Deze samenvatting is voor de studenten van de leraren opleiding secundair onderwijs waarvan hun onderwijsvak geschiedenis is. Het bevat alle inhoud van de syllabus.
=> ca. 1000 v.C. leefden op palatijnheuvel een kleine gemeenschap van herders.
Eerste eeuwen
• Bescheiden lokale ontwikkeling
• Tussen 7 en 4de eeuw v.C. verspreide nederzettingen in de buurt van de Palatijn.
• Ten Noorden van Rome waren er Etruskische steden.
• Zuid-Italië ontwikkelde zich Griekse nederzettingen tot grote stadsteden.
• Ten Zuiden van Rome, Latijnse nederzettingen.
Magna Graecia (groot-Griekenland): was nu Romeins. Rome was een regionale macht geworden waarmee
de mediterrane wereld rekening moest worden gehouden.
Punische oorlog
• Rome schakelde in 3de eeuw v.C. het handelsimperium van Carthago uit.
• Meester van de handelskolonies in de Westelijke Middellandse Zeebekken.
• Sicilië en Sardinië en oostkust kwamen onder Romeinse controle.
• 2de eeuw v.C.
o Romeinse legioenen veroverde Povlakte, zuiden van Frankrijk, Makedonië en het Griekse
kernland.
Mare Nostrum: de Romeinen die in het midden van de 1ste eeuw v.C. de Middellandse zee zo konden
noemen dankzij al hun verovering. Het was de betekenis van ‘onze zee’.
➢ Romeinen breidden hun heerschappij nog uit in de 1ste eeuw v.C.
➢ Het hele Iberische Schiereiland kwam onder controle.
➢ Julius Caesar veroverde heel Gallië en verlegde de noordgrens van het rijk naar de Rijn.
➢ Eind 117 n.C. bereikte het Romeinse rijk zijn maximale uitbreiding aan het eind van de
regeerperiode van keizer Trajanus.
2.1 DE VERKLARING VAN DE ROMEINEN
Goddelijke voorzieningen
• Verklaring voor militaire successen: goddelijke voorzienigheid.
• Rome was door de goden voorbestemd tot die grote prestatie.
Romeinse stichtingsmythe: werd in literaire vorm vastgelegd en overgeleverd door de geschiedschrijver
Titus Livius.
1
, ➢ Romulus en Remus werden via een ingewikkelde stamboom gekoppeld aan de Griekse held Aeneas.
➢ Ze waren de vrucht van het seksueel verkeer van hun moeder met de god Mars.
➢ Priesters gespecialiseerd in voorspellingen bestudeerden de goddelijke tekens
o Auguren: observeerden de vlucht van vogels.
gunstige omgevingsfactoren
=> Ook de Romeinse schrijvers uit de 1ste eeuw v.C. zochten naar andere factoren om het succesvolle
parcours van Rome te verklaren. De zogenaamde gunste ligging:
• Vruchtbare Tibervallei
• Strategische heuvelsites
• Mogelijkheid van rivier als transportweg.
• Nabijheid zee
In Italië zijn er nog heel wat andere regio’s waar de nature gunstiger gelegen zijn dan Rome en het
omliggende Latium.
➢ Ten Noorden van Rome ligt Etrurië
o Veel vruchtbaarheid
o Ondergrond bevat rijke ertsaders
➢ Etrusken ontgonnen op eiland Elba ijzererts.
o Al in de 8ste eeuw v.C. lokte ze koper in de hele mediterrane wereld.
➢ Verder naar het Noorden ligt de Povlakte
o Vruchtbare landbouwgrond
o Netwerk van rivieren
➢ Campanië
o Kuststrook aan de Golf van Napels
o Ten zuiden van Rome
o Grond uiterst vruchtbaar dankzij vulkanisch materiaal van de Vesuvius
o 8ste en 7de eeuw v.C. stichtte Griekse migranten hier diverse nederzettingen.
Rome had toch veel minpunten:
• De Tibervallei is smal en biedt geen mogelijkheid tot landbouw.
• De Tiber had door zijn sterke en grootte stroming ook geen betrouwbaar verkeersradar.
Cloaca Maxima: een grote riool die het overtollige water afvoerde naar de Tiber.
Hineininterpretierung: de natuur vormde geen bepalende factor in de uitbouw van Rome tot grootmacht.
De romeinse volksraad
=> een derde verklaring was door superieure kwaliteiten van het Romeinse volk, ze hadden traditionele
Romeinse waarden:
1. Virtus: moed, dapperheid, vastberadenheid
2. Pietas: respect, liefde en plichtsgevoel.
3. Fides: trouw, eerlijkheid, vertrouwen van medeburgers.
2
, 2.3 DE REËLE HISTORISCHE FACTOREN
Aanval is de beste verdediging
• Rome leek geen bijzondere troeven te hebben in de begineeuwen.
• Door deze underdogpositie heeft het proces in gang gezet voor Rome de grootste macht uit de
klassieke oudheid te worden
• De eerste veroveringen werden voorgesteld als het ‘bellum iustum’.
o = rechtvaardige oorlog
Veroveringsproces: met elke verovering verplaatsten de Romeinen elke keer weer hun buitengrenzen, en
elke keer werden geconfronteerd met nieuwe vijanden.
➢ Vaak versterkt door vluchtelingen.
➢ Zochten bondgenoten van buitenaf.
➢ Toen het Romeinse leger in de 3de eeuw v.C. Tarente bedreigde , riepen de Grieken daar de hulp
van Koning Pyrrhus van Epirus.
➢ Een eeuw later kreeg carthago tijdens de 2de punische oorlog steun van Makedonië.
Eerste Punische Oorlog: startte met de vraag om militaire bijstand vanwege een bende Romeinse
huurlingen in Messina.
Tweede Punische Oorlog: startte met een hulpkreet van Saguntum op de Spaanse oostkust.
➢ Telkens vonden de Romeinen zo een alibi om zich tegen de Carthago te keren.
➢ Ook Julius Caesar stelde zijn Gallische veroveringstocht graag voor als hulp.
De politieke drang naar militaire eer
• Naarmate Rome succesvoller werd, werd ook de interne dynamiek sterker.
• Elke ambitieuze jongen diende eerste een aantal jaar als officier in het leger.
• Op het slagveld konden ze zich bewijzen.
• Succes in de oorlog leverde eer en roem
• Dergelijke successen werden op het publieke forum uitgesmeerd.
• De triomftocht werd gedaan bij minstens 5000 vijandelijke slachtoffers.
o Legeraanvoerder
o Door het hele politieke en sacrale centrum van de stad.
o Belangrijkste momenten werden aanschouwelijke voorgesteld.
o Een lange stoet van krijgsgevangene.
o Kregen populariteit bij de Romeinse burgers.
De economische motieven
➢ Drang naar buit als motor van veroveringen.
➢ Groeiende demografische druk was een stuwende factor in de veroveringen.
o In één eeuw, 20 000 inwoners erbij.
➢ Landbouwgronden moesten onder Romeinse controle komen.
➢ Grote behoefte aan grondstoffen.
➢ Zonder Spaanse zilvermijnen was de Romeinse geldeconomie onmogelijk.
➢ Door succesvolle veroveringen, kregen ze meer krijgsgevangene die ze verkochten als slaven.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper HelenaEggers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
