Samenvatting
Summary - B-kul-P0L19a (IOT)
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
In deze samenvatting zit het boek verwerkt, in combinatie met notities uit de lessen en slides.
[Meer zien]Voorbeeld 10 van de 57 pagina's
Voorbeeld 10 van de 57 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
SV INTERPRETEREN,ONDERZOEKEN EN THEORIE
VORMEN: DEEL 2
Renee Vandamme
2022 – 2023
KULeuven
Edumagw
,Inhoudsopgave
1. Inleiding................................................................................................................................................................. 3
1.1. Wat maakt pedagogische wetenschappen tot wetenschap?..........................................................................3
1.2. Wat is er eigen aan de pedagogische wetenschappen?.................................................................................3
1.3. Impliceert pedagogisch onderzoek noodzakelijk interpretatie?.......................................................................3
Het begrip paradigma........................................................................................................................................ 4
1.4. Interpreteren. Onderzoeken. Theorie vormen................................................................................................. 5
2. Het interpretatieve paradigma binnen de pedagogische wetenschappen en de ‘Burification of nature’
(deel 1)....................................................................................................................................................................... 5
2.1. De aantrekkingskracht van het medische model in de hedendaagse pedagogische wetenschappen (Paul
Smeyers en Richard Smith)................................................................................................................................... 5
2.2. Ruimere maatschappelijke tendensen: het succes van de medische wetenschappen, de hedendaagse
academische context en de dominantie van de medische blik in de kennisproductie............................................6
1. Historisch....................................................................................................................................................... 6
2. Ruime maatschappelijke context: van vertrouwen naar wantrouwen.............................................................6
3. Medicalisering van de Pedagogische wetenschappen (FOUCAULT)............................................................7
5. Overgang naar een risicomaatschappij (Beck, Illich).....................................................................................8
2.3. The birufication of nature: waarom interpreteren een kwestie werd..............................................................10
Science war..................................................................................................................................................... 10
Bifurication of nature........................................................................................................................................ 10
Succes van de moderne natuurwetenschappen..............................................................................................11
2.4. De specifieke context van de pedagogische wetenschappen.......................................................................12
2.5. Interpreatie en de studie van regelmaat in menselijke praktijken: Winch the idea of social science.............13
2 soorten regels............................................................................................................................................... 13
Taal.................................................................................................................................................................. 14
Regulatief vs Constitutief................................................................................................................................. 14
Winchs visie..................................................................................................................................................... 14
2.6. Illustraties...................................................................................................................................................... 17
De hype van neuro-educatief onderzoek......................................................................................................... 17
“Voorbij de interpretatie”.................................................................................................................................. 20
3.1. Naar een relationele benadering voorbij de bifuricatie..................................................................................21
Latour: laboratorium in kaart brengen.............................................................................................................. 21
Voorbeelden.................................................................................................................................................... 23
3.2. Visuele netwerkanalyse als voorbeeld van onderzoek voorbij de bufurcation..............................................24
Tomasso Venturini........................................................................................................................................... 24
Wetenschap als mensenwerk.......................................................................................................................... 32
3.3. Naar een vlakke ontologie van het gebeuren................................................................................................ 33
3.4. De esthetica van de wetenschapsbeoefening: kwestie van stijl....................................................................34
3.5. De politiek van wetenschapsbeoefening: van ‘matters of fact’ naar ‘matters of concern’..............................35
