Hoofdstuk 1 Verbintenissenrecht: plaatsbepaling
1.1 Inleiding
Verbintenissenrecht in de praktijk
- Contacten (of: overeenkomsten) en aansprakelijkheid voor schade behoren tot
de hoofdonderwerpen van het verbintenissenrecht.
- Bij de meeste verbintenissen ontstaan twee verbintenissen —> als een
verbintenis wordt nagekomen, houdt zij op te bestaan —> tenietgaan van de
verbintenis
Wat is een verbintenis?
- Een juridische relatie tussen twee of meer partijen, waarbij de ene partij verplicht
is tot een op geld waardeerbare prestatie waarop de andere partij recht heeft
- Iets wat je volgens het recht verplicht bent om te doen of te laten
- Prestaties die op geld waardeerbaar moeten zijn
- Minimaal twee partijen betrokken
- Moeten worden nagekomen
Ontstaan van een verbintenis
- Uit de wet of uit overeenkomst
1.2 Verbintenissen uit overeenkomst
Afspraak
- Overeenkomst is een afspraak tussen twee partijen —> tot stand door een
aanbod en een aanvaarding waaruit moet blijken dat de wil van de twee partijen
overeenstemt —> wilsovereenstemming
- Overeenkomsten ontstaan door twee verbintenissen —> wordt het nagekomen
dan houdt zij op te bestaan —> teniet gaan van een verbintenis
Schuldeiser en schuldenaar
- De verplichtingen van iemand/bedrijf —> prestaties —> object van de
verbintenis
- Rechtssubjecten: dragers van rechten en plichten.
- De partij die recht heeft op een prestatie —> schuldeiser
- De partij die de prestatie moet verrichten —> schuldenaar
Tekortkoming in de nakoming
- Verbintenis niet goed nakomen —> wanprestatie —> geheel of gedeeltelijk iets
betalen of iets leveren
- Wanprestatie is een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis
Doen en laten
- Meest voorkomende vormen van prestaties om te doen: betaling van een
geldsom, levering van een goed of het verrichten van een dienst
Nalaten
- Verbintenis kan een verplichting inhouden om iets te laten —> nalaten
- Bij arbeidsovereenkomsten wordt regelmatig concurrentiebeding gesloten —> na
je dienstverband mag je niet bij een concurrerend bedrijf werken —> je bent
verplicht iets te laten
,1.3 Verbintenissen uit de wet: onrechtmatige daad
- Verbintenissen kunnen ontstaan uit overeenkomst —> wilsovereenstemming
vereist —> beide partijen moeten willen —> hun wil moet overeenstemmen
- Belangrijkste bron van verbintenissen - na overeenkomsten - is de onrechtmatige
daad
- Anders dan bij een overeenkomst ontstaat er bij een onrechtmatige daad slechts
één verbintenis
WA-verzekering
Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad —> WA-verzekering —> verzekering
tegen wettelijke aansprakelijkheid
Opzettelijk of onopzettelijk (onrechtmatige daad)
Opzettelijk vernielen —> strafbaar
Onopzettelijke vernieling —> niet strafbaar
Conclusie
- Verbintenissen —> ontstaan door onrechtmatige daden en overeenkomsten.
- Het belangrijkste verschil tussen de onrechtmatige daad en een overeenkomst is
dat de verbintenis louter door de gebeurtenis ontstaat en de overeenkomst uit
wilsovereenstemming moet bestaan.
- Onrechtmatige daad —> de aansprakelijkheid ontstaat onafhankelijk van de wil
- Onrechtmatige daad —> de verbintenis volgt direct uit de wet door de feitelijke
handeling
- Het ontstaan van een overeenkomst zijn rechtshandelingen (een aanbod en een
aanvaarding) nodig
1.4 Andere verbintenissen uit de wet: rechtmatige daad
Onverschuldigde betaling
- Verbintenis zonder overeenkomst —> onverschuldigde betaling —> verplicht om
te controleren of gestorte bedragen voor jou bedoeld zijn en verplicht om
verkeerd gestorte bedragen zo snel mogelijk terug te betalen —> vloeit uit de
wet de verplichting voort om verkeerd gestorte bedragen terug te betalen op
grond van onverschuldigde betaling.
