Samenvatting van het handboek "Sociaal Zekerheidsrecht" (deel 1 en 2, 2023) bij het vak arbeids- en socialezekerheidsrecht geschreven en gedoceerd door prof. Paul Schoukens in de derde bachelor rechten aan de KU Leuven. Aangevuld met notities en ppt. Let op: hoofdstuk 15 maakt geen deel uit van de ...
1. BEGINSELEN ONDERLIGGEND AAN SOCIALEZEKERHEIDSSTELSELS ............................................................... 64
2. PRINCIPES TOEGEPAST OP DE BELGISCHE RECHTSORDE ........................................................................... 65
HOOFDSTUK 15 – RECHTSBESCHERMING EN HANDHAVING VAN DE SOCIALE ZEKERHEID.............. 67
HOOFDSTUK 16 – INTERNATIONAAL EN EUROPEES RECHT ............................................................ 68
1. BEGINSELEN ONDERLIGGEND AAN SOCIALEZEKERHEIDSSTELSELS ............................................................... 68
2. BEGINSELEN TOEGEPAST OP HET INTERNATIONAAL EN EU-SOCIALEZEKERHEIDSRECHT ................................... 69
2
,Hoofdstuk 1 – Begrip “sociale zekerheid”
1. Beginselen onderliggend aan socialezekerheidsstelsels
Een omschrijving van sociale zekerheid in het algemeen
• Geen eenduidig begrip
o Elke auteur hanteert een eigen definitie
§ Bv. prof. Van Langendonck: geheel van wettelijke systemen die prestaties
leveren op individueel vlak, hetzij in geld, hetzij in natura, zonder
onderscheid naar de wijze van financiering, uitvoeringsorganisatie of aard
of berekeningswijze van de uitkeringen
à te ruim?
o Vaak toepassingsgebied definiëren o.b.v. sociale risico’s
§ Bv. Conventie nr. 102: beschrijft de regelingen (risico’s) die deel uitmaken
van de sociale zekerheid
§ Maar: gevaren van die manier van definiëren
• Onvoldoende ruimte voor nieuwe (maatschappelijke)
ontwikkelingen of sociale problemen
• Sociale risico’s kunnen een andere invulling krijgen
• Nationaalrechtelijke eigenheid van landen wordt achterwege
gelaten
• Voorgestelde werkdefinitie
Het geheel van regelingen die vorm geven aan de solidariteit met personen die
geconfronteerd worden met (de dreiging van) een gebrek aan inkomen uit arbeid of
met bijzondere kosten naar aanleiding van het zich voordoen van een sociaal risico.
Omschrijving van de “sociale risico’s”
• Sociale risico’s: gebrek aan inkomen uit arbeid of bijzondere kosten
o Afwezigheid van inkomen uit arbeid t.g.v. ouderdom
o Wegvallen van inkomen door overlijden van de werkende partner
o Afwezigheid van inkomen wegens arbeidsongeschiktheid
o Afwezigheid van inkomen wegens werkloosheid
o Nood aan medische verzorging
o Bijzondere kosten voor opvoeden van kinderen
o Nood aan kostendekking voor verlies aan zelfredzaamheid
o Ontbreken van voldoende middelen om een menswaardig bestaan te leiden
• Sociale zekerheid ≠ loutere compensatie in de vorm van geld
o Steeds vaker nadruk op voorkomen eerder dan herstel
à preventie > herstel > compensatie
Solidariteitstechnieken om de sociale zekerheid vorm te geven
• Korte historiek
o Sociale onzekerheid
à familiale solidariteit
à liefdadigheid door de kerk
o Eind 18de eeuw: sociale druk tot sparen en eigendomsverwerving
3
, à ontwikkeling burgerrechtelijke aansprakelijkheid
o Eind 19de eeuw: onderhoudsplicht van de overheid
• Verticale en horizontale solidariteit
o Verticale solidariteit = solidariteit tss hoge en lage inkomens
§ Hoge inkomens dragen meer bij dan lage inkomens
o Horizontale solidariteit = solidariteit tss mensen die een laag risico lopen en
mensen met een hoog risico
§ Personen die geen risico lopen staan n voor personen die een hoog risico
lopen
• Sociale verzekering en sociale bijstand
o Sociale verzekeringen
= voor en/of door leden van het systeem w vrijwillig of verplicht bijdragen
afgestaan
§ Sociaal risico doet zich voor à subjectief recht op prestatie, ongeacht
behoeftig of niet
o Sociale bijstand
= uitkeringen aan wie daaraan behoefte heeft
§ Financiële middelen van potentiële ontvanger w onderzocht en op basis
daarvan w prestatie geleverd
Sociale verzekering Sociale bijstand
Afweging risico Geen middelentoets Behoeftigheid/middelentoets
o Gemengde uitkeringen (“demogrant”)
§ Onduidelijk of ze het karakter van sociale bijstand dan wel van sociale
verzekering vertonen
§ Typevoorbeeld: kinderbijslag
• Andere beschermingstechnieken
o Socialecompensatieregelingen
= compensatie voor personen die door de OH blootgesteld w aan bijzondere lasten
en schade
§ Financiering: OHbudget
§ Niet onderworpen aan middelentoets
§ Niet echt het karakter van georganiseerde solidariteit van de deelnemers
o Basisinkomen
= periodieke gelduitkering voor alle burgers, zonder voorwaarden
Opdeling socialezekerheidsprestaties naar inhoud
1. Prestaties in natura
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper apfelstrudel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
