Arbeidsrecht
Inleiding
- Arbeidsrecht is onderdeel van sociaal recht sociaal recht bestaat uit arbeidsrecht en
socialezekerheidsrecht
= publiek recht
=Verhouding tss burger en overheid met name rechten op sociale zekerheid (art 23
GW) die burger kan inroepen/opeisen tav de overheid ingeval van “sociale risico’s”
Eenzijdigheid, dominantie van overheid ( alle regels zijn van dwingend recht,
overheid legt dit op)
- Arbeidsrecht behoort tt privaatrecht = verhouding tussen burgers onderling regelt & als
uitgangspunt hanteert dat burgers in alle vrijheid en als gelijkwaardige partijen met elkaar
juridisch afdwingbare overeenkomsten moeten kunnen afsluiten
Elk streeft zn eigenbelang na
- Individueel arbeidsrecht= rechtsregels die specifiek betrekking hebben op
arbeidsverhoudingen tussen burgers :
Werknemer (WN) en werkgever (WG)= individueel arbeidsrecht
Werknemers en werkgevers = collectief arbeidsrecht
- Collectief arbeidsrecht= rechtsregels hoe de werknemers als groep kunnen overleggen met
werkgever en hoe ze inspraak kunnen hebben over de organisatie van onderneming
- Contractsvrijheid, gelijkwaardigheid van contractspartijen
nuanceren:
o Arbeidsrecht -> dwingend recht of imperatief recht = rechtsregels waarvan men bij
overeenkomst niet mag afwijken
(bv werkgever & werknemer mogen hier niet van afwijken ook al zouden ze dit zelf
willen
o Collectief arbeidsrecht als extra/ eigen bron vn recht = afspraken die gemaakt
worden tss een groep werknemers en 1 of meerdere werkgevers in organisatie, men
kan hier niet van afwijken ook al heeft men niet zelf deze CAO ondertekend
(aanvullend recht= werknemer & werkgever mogen er wel van afwijken)
- Contractsvrijheid= vrij om al dan niet contract aan te gaan, je bent niet verplicht om contract
af te sluiten en je bent vrij om hierin op te nemen wat je wilt en dit in samenspraak met de
andere partijen van het contract ( privaatrecht mogen burgers eigen regels bepalen als ze
onderling zaken met elkaar doen)
- Werkgever & werknemer kunnen zelf beslissen of ze contract sluiten of niet & mogen zelf
beslissen wat erin staat
- Arbeidsrecht bevat dwingend recht om werknemer te beschermen, de werknemer is
vaker de zwakkere partij in werkrelatie => om zwakke contractspartij te beschermen
1
,Ontstaan van het arbeidsrecht
- 19e eeuw industrieel- kapitalistische productiewijze => loonarbeid
- Loonarbeid: contract tss werkgever & werknemer ( werknemer afh werkgever)
- Principes vn burgerlijk recht -> gelijkheid & vrijheid => werkten niet zo pos in 19 e eeuw
Werknemers zwakke positie & gn gelijke onderhandelingspartijen
- Juridische elementen speelden in nadeel werknemers ( art 1781 BW)
- Beroepsgroepen (vakbonden) afgeschaft
- Werkmansboekje (identiteitskaart): zonder dit gn contract afsluiten
- Ontstaan sociale wetgeving (= extra regels ter bescherming vn werkende klasse) door sociale
onrusten
Sociale wetten ( loonbescherming, vrouwen-kinderarbeid, werkplaatsreglement,
arbeidsovereenkomst…)
- Eind 19e eeuw : politiek probleem
Arbeidsrecht is uitzonderingsrecht tov burgerlijk recht => wanneer we juridisch probleem
hebben in verhouding werknemer- werkgever dat we eerst in het arbeidsrecht moeten zoeken en
als we daar gn oplossing vinden dat we dan in het burgerlijk recht moeten zoeken
Arbeidsrecht is beschermend recht voor de werknemer (art 6 WAO) => het is dwingend
recht, beschermd de werknemer, Wet arbeidsovereenkomst (WAO art6)
(strijdige bedingen = clausule= onderdeel van een contract: elke afspraak van een contract
kunnen we zien als een beding- die strijdig zijn met wat in de wet staat en
uitvoeringsbesluiten zijn nietig )
1. Juridische tewerkstellingsvormen
- Levensonderhoud: betaald werken
- Verschillende manieren verschillende juridische tewerkstellingsvormen = sociale staturen
(met eigen logica, kenmerken, voor & nadelen)
1.1 eerste onderscheid: eigen baas of niet?