Onrechtvaardige verrijking
- Jij bent door het ontvangen van de rente over het onverschuldigd betaalde
bedrag verrijkt —> terugbetalen op grond van onrechtvaardige verrijking —>
ontstaat uit de wet, los van jouw wil
Zaakwaarneming
- Verbintenis ontstaat uit de wet, je was niet op de hoogte (gebroken raam terwijl
je op vakantie bent) en je kon niet willen
- Rechtmatige daden —> onverschuldigde betaling, onrechtvaardige verrijking en
zaakwaarneming
- Onrechtmatige en rechtmatige daad zijn de belangrijkste bronnen van
verbintenissen uit de wet
,‣ Rechtmatige daad: zaakwaarneming, onverschuldigde betaling,
ongerechtvaardigde verrijking
‣ Overige verbintenissen uit de wet
Verbintenissenrecht: onderdeel van het privaatrecht
- Inhoud van het verbintenissenrecht: het geeft onder andere de regels die gelden
bij situaties waarin schade ontstaat en de regels die gelden wanneer
overeenkomsten gesloten worden.
- Belangrijke taken van het verbintenissenrecht: het biedt oplossingen in situaties
waarin partijen bij een overeenkomst een verschil van mening hebben.
Privaatrecht
- Verbintenissenrecht is onderdeel van het privaatrecht (burgerlijk of civiel recht)
—> regelt betrekkingen tussen burgers onderling en burgers tot hun vermogen
Publiek- en privaatrecht
- Regelt de betrekkingen tussen de overheid en de burgers
- Strafrecht
- Staatsrecht: de wijze waarop de overheid wet- en regelgeving tot stand brengt.
- Bestuursrecht: de overheid treedt, door middel van het recht, regelend op in het
maatschappelijk verkeer (socialezekerheidsrecht, belastingrecht, onderwijsrecht,
milieurecht).
1.6 Privaatrecht: vermogensrecht en personenrecht
Personenrecht
- Regelt wie drager kunnen zijn van rechten en plichten
- Onderverdeeld in het personen- en familierecht (regels voor natuurlijke
personen) en het rechtspersonenrecht (regels voor rechtspersonen)
Rechtspersonen
- Nv’s, bv’s, stichtingen en verenigingen —> eigenaar zijn van zaken, gebouwen
kopen, mensen in dienst nemen, huurovereenkomsten sluiten, enzovoort.
- Omdat rechtspersonen juridische constructies zijn, moeten er altijd natuurlijke
personen zijn die namens de rechtspersoon handelen.
Vermogensrecht
- Vermogen: alles wat een natuurlijk persoon (of rechtspersoon) bezit en op geld
waardeerbaar is.
- Valt uiteen in goederenrecht (waaruit een vermogen kan bestaan) en
verbintenissenrecht (hoe je je vermogen kunt verhandelen en wat er gebeurt als
iemand schade toebrengt aan je vermogen)
- Overeenkomstenrecht is onderdeel van het verbintenissenrecht
• Privaatrecht
- Personenrecht
‣ Personen- en familierecht
‣ Rechtspersonenrecht
Relaties
- Goederenrecht: regelt de relatie van een persoon tot zijn goederen —>
vermogen
- Verbintenissenrecht: regelt de relatie tussen personen als zijn overeenkomsten
sluiten
Overige rechtsgebieden
- Burgerlijk procesrecht (Rv): hoe je in het privaatrecht een gerechtelijke
procedure aanspant, hoe die procedure vervolgens verloopt en wat er met en
uitspraak van de rechter kan gebeuren
Onderwerp boek
- Omschreven volgens het vermogensrecht: een verbintenis is een juridische
relatie tussen twee (of meer) partijen, waarbij de ene partij verplicht is tot een op
geld waardeerbare prestatie, waarop de andere partij recht heeft.
- Gebruikelijke definitie: een verbintenis is een vermogensrechtelijke (op geld
waardeerbaar) relatie tussen twee (of meer) partijen, waarbij de ene partij
verplicht is tot een prestatie, waarop de andere partij recht heeft.
1.7 Overheid en privaatrecht
Handhaving
- Publiekrecht door de overheid
- Privaatrecht ligt het initiatief bij de burgers en rechtspersonen —> zelf nakoming
van de overeenkomst afdwingen
Privaatrechtelijk handelen door de overheid
- Gemeenten, provincies en uitkeringsinstanties hebben rechtspersoonlijkheid en
kunnen net als burgers overeenkomsten sluiten.
• Handelen door de overheid
- Publiekrechtelijk
‣ Uitkeringen verstrekken
‣ Paspoorten en rijbewijzen verstrekken
‣ Gevangenisstraf opleggen
- Privaatrechtelijk
‣ Kopen
‣ Huren
‣ Arbeidsovereenkomst sluiten
1.8 Privaatrecht: wetgeving
Het Burgerlijk Wetboek
- Verbintenissenrecht is geregeld in het BW —> belangrijkste en meest
omvattende wet op privaatrechtelijk gebied
1.9 Opbouw en structuur van het Burgerlijk Wetboek
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zinatoma02. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,98. Je zit daarna nergens aan vast.