dit is een uitgebreide samenvatting van de Grieken, hier en daar typfoutje, ook hier en daar vergelijking met Rome. dit gaat over de instellingen van de Grieken hoe ze leefde, hoe de democratie was, welke belangrijke personen er waren.
Inleiding
Onderscheid Griekenland en de Griekse wereld
- Atlas 22
- Benaming Hellas of Griekse wereld
o Kerngebied: moederland = Griekse schiereiland + al snel de westkust van Klein – Azië + Kreta
§ Griekse kernland = Hellas
§ Onderscheid griekse wereld (Hellas) cultuurgebeid en griekenland
o Expansiegebied: kolonies
- Benaming Hellenen van de Grieken
- Benaming Graeci van de Romeinen
- Griekenland à is een land een staat ontstaan in de 19de eeuw
Geografisch kader: de geografie van Griekenland en de Griekse wereld
- Het reliëf in de Griekse wereld nodigt uit om grote, uitgestrekte en gecentraliseerde rijken
uit te bouwen
- Het reliëf in de Griekse wereld leidt tot een eerder continentale beschaving.
- Het reliëf in de Griekse wereld nodigt uit tot het tot stand komen van kleine, geïsoleerde
politieke eenheden.
- Bij een grote bevolkingsstijging in de Griekse Wereld volstaat het om de uitgestrekte
vlakten in landbouwgrond te veranderen om de bevolking te voeden.
- Olympus berg = waar de goden leefden
- 80% is rots- of bergachtig (Pindusgebergte)
- Grootste vlakte: Thessalische vlakte
- Beperkte oppervlakte akkerland
- Natuurlijke rijkdommen (kaart 24)
o IJzer, marmer, zilver, goud
o Druiven/wijn - olijfolie
o Hout en graan moest grotendeels worden ingevoerd
Grieken zijn gericht op de zee: Triremen
Economisch domein
De Fenicische en Griekse kolonisatie, welke huidige landen?
- Libië
- Bulgarije
- Oekraïne
- Trukije
Een gematigd klimaat
- Zomer: droog en warm
- Winter: nat en koud
Maar…
- Niet té warm door noordoostelijke luchtstroom
- Niet té koud door bergen die noorderwind tegenhouden
Grieken waren graag buitenhuis en namen intens deel aan het politieke leven
Landstreken op het Griekse schiereiland
Verschillende landstreken:
- Peloponnesos (us) = schiereiland (k24)
- Attica/ Laconië/ Messenië/ Argolis/ Boeotië (k25)
- Thessalië
- Thracië
1
,Verschillende poleis in de verschillende landstreken
overloop de belangrijkste poleis op k28
- Athene
- Sparta
- Korinthe
- Thebe
- Tarentum
- Syracuse
- Delos
- Delphi
Ahtene in de landstreek Attica
- Ligging tegen over de zee
- Havens= Piraeus (grote) en Phaleron (kleine)
- Acropolis = betekenis + ligging
Acropolis à het hoogste punt van de staden is de naam die in de
poleis gegeven werd aan de stadsburcht of citadel.
Bodemgesteldheid
- Grondstoffen? K24
- Over welke grondstoffen beschikte het Griekse moederland/ Griekse wereld
o Keramiek
o Marmer
o Wol
o Ijzer
o Wijn
o Zilver
Gevolgen van de geografie
- Door isloatie à ontstaan polis werd beïnvloed
- Onvruchbare bodem à kolonies stichten: expansiegebied
- Zee à nodigt uit tot handel/ sterke vloot
- Klimaat: buitenleven bv. Theater
- Niet deterministisch, wel duidelijk invloed
Italisch schiereiland (+ stad/ polis Rome) Griekse schiereiland (+ poleis)
Ligging in de Middelandse zee Ligging in de Middelandse zee
- Italisch schiereiland met Rome ligt centraal in de - Hellas ligt in het oosten van de middellandse zee
Middellandse zee Ligging aan de kust?
Ligging aan de kust? - Athene: ligt niet rechtstreeks aan de zee, haven
- Rome ligt niet rechtstreeks aan de zee, haven is is Piraeus. Verbinding over land.
Ostla. Verbinding via rivier Tiber Vruchtbaarheid – Reliëf – sociale gevolgen
Vruchtbaarheid – Reliëf – sociale gevolgen - Hellas is vooral bergachtig en onvruchtbaar
- Streek rond Rome is eerder vlak en vruchtbaar - Belangrijke groep handelaars (maritieme
- Landbouw blijft belangrijk handel)
- Grondbezit en grondbezitters blijven belangrijk
= Eerder continentaal gericht = Eerder maritiem gericht
Politieke en culturele integratie van de Mediterrane wereld (ruimte en tijd)
Integratie
Uitgangspunt: in het secundair wordt de oudheid voor vele thema’s geïntegreerd behandeld
(examen: een bepaald domein (cultureel, politiek,…) kunnen vergelijken op Athene en Rome)
753 v.chr (8ste eeuw voor christus) à Rome
776 v.chr (8ste eeuw v.chr) à Grieken
Beschavingen worden belangrijk vanaf 8ste eeuw v.Chr.
Ze leven eigenlijk in dezelfde periode (veroveringen zijn in een goeie 100 jaar gebeurd)
2
, 1. Hittieten en Egyptenaren (Syrische Palestijnse gang)
2. Grieks-oergebied
3. Noord-Macedonië (grenst aan het Grieks cultuurgebied)
4. Klein Azië
5. Ilyrië (ilirische kust) laatste romeinse keizer (klein rijk)
6. Zuidkust van Spanje
7. Keltisch gebied
Rode lijn (Rechts ervan vooral Griekse taal)
13de tot 14de in Italië Grieks gesproken
Ze blijven vooral aan kusten, tot Julius caesar die gaat wel naar het binnenland
vergelijking van historisch kaarten, raadpleeg de Historische Atlas: tussen de (11de eeuw v.Chr. en 5de eeuw in het
middellandse zeegebied.
- Wie heeft wanneer en waar de macht? (Diegene die gelijktijdig hun machten maakt dat botst)
- Wie verliest waar en wanneer zijn macht?
- Welke volkeren leven gelijktijdig in de Middellandse zeewereld?
- Wie voert wanneer oorlog met wie?
- Opkomst, bloei en verval van de verschillende volkeren / Rijken
- Cesuur / keerpunt voor Rome?
Diegene die gelijktijdig hun machten maakt dat botst
11de eeuw - 8ste eeuw v.chr. Feniciers à Byblos Fenicische steden (Syrische Palestijnse gang) kolonies gesticht (oost en
west liddelandse zeebekken) expansies (zeevaarders gaan niet land inwaarts) ze gaan niet dicht bij huis omdat dit als
bezet was door de Grieken
8ste eeuw v.chr – 6de eeuw v.chr Griekse kolonisatie à grieken zijn concurenten met de cartariërs (cartagho) Sicilië is
aantrekkelijk daar liggen Feninciers en Griekse kolonies
Cartagho bouw in het westen van de Middellandse zee een rijk uit, carthago blijft bestaan.
Hellenistische opvolgingsrijken à Macedonië verenigt samen met de Grieken onder Filips 2de nadien alexander de grote
4de eeuw v.chr.
Westen 4de eeuw à zitter de feniciers nog steeds (carthagers) alexander de grote wou dit veroveren maar is er nooit
geraakt
3de eeuw à de romeinen komen stil aan ze willen Sicilië terug = oorlog (Romeinen krijgen dit terug rond 200 v.chr.)
Er komt een kleine verovering
à graanprijzen stijgen Oosten de Perzen Griekse Alexander de grote gaat het Het rijk van Alexander de
(graanschuur bevind zich kolonies blijfven samenvoegen grote valt uit elkaar
daar) Rome wordt langzaam Carthagers begint te vallen
Grieken gaan kolonies stichten groter
op plaatsen waar iets te halen
is
In 114 is het Romeinse rijk op zijn maximum
Voor 200v.chr spreekt men van Desintegratie niemand controleert alle middellandse zee bekken na 200v.chr. Romeinen
maken het gebied één.
3
, Tijdlijn: van desintegratie naar integratie
Breuklijn niet absoluut, bv.
- Fenicische inplantingen
- Griekse kolonisatie
- Oorlogen van Phyrrus
- Handelscontacten
- …
Tegenstanders zijn keer op keer minder sterk, Carthago had alles om de oorlogen te winnen (Hannibal). Middellands
zeegebied wordt één gebied
338 v.Chr. belangrijk voor de Grieken eind van de polissen (stadstaten)
Tijdlijn: vergelijking Oostelijk en Westelijk bekken
- Cesuur/ keerpunt: 200 v.Chr.
- Scharnierdata= essentie
- Etrusken= voorlopers van de Romeinen
Tijdlijn: Griekse Wereld/ Rome 1ste periode tot -200/ (Vooral Griekse Wereld)
Archaïsche periode à Bloei van de Poleis à Regionale grootmachten
(800 – 509 v.Chr) (509 – 338 v.Chr) (338 – 200 v.Chr)
3 periodes
- Archaïsche periode
- Ook Klassieke periode (509-338v.Chr) genoemd, poleis wordt verslagen door Filips 2de
- Regionale grootmachten
Periode voor 200v.chr en periode na 200 v.Chr.
Na 200.v.chr vooral de Romeinen
Tijdlijn Griekse Wereld/ Rome 2de periode (Vooral Romeinse wereld)
Rome Mediterrane Supermacht à Pax Romana à De Late Oudheid
(200 – 31 v.Chr.) (31 v.Chr – 284 n.Chr) (284 – 476)
Pax Romana
Late Oudheid à Het rijk gaat ten onder gaan maar komt nog even boven en valt nadien (eindigt in 476 niets speciaal
gebeurt)
Romeins leger waren vooral Germanen (op het einde) Italianen hadden geen
legerdienst
Tijd: scharnier momenten
Problemen met tijdsindeling bv.
- Einde Pax Romana: kan ook in 192/ 193 (einde Romeinse expansie
- Einde late oudheid?
Stelling:
De Carthagers domineerden de Middellandse Zee.
Griekse wereld de Polis (Archaïsche periode 800 – 500 v.Chr)
1. Ontstaan poleis in Klein – Azië
2. De evolutie op het Griekse vasteland
Griekse wereld bovenaan Romeinen onderaan
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kellycroes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