3.6. Een materialistische kijk op collectief handelen............................................................................................ 38
3.7. Pedagogische implicaties van socio-materiële denken.................................................................................39
3.8. Illustraties...................................................................................................................................................... 40
4. Onderzoeken: experimenteren, schrijven en denken (deel 3)........................................................................41
1
, 4.1. Naar een nieuwe bepaling van onderzoeken................................................................................................ 41
Vertrekpunt: De case van het sociale constructivisme en het verdacht maken van wat onderzoek kan
betekenen........................................................................................................................................................ 42
Twee fundamentele bedenkingen.................................................................................................................... 43
Voorbij relativisme en moralisering: thinking with encounters..........................................................................45
Het ethos van de onderzoeker: toekomst en communitas mogelijk maken vanuit een experimentele houding
......................................................................................................................................................................... 47
Afsluitende illustratie: camp campus in camps................................................................................................48
4.2. Schrijven als onderzoek en theorievorming.................................................................................................. 49
Wetenschappelijk schrijven in het gedrang?.................................................................................................... 49
Schrijven als farmakon: Probleem van schrift vanuit de filosofie (Plato, Socrates)..........................................50
Het schrift als transformatie van het bewustzijn............................................................................................... 51
Derrida en de uitzaaiingen van het schrijven................................................................................................... 52
Schrijven als technologie: de uitdagingen van het tijdperk...............................................................................54
4.3. Opgave van het denken................................................................................................................................ 54
Inleiding........................................................................................................................................................... 54
Waarom denken geringschattend bekeken wordt............................................................................................54
Fundamentele passiviteit van het denken........................................................................................................ 55
Onderscheid begrijpen en denken................................................................................................................... 55
Making through thinking <-> Thinking through making - Ingold.......................................................................56
2
,Interpreteren onderzoeken en theorie
vormen: Deel 1
1. Inleiding
Drie kernkwesties/delen van de cursus:
1) Wat maakt pedagogische wetenschappen tot wetenschap?
2) Wat is er eigen aan pedagogische wetenschappen?
3) Klopt de opvatting dat alle pedagogisch onderzoek interpretatief is?
1.1. Wat maakt pedagogische wetenschappen tot wetenschap?
- Pedagogie vs pedagogieK
- Pedagogiek = de wetenschap van het pedagogisch handelen.
- Pedagogie = het object van een wetenschap genaamd de pedagogiek.
- Een pedagoog heeft meer expertise over het opvoeden dan de buurman.
Pedagogie Pedagogiek
= het object van de wetenschap = De wetenschap van het pedagogisch
genaamd pedagogiek. handelen.
= alle opvoedende handelen. Een zelfstandige discipline die staat
naast de sociologie, economie,
biologie…
Net zoals planten en dieren objecten Cultuurgebonden (België en Duitsland
zijn van de biologie. VS Amerika en Engeland)
≠ pedagogy
Pedagogy in het Engels verwijst naar de
didactiek (= de kunde van het
lesgeven)
1.2. Wat is er eigen aan de pedagogische wetenschappen?
Pedagogische wetenschappen is niet overal een autonome discipline. PW is
verbonden aan onze context. In Amerika en VS wordt ‘education’ vanuit andere
disciplines benaderd.
1.3. Impliceert pedagogisch onderzoek noodzakelijk interpretatie?
2 manieren om onderzoek te doen: kwantitatief & kwalitatief. Geschiedenis
gaat over verstaan (Zie Verstehen en erklären – Dilthey) hoe en waarom een
gebeurtenis zich voordeed (kwalitatief) <-> Geneeskunde rekent op kwantitatieve
gegevens om wetmatigheden te voorspellen. Waar hoort PW bij? Er geldt een
3
,dubbelheid. Beide vormen van wetenschappelijk onderzoek worden gebruikt binnen
de PW.
Visie Peter Winch: Alle pedagogisch onderzoek is interpretatief onderzoek =
traditionele benadering. Dominante benadering die komt uit de geschiedenis.
Hoewel in 19e eeuw enorme toename van experimenteel pedagogisch
onderzoek -> pedologie en experimentele pedagogiek die bijdroeg aan PW
vandaag.
Traditionele benadering:
Kwalitatief onderzoek VS Kwantitatief onderzoek
Interpreteren VS Meten
Verstaan VS Verklaren
Doel cursus: Pas recenter ook de socio-material turn (= socio materiële
wende – Latour) die kwalitatief noch kwantitatief is. PW onderzoek gaat
voorbij traditionele benadering van betekenisgeving en ervaring. Manieren
combineren want er is niet 1 manier om aan onderzoek te doen. Het is
afhankelijk van de situatie of men kwalitatief/kwantitatief of nog andere
methoden (vb. kunst) toepast.