- 2 onderscheidingscriteria
1. Werk je onder gezag of niet?
2. Werk je voor publiek of privaat persoon?
- Werken als zelfstandige
Geen gezag
Heeft meerdere klanten ‘ overeenkomst van aanneming ‘ ( juridisch bindende
afspraken over werk dat moet verricht worden & vergoeding als tegenprestatie)
(geschillen) burgerlijk en handelsrecht
Door wetgever als zelfstandig beschouwd : mensen die winst maken met nijverheids,
handels of landbouwbedrijf- bestuurders vn vennootschappen- beoefenaars vn vrije
beroepen
2
,- Werken in dienstverband/ loondienst
Werkt vr 1 werkgever
Tijdens uitvoering vn overeenkomst onderworpen aan instructies en richtlijnen vn
werkgever
Relatie werkgever & werknemer (geschillen) arbeidsrecht
Verschil zelfstandige & dienst verband: GEZAG
- Zelfstandig in bijberoep
Beide vormen combineren
Zelfstandig & als werknemer voor dezelfde persoon ‘ gelijkaardige prestaties’:
vermoedt de wet dat prestaties als zelfstandige worden uitgevoerd op basis vn
overeenkomst, gezagsrelatie (art 5bis WAO)
1.2 tweede onderscheid: arbeidsovereenkomst of statuut?
- Verschillende manieren om in dienstverband te werken
In dienst van een privépersoon (= onderneming of natuurlijk persoon)
Verbonden arbeidsovereenkomst: werkgever & werknemer of
loontrekkende sociaal recht
Onderworpen aan arbeidsovereenkomstenwet (WAO) 3 juli 1978
Onderscheid: arbeiders- bedienden- handelsvertegenwoordigers-
dienstboden
In dienst van de overheid (= publiek persoon)
= ambtenaar
Dr statuut of rechtspositieregeling (rechten en plichten bepaald dr statuut)
eenzijdig opgelegd & wijzigen dr overheid => bestuursrecht
Statuut is een reglement dat vn toepassing is op alle ambtenaren vn
welbepaalde overheidsdienst
Rechtspositieregeling is vn toepassing op moment dat men benoemd
wordt tt ambtenaar ( overheid kan zaken wijzigen)
Gn contractbreuk want er is gn contract
Overheid
Ambtenaren kunnen niet onderhandelen over inhoud vn statuut
(statutaire)ambtenaren
Benoeming of aanstelling vastheid van betrekking (eenzijdige
rechtshandeling) ( geschillen: raad van state)
Uitzonderlijk: contractueel overheidspersoneel
Welbepaalde taken of reden
Niet verbonden dr statuut arbeidsovereenkomst onderworpen
aan WAO
Arbeidsrecht
(bv reden ->in dienst nemen contracttracers corona, dit is tijdelijke
situatie & overheid is niet verplicht om ambtenaren aan te stellen)
(bv taak -> die niet specifiek als overheidstaak gezien kan worden,
ook dan kan men contractueel werken- bv gemeentehuis poetsen)
3
, Dienstverband op basis van leer of stageovereenkomst of overeenkomst voor
beroepsopleiding
Wetgeving onderworpen sprake vn arbeid & gezagsverhouding
Centraal staat het leren
2. Aan de slag
2.1 starten als zelfstandige
- inschrijven bij KruispuntBank voor Ondernemingen (KBO) via ondernemingsloket
ondernemingsnummer ( cijfer dat in contact met overheidsdienst moet worden gebruikt)
- sociaal statuut zelfstandige?
Inschrijving bij sociaal verzekeringsfonds of nationale hulpkas SVZ (sociale
verzekering der zelfstandigen)
Inschrijving bij ziekenfonds of nationale hulpkas HZIV ( hulpkas voor ziekte en
invaliditeitsverzekering)
Zelfstandige betaalt bijdrage voor sociale zekerheid ( berekend obv inkomen
en doorgestort nr RSVZ) uitkeringen vr zelfstandigen (vr uitkering
aansluiten bij ziekenfonds)
- Zelfstandige dr eigen fout schade berokkent aan anderen persoonlijk aansprakelijk &
schadevergoeding verzekering tegen beroepsaansprakelijkheid
- Zelfstandige zelf personeel inschrijven als werkgever bij RSZ ( rijksdienst voor sociale
zekerheid- sociaal secretariaat)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Julie2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
