1.1 DE PREHISTORIE/ DE OUDSTE TIJDEN IN HISTORISCH PERSPECTIEF
prehistorie: periode van het menselijk verleden waarover we niet over geschreven bronnen beschikken.
Rond 1800 en verwezen naar het menselijk verleden waarover geschreven bronnen bestaan.
=> deze ‘negatieve’ definitie zegt dat geschiedkundige 200jaar geleden nog behept waren met geschreven
bronnen.
Geschiedenis: periode van het menselijke bestaan waarvoor we (wel) over geschreven bronnen bestaan.
Protohistorie: periode van het lenselijk bestaan waarvoor we over geschreven bbronnen uit andere
gelijktijdige culturen beschikken.
Begin einde ?
Mens ? schrift ?
3miljoen jaar geleden ca. 3500 v.C.
In Afrika, elders later in het Nabije Oosten, elders later
2x ongelijktijdigheid
Ongelijktijdigheid: soortgelijke evoluties voltrekken zich op verschillende plaatsen in telkens weer een
ander tempo.
Indeling prehistorie: het drieperiodenstysteem
Thomsen -> steentijd -> bronstijd -> ijzertijd
Lubbock -> paleolithicum -> neolithicum
Oud midden jong Lartet
=> Thomson kwam met een driedeling van de prehistorie in achtereenvolgens steentijd, bronstijd en
ijzertijd (drieperiodensysteem). Later brachten andere specialisten hierin aanpassingen aan. De
belangrijkste was de opsplitsing van de steentijd in de oude en nieuwe steentijd.
Paleolithicum: oude steentijd
Neolithicum: nieuwe steentijd
,Indeling prehistorie: golven van de beschaving
=> kent een cruciale rol toe aan de levenswijze van de mens en diens omgang met zijn natuurlijke en
sociale leefomgeving.
SAMENLEVINGSVORMEN ECONOMISCHE ACTIVITEIT ENERGIEBRONNEN
Voedselverzamelaars-jagers Voedsel verzamen en jagen Menselijke energie
Landbouwsamenleving Akkerbouw en veeteelt Menselijke en dierlijke energie,
wind en water
Industriële samenleving Fabrieksarbeid Steenkool, gas, olie
Post-industriële samenleving Diensten en hoogtechnologische Kernenergie, zonne-energie,
activiteiten wind, water
H2: DE NEANDERTALER VAN SCHELDWOORD TOT VERWANT
2.1 DE MOEIZAME DOORBRAAK VAN EEN NIEUWE SOORT
1856: Feldhofergrot
• Resten van een beer -> onbekend type mens
• 1857 -> nieuwe mensensoort
• 1864 -> beaming Homo Neanderthalensis
Scheppingsverhalen
Volgens de grieken
• het begon met chaos
• lege ruimte vol duisternis
• Gaia, Eros en Ouranos ontstonden
• Gaia en Ouranos touwden
• Zo ontstond de combinatie tussen aarde en hemel
Volgens die Iraniërs
• Begon met de hemel
• Groot ronde lege ruimte
• Omhulsel gemaakt van bergkristal
• Daarna ontstond water, aarde, planten en dieren
• Vervolgens werden mensen gemaakt
• Na de mensen ontstond het vuur
Volgens de West-afrikanen
• Obatala de goddelijke koningin
• Vanuit het hemelrijk zichzelf liet zakken met gouden kettingen tot de watervlakte
• Nam zand en kip mee
• Gooide het zand naar beneden en liet de kip op het zand vallen
• De kip ging in het zand krabben
• Er ontstonden heuvels
, • Hij begon zich te vervelen en maakte mensen van klei
• Hij werd dronken -> maakte misvormde mensen
• Gehandicapte kunnen nog altijd rekenen op Obatala
Evolutietheorie
• Charles darwin
• Alle vormen van leven op aarde een gemeenschappelijke afstamming hebben.
o Gevolgd door natuurlijke selectie
• Vorming van nieuwe soorten
o Staat ook bekend als speciatie
• Levende wezens niet compleet identiek zijn, kenmerken van individuen variëren.
o Aangepast aan omstandigheden waarin ze leven
o Beter kans op overleven
• Survival of the fittest: het overleven van de meest passende.
Seksuele selectie: de partnerkeuze zorgde voor dominantie en bepaalde kenmerken.
Darwin voorgesteld als aap -> wereld was nog niet
klaar voor een nieuwe leer.
Naakte, sterk behaarde mannen met gedrongen gestalte en
idiote blik. De neanderthaler werd zo voorgesteld en herleid
dat er geen plaats kon zijn voor hem in de menselijke
afstammingslijn.
1891 Java: fossiel ontdekt, aan de hand van vormkenmerken ging het niet om een mens maar ook niet om
een aap. Verder onderzoek toont achteraf dat het toch om een mensensoort ging. Sinds 1951 is er dan ook
sprake van de homo erectus.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper HelenaEggers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