Het begrip paradigma
≠ Niet enkel een manier van kijken naar de WKH, de brillen die men op en af
kan zetten.
= Meest fundamentele opvatting van hoe we kennis over de werkelijkheid
kunnen opdoen. Een geheel van opvattingen over wat wetenschap is: regels,
procedures die onderzoek mogelijk maken.
- Paradigma’s wisselen elkaar af zonder wetenschappelijke redenen
- Paradigma’s zijn incommensurabel = je kan ze niet met elkaar vergelijken.
Geen compromis tussen A en B.
Omdat paradigma’s niet met elkaar te vergelijken zijn, kan je niet stellen dat de
ene beter is dan de andere. Zo stelt Kuhn dat er niet zoiets bestaat als
wetenschappelijke vooruitgang. Er kan enkel vooruitgang zijn binnen een
paradigmatisch tijdvak en eens dat stopt spreekt men van paradigmatic
shift. Dan gaat men plots met nieuwe ogen naar de wereld en wetenschap
kijken. Vb. Homeopathie en moderne wetenschappen: vanuit het ene paradigma
kan je niets zeggen over een stelling in het andere omdat je met een bepaalde
bril in het ene paradigma leeft.
4
,1.4. Interpreteren. Onderzoeken. Theorie vormen.
= werkwoorden, men DOET iets. Relatief weinig verschil tussen hoofd- en handen
arbeid. Beide zijn een skill of een craft die mensen aangeleerd zijn.
- Concreet handelen met een doel
- Respect voor de eigenheid van de zaak
- Gericht op perfectie en jezelf wegcijferen als individu
- …
Deel 1: De traditionele visie >> het interpretatieve paradigma binnen de PW.
- Achtergronden: medicalisering van de PW, burification of nature.
- Argumenten: Winch en de noodzaak van interpretatie vinnen de PW.
- Toepassingen en kritiek
Deel 2: Voorbij de traditionele visie (en voorbij burification): Wat betekent het om PW te beoefenen
zonder te vertrekken van het primaat van de interpretatie? – Bruno Latour: Relationele benadering,
sociomateriële benadering en actor-netwerk theorie.
Deel 3: Onderzoeken en theorievormen
- Hoe gepast reageren op het failliet van universiteits- en objectiviteitsaanspraken?
- Ethos van de onderzoeker
- Betekenis van schrijven en denken
2. Het interpretatieve paradigma binnen de pedagogische
wetenschappen en de ‘Burification of nature’ (deel 1)
2.1. De aantrekkingskracht van het medische model in de hedendaagse pedagogische
wetenschappen (Paul Smeyers en Richard Smith)
Vertrekpunt: Pedagogisch onderzoek kampt met een imagoprobleem dat te wijten
is aan de manier waarop de pedagogische wetenschappen zichzelf begrijpen.
Debat of PW kwalitatief of kwantitatief onderzocht moet worden, veel onderzoekers
vandaag kiezen kant van kwaNtitatief onderzoek. Dit omdat ze zich spiegelen aan
de natuurwetenschappen die met behulp van kwantitatief onderzoek enorme
vooruitgang maakte. Oorlog: science - humanities
Visie pedagogische onderzoekers Visie Smeyers en Smith over
vandaag over paradigma van paradigma van Pedagogisch
pedagogisch onderzoek. onderzoek.
Experimentele methode + Houding van Natuurwetenschappelijk paradigma =
nauwgezetheid + afstand theoretische slecht model.
speculatie
Geloof dat PW nooit serieus genomen Geen pedagogiek zonder interpretatie
5
, zal worden als het geen kwantitatief en speculatieve theorievorming.
onderzoek doet.
Echte wetenschappelijke pedagogiek is
volledig data-gestuurd en maximaal
gebaseerd op empirische bevindingen
en minimaal op theoretische reflectie.
Pedagogiek als wetenschap onderzoeken vs realiteit: Causale verbanden
vaststellen is zelfs in harde wetenschappen moeilijk. Alles hangt af van hoe cijfers
uit kwantitatief onderzoek geïnterpreteerd worden. Menswetenschappen zijn
eigenlijk niet met RCT’s te onderzoeken. Vb. Ouders die veel drinken, jongeren
drinken ook veel OF zetten zich net af tegen het drinken.
