnemer W zal zich bevinden in één van de 2 snijpunten van de 3 sferen (= ruimtelijke
achterwaartse insnijding)
Vierde waarneming doen om klokfout weg te werken!!
r
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joppemattheeusen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,39. Je zit daarna nergens aan vast.