In deze samenvatting worden alle onderwerpen die in de les van E. De Vos zijn besproken, overlopen. Ook worden te kennen gebouwen vermelde met architect en bouwjaar.
1
Boek.
- Wat is wonen?
Hierover wordt vandaag de dag nog over nagedacht, maar ook is er in het verleden
veel over gefilosofeerd (zie Paul Oliver).
Een thuis gaat niet alleen over een huis, maar ook over een bepaald gevoel -> je
moet er je thuis voelen.
Het gaat dus zowel over een huis en een thuis. Tussen de 2 is er een interactie.
Hier zal je als architect veel meer mee bezig zijn.
Er zijn verschillende voorbeelden: er zijn eens 2 dezelfde
appartementsgebouwen op verschillende plaatsen gebouwd. Het ene gebouw
viel enorm in de smaak, het andere totaal niet -> er zijn meer factoren dan het
gebouw alleen:
o De plaats waar het gebouw staat.
o De mensen die in het gebouw komen te wonen
o …
Je kan een huis als het ware in verschillende lagen gaan opdelen:
1. Het fysieke huis -> de materiële cultuur (deel van de antropologie).
2. Het gebruik van het huis -> handelingen en rituelen
3. De mentale thuis -> betekenisgeving (deel van de antropologie), relaties
(sociologie).
Deze lagen zullen veelvoudig terugkomen in de lessen.
De relatie tussen fysieke en sociale ruimte (maatschappij)
1. Ruimte als neutrale achtergrond -> vaak binnen niet-ruimte gerelateerde
disciplines bv. sociologie.
Het dient hier meer als een soort decor/ scene.
Er zal bijna nooit worden gekeken naar de ruimtes zelf.
2. Ruimte als instrument -> binnen de planning (gebeurt vaak in de
stedenbouw).
Een mooi voorbeeld hiervan is een theaterzaal -> er is een verschil in hoogte,
waardoor de persoon die op de laatste rij zit evenveel kan zien als hij die op
de eerste rij zit -> de ruimte helpt op visueel vlak en ook op gebied van de
akoestiek.
3. Ruimte als podium voor verandering -> er is een wisselwerking tussen de
ruimte en zijn gebruikers. Je kan met een ruimte verschillende zaken
bereiken. Bv dat mensen er lang blijven maar het is ook mogelijk om een
ruimte te creëren waar je niet lang blijft. Bv Mc Donalds. -> je kan met
architectuur wel handelingen beïnvloeden.
1
Het boek gaat dieper in op de materie, want in de les bespreken we de grote lijnen.
,- ‘Toon me je huis en ik vertel je wie je bent. ‘
Een tiener die houdt van heavy metal, die persoon zijn kamer zal misschien ook een
beetje van die stijl overnemen -> aan de hand van zijn kamer ga je kunnen zien wat
voor muziek hij graag hoort -> de ruimte zegt iets over hem.
- Woonbeleid
De Belg is geboren met een baksteen in de maag. (Het zegt eigenlijk dat de Belg
graag zijn eigen woning bouwt.
Is dat zo?
Het is zeker zo dat de politiek ons in die richting heeft gestuurd na WOII. Op
dat moment waren er 2 visies:
o De katholieken
o Zij wilden subsidies geven voor de mensen die hun eigen huis
gingen opbouwen. Er werd voornamelijk in landelijke
gebieden gebouwd, omdat het daar goedkoper is en er
worden eengezinswoningen gebouwd.
o Het was een privéinitiatief.
o Wet De Taeye (1948)
o De socialisten
o Zij wilden dat het nationaal georganiseerd moest worden.
o Voornamelijk in de stad bouwen (-> ze waren ook
voorstander van de stad).
o Ook moesten er sociale woningen2 komen, want de armen
moeten worden ondersteund.
o Wet Brunfaut (1949)
We hadden een impliciet woonbeleid (de mensen deden het zelf), maar men
kreeg er wel subsidies voor om een eigen huis te bouwen.
Nu gebeurt dat niet meer, maar er zijn nog steeds belastingverminderingen
(voor de mensen die subsidies kregen). -> Matheüseffect 3.
Woonbonus, deze is in 2019 afgeschaft.
Is de Belg geboren met een baksteen in de maag?
Het ligt heel genuanceerd.
o Nee de Belg is er niet mee geboren, want de Belg is ertoe aangezet
door de politiek om zelf te gaan bouwen.
o Maar toch is het zo dat de meeste mensen een eigen huis te kopen.
Zowel ja als nee eigenlijk.
- De spelers
2
Op de slides is te zien dat er in verhouding met ‘gewone’ woningen dat er echt weinig sociale woningen zijn.
3
De rijken worden rijker en de armen worden armer.
, Verzuilingen 4(dit gebeurde in verschillende landen) en die zuilen zijn weer
onderverdeeld.
Elke stand/ geloofsovertuiging had een eigen magazine (gefocust op de
vrouwen (zij lazen die magazines).
Elke vereniging besprak in die magazines zijn visies op het wonen en hoe
het beter zou kunnen.
o Bv. KVLV (boerenbond vroeger) en de boerinnenbond zeggen dat
het beter is om op het platteland te gaan wonen …
o De katholieke werkliedenbond hadden dan weer meer over hoe
kan in een kast in elkaar zetten.
o Christelijke arbeidersbeweging promoten het privaat wonen,
maar omdat de gemiddelde arbeider niet genoeg geld heeft voor
een villa promoten ze de rijwoning/ sociale woningen.
o Stemder vrouw (sociale vrouwen) opgericht door Jul De Rover.
o NMKL (Vlaamse landmaatschappij) woningen met een groot stuk
grond, maar mensen met een normaal inkomen.
o Vrouw en middenstand en burgerij, zij bespraken hun
wooncultuur eerder in commerciële bladen.
o … (zie slides voor meer info!)
- Typologische evolutie van de keuken.
Vroeger stond de keuken nog niet centraal zoals de dag van vandaag. Het bevond
zich in de hogere klassen eerder half onder de grond of achter de trap.
Het ontbijt wel er wel gegeten omdat deze ruimte het eerste warm was, maar de
andere maaltijden werden er absoluut niet gegeten.
De maaltijden werden bezorgd via de goederenlift.
Vanaf de 20e eeuw vindt (eerst bij de hogere kringen) er een revolutie plaats, want
personeel dat in huis bleef was nog moeilijk te vinden door de opkomende industrie
-> er was een rationalisering/ het efficiënter maken van de keuken.
Louis Herman de Koninck heeft zijn cubex keuken geïnspireerd op de
Frankfurt keuken van Lihotzky.
o De keukens waren duur omdat er 2x zoveel hout werd gebruikt.
Die rationele keuken/ laboratoriumkeuken werd steeds populairder bij de
hogere klasse.
De lagere klasse had een keuken met centraal een tafel met lade 5, ook was er
een stoof 6…
Ook nam het comfort ook toe.
Er kwamen doorgeefluiken.
Vanaf de jaren 70-80 komen er grotere keukens in alle standen. Zo heeft Willy
van der Meren een handleiding gemaakt hoe je de keuken moet ontwerpen,
maar deze was te klein -> men volgde de principes wel maar gebruikten meer
ruimte.
4
Zuil = organisatorische gehelen die dienstverlenging verschaffen aan een segment van de populatie gaande
van scholen, ziekenhuizen, bejaardentehuizen, jeugdbewegingen … en de politiek partij.
5
Hierin lag het bestek.
6
Zorgde ook voor warmte.
, Later kwam er de sociale keuken -> het wordt ontworpen voor het open
gezin, waar ze samen kunnen eten.
Zowel links als rechts waren voor die open keuken:
o Links
Om de vrouwen meer te emanciperen en ze ook buitenhuis te laten
werken.
o Rechts
Om de vrouwen meer tijd voor het gezin te geven.
- Woonkeuken rationeler dan de werkkeuken?
Wat is eigenlijk het meest rationeel?
o De rationele keuken?
o Het is klein -> alles is in handbereik -> handig. Bv. de cubex
keuken.
o Woonkeuken
o Het is multifunctioneel -> je kan meehelpen. Iedereen kan
meehelpen en het is ruim (dus je moet niet alles direct
afwassen omdat je anders geen plaats meer hebt. Wat hierbij
wel het geval is dat het nu wel de ruimte is niet meer
afgesloten voor vreemden/ bezoekers -> de keuken moet altijd
netjes zijn.
ú Is de keuken hier dan een plaats van emancipatie.
◊ Ja, want er is veel plaats mensen kunnen de
vrouw helpen en de vrouw kan multitasken (ze
kan ook naar haar kinderen kijken).
◊ Nee, door een open keuken te hebben, verplicht
je jezelf om deze altijd netjes te houden.
- De keuken verloor haar monopolie.
Net op het moment dat de keuken volledig is uitgerust ontstaat er een paradox, want
op dat moment ontstaat de buitenkeuken.
Barbecue -> hier staat de man achter het fornuis.
o Er is eigenlijk een terugkeer naar het primitieve.
o Het wordt ook gezien als iets om de mannelijkheid te versterken, want
de tuin is eerder het domein van de man en het huis eerder van de
vrouw. Ook wordt buiten koken gezien als iets avontuurlijks ->
mannelijker.
Is het een vorm van emancipatie?
o Nee, want het is niet iets dat je dagelijks doet + de opkuis is nog steeds
voor de vrouw.
- De keuken als inzet van ideologie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper louisedescheemaeker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