2.2. Ruimere maatschappelijke tendensen: het succes van de medische wetenschappen, de
hedendaagse academische context en de dominantie van de medische blik in de
kennisproductie
Vier redenen waarom pedagogen vandaag zich richten op kwantitatief pedagogisch
wetenschappelijk onderzoek = gemedicaliseerd.
1. Historisch
Natuurwetenschap maakte enorme sprongen. 100jaar geleden was een been
breken een levenslang gebrek, zwangerschap een noodlot en de
leeftijdsverwachting 55jaar. In 100 jaar tijd enorme evolutie in NW. Andreas
Vesalius >> Revolutionair voor de moderne geneeskunde. En nadoen van deze
wetenschappen bij de menswetenschap leek een zinvol idee.
2. Ruime maatschappelijke context: van vertrouwen naar wantrouwen
Vroeger Nu
Universiteiten waren autonome Universiteiten als bedrijven. Meer
kennisinstellingen waar onderzoek middelen moeten verkregen worden
gefinancierd werd met publieke door investeringsfondsen en externe
middelen. financiering. Niet langer geld van de
overheid. Vb. FWO
Er was een sterk maatschappelijk Academici worden gecontroleerd in
vertrouwen in de academici die wat ze doen. Enkel beste voorstellen
zorgden voor relevant onderzoek. voor onderzoek ontvangen geld. En
controle of het goed besteed wordt.
Gevolgen:
- Moordende competitie tussen onderzoekers en universiteiten
- Rankings van onderzoeksoutput >> Tijdschriften
6
, o Oordelen komen meestal vanuit kwantitatief-experimentele disciplines
(vb. Medicus die een historisch onderzoek moet beoordelen)
o Onderzoekartikels uit natuurwetenschappelijke branche hebben hogere
impact > PW volgt daarom dat model
3. Medicalisering van de Pedagogische wetenschappen (FOUCAULT)
Kennis wordt Kennis wordt ontdekt,
geproduceerd. het bestaat al en door
Foucault onderzoek kunnen we
het vinden.
Uitvinding van de kliniek: Een nieuwe werkelijkheid wordt gevormd die voordien
onvoorstelbaar was. Experimenten uitvoeren op mensen met dezelfde symptomen
en zien welke behandelingen werken. Op basis daarvan werden de eerste
diagnoses uitgesproken. => Kennis geproduceerd door op een bepaalde manier
naar de WKH te kijken en naar onszelf (medische blik).
Gevolgen:
1. Epistemologische almacht bij kleinere kaste/kleiner deel van de bevolking:
dokters
Niemand anders heeft recht van spreken. Enkel pedagogen kunnen
uitspraken doen over opvoeding, diagnoses van gedragsstoornissen…
o Meer diagnoses bij hogere SES klassen: een sociaal probleem volgens
Foucault omdat in die klassen meer naar specialisten kan gegaan
worden
2. Onontkoombaar paradigma: als ik me niet goed voel dan MOET ik me aan het
oordeel van de medische wetenschap onderwerpen.
3. Normatieve effecten
o Mensen die geen vaccin nemen worden door de samenleving anders
bekeken
o Gezond zijn = normatief ideaal
4. Binair denken
o Je bent ziek <-> je bent niet ziek
o Wat is normaal? Vroeger werd homoseksualiteit als ziekte beschouwd,
mensen kregen medicatie. Vandaag is dit wel normaal!!
>> Wetenschappelijke kennisproductie is afhankelijk van macht.
>> Gevaar van homoseksualiteit voor reproductiegerichte
maatschappij van toen
o Vb. Intelligentietest: sociale bekommernis over intelligentie. Vermogen
om abstract te denken in kaart brengen en vergelijken met anderen om
op die manier diagnose te stellen: je bent intelligent of je bent het niet.
