Geschiedenis van de interculturele contacten
Inleiding
Ottomaanse spionagekaart
Ontmoetingen in het Westen/Oosten
Westen/Oosten: relatieve begrippen; vanuit ‘ons’ standpunt
Nadruk op
Routes over land en water als verbindingen
Rol van religies, handel en kennis
o Vormen van uitwisseling die culturen constant wijzigen
Contacten
steeds in beweging, sinds vroegste tijden
glijdende schaal van uiterst vreedzaam tot extreem gewelddadig
Romantische voorstelling Vikingen Groenland
Opvattingen over interculturele contacten
Huntington: The Clash of Civilizations and the remaking of the world
order
, o Geschiedenis bepaalt wat regio’s zijn
o 1 lijn getrokken
Graeber en Wengrow: The Dawn of Everything
o Mogelijkheden liggen altijd open
o Beschaving en culturen bestaan bij mobiliteit en kunnen enorm
verschillen en elkaar beïnvloeden op lange afstand
Beiden buigen zich over de vraag wat culturen zijn + historische dimensie
in hun werken
2. De oudste westelijke globaliseringen
2.1. Big History
= trend id Noord-Amerikaanse historiografie
, Amerika voor 1492 naar schatting 80 miljoen bewoners = ca. 1/5
wereldbevolking
Vier wereldsystemen v.o.t.: Mesopotamië, oosten van China, Peru,
Mexico: geen van deze duurzaam op zee gericht
o Groot systeem in Peru
o Groot systeem van Mexico tot midden VS
2.2. Het Incapad
Waar? Andesgebergte aan westflank Z-Am
Verticaal: naar # hoogtes
o Land en water schaars en lastig: migraties
o Hooggebergte (tierra fria) grens
o Gematigd in valleien (tierra templada)
o Heet aan kust en in Amazonegebied (tierra caliente)
Horizontaal: naar dezelfde hoogtes
El Nino? weersfenomeen met grote invloed; om de 7-11 jaar warme stroming
in de Stille Oceaan duwt koude water van de Humboldstroom aan de kusten
van Peru en Chili naar onder; gevolg: vissterfte, stijgingsregens
Stromingen in SO die klimaatschommelingen geven
Verandering vd kustwateren verandering in systemen ter plekke
o Vissterfte trekken naar ander gebied
o Erosie door stijgingsregens trekken naar hoger gebied
Zorgt voor interactie in LAM zelf: ‘hoe overleven als gemeenschap?’
o Verklaring voor integratie en netwerken
o Inca’s en Spanjaarden zullen hierop verder bouwen
Incapad tot 2000 km ten N van Cuzco en 2500 km ten Z
ervan
Tahuantinsuyu: de vier
windstreken
militaire macht om het
systeem van verticale
integratie te verbreden
Zorgt voor interactie met rest vh AM
continent: handel in objecten
, 2.3. Het Middellandse Zeegebied
2.3.1. De Middellandse Zee
Wat? knooppunt van oost en west, noord en zuid, Afrika, Europa en Azië
= hoe de MZ een eigen identiteit heeft
model van verspreiding van cultuur door Feniciërs, Grieken, Romeinen…
model van verspreiding van cultuur door grote godsdiensten: joden,
christenen, moslims…
Wie?
Fernand Braudel, Frans historicus: eenheid in geografische
verscheidenheid, die onveranderlijk is
archeologen Peregrine en Horden: microconnecties tussen eilanden en
kusten, elk met eigen taakverdeling
Feniciërs? Groep die oplossingen vindt voor catastrofes door gebruik te maken
van de MZ en vanuit havensteden andere punten te zoeken
= zee als antwoord voor wat er op het land gebeurde
• Ca. 1200 v.o.t. invallen zeevolkeren zorgen voor chaos in oostelijke
bekken MZ
o Belegering Troje
o Handel vermindert
• Nieuw type cultuur: zeehandel over de lange afstand
o Feniciërs: steden Tirus, Sidon, Beiroet
o F. stichtten kolonies: Cadiz, Marseille, Carthago…
o F. verkenden ook de Atlantische kusten
o Culturele invloed: ritueel offeren oudste; schrift van 22
medeklinkers