(dualisme)
7
,MAAR…
- De productie van medische kennis is historisch bepaald
- Er is een machtsbelang: kennis ≠ neutraal
- Disciplinaire macht
o Macht voorbehouden aan mensen die expert zijn in bepaalde discipline
o Kennis disciplineert ons >> Gedragsaanpassing en vertrouwen op de
kleine groep met macht
Frenologie = op basis van oneffenheden van de schedel van een persoon het
karakter van een persoon kunnen determineren. Een techniek die vandaag niet
ernstig genomen wordt. Een variant wordt echter wel nog gebruikt om criminele
aanleg te detecteren: MMPI-test
Wat zijn de redenen waarom een medisch-klinisch paradigma zo populair is
binnen de pedagogische wetenschappen?
o Innemen van medische blik heeft machtseffecten
o Pedagogiek wordt meer en meer gezien als een discipline
voorbehouden voor de klinisch geschoolde elite die aandoeningen moet
opsporen, verklaren, behandelen >> Psycholoog als dokter van de
opvoeding.
5. Overgang naar een risicomaatschappij (Beck, Illich)
Pathogenic persuit of health = Geneeskunde houdt zich niet enkel bezig met
bestrijden van ziekten, geneeskunde is zelf ook pathogeen.
1) Latrogenese
= De dokter maakt zelf mensen ziek.
o Vb. Overconsumptie antibiotica, overhyghiëne paradox,
ziekenhuisbacterie…
o Arts als geseculariseerde pastoor: enkel de arts is in staat om de
ziekte te genezen
o Geneeskunde als wereldomvattende kerk: nieuw soort geestelijkheid
die mensen wijst op hun nood en vervolgens behandeling zelf aanreikt
Schijnbehoeften creëren om eigen bestaan te rechtvaardigen
o Meer ziektes worden beschreven >> Meer mensen krijgen diagnose en
behandeling
2) Obsessie met risico’s die we ten allen tijde willen vermijden
= Normalisering van tracing en monitoring, waardoor het irrationeel wordt om
geen preventiemaatregelen te nemen (vb. Prenatale screening,
bloedonderzoek…)
o Risico’s vermijden
o Ontlichamelijking/disembodiment: we geraken vervreemd van
eigen lichaam en rekenen enkel nog op model van onszelf in termen
8
, van berekende risico’s. Veel aandacht voor algoritmische dubbelganger
die zegt hoe we ons voelen/hoe we slapen…
o Ervaren gevaar <-> berekend risico
Beck:
Traditionel
Risicomaatscha
e
ppij
samenlevi
1) Technologische ontwikkelingen
o Leken ooit wonderoplossingen, zonder dat we gevolgen konden
inschatten.
o Onomkeerbare gevolgen: klimaatopwarming, radioactiviteit,
bodemvergiftiging…
o Loss of cognitive sovereignity: mens staat meer en meer
machteloos en moet zich onderwerpen aan macht van experten. (vb.
Virologen tijdens pandemie)
2) Wereld is één groot experiment, waarvan gevolgen niet in te schatten zijn.
o Metakwetsbaarheid = door groeiend besef van onze kwetsbaarheid
groeit het verlangen om risico’s te beheersen. We hebben die controle
niet, wat ons nog kwetsbaarder maakt en het verlangen naar
risicocontrole groter maakt. Hierdoor ook steeds afhankelijker van
experten.
Reflexive modernization, second degree fear
3) Opvoeding
o Opvoeden van kinderen op basis van neurotische overgevoeligheid
voor risico’s
o Uitbesteden van opvoeding aan techologie (PARENTING APPS) en
opvoedingsdeskundigen
Voorgaande is antwoord op: “Waarom is het zo aanlokkelijk om pedagogische
wetenschappen op een natuurwetenschappelijke manier te benaderen en
waarom het interpretatieve paradigma zo onder druk staat”
In wat volgt: “Is de keuze om pedagogisch onderzoek op een
wetenschappelijke manier te benaderen wenselijk?” “Waarom is het
natuurwetenschappelijke paradigma een verkeerde voor PW?”
(niet wenselijk volgens Smeyers en Smith)
o Idee van twee culturen met elk eigen paradigma’s
9
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Focus op de essentie
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper reneevandamme. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen