Algemeen overzicht
1. De Algemene Nederlandse Spraakkunst
2. Taalzuinigheid
3. Het werkwoord
4. Het bijvoeglijk naamwoord
5. De woordvolgorde
6. De syntactische coherentie
1. De algemene Nederlandse Spraakkunst
Standaardnaslagwerk Nederlandse grammatica
Doel:
o Exhaustieve beschrijving hedendaagse Nederlandse grammatica
o Hulpmiddel om grammaticaliteit en aanvaardbaarheid van taalgebruik te toetsen
E-ANS
Soorten variatie in de ANS
o stilistische variatie
standaardtalig (geschreven – gesproken taal)
Geschreven taal verloren hebben
Gesproken taal verloren zijn
niet-standaardtalig (<formeel> – <informeel>)
<Formeel > alsmede
<Informeel > Appelmoes houd ik niet van
o streekgebonden variatie
standaardtalig
Ervoer - ervaarde
niet-standaardtalig (<regionaal>)
<regionaal> Moest het morgen regenen, dan …
o ‘gecombineerde’ variatie
<informeel, regionaal> mekaar
normatief werk? Neen
o onderscheid ST – geen ST
o beschrijvend werk
2. Taalzuinigheid
« economisch formuleren » (Niet alles uitdrukken wat we zouden kunnen uitdrukken)
3 strategieën
o beknopte bijzin (2.1)
o nominalisering (2.2)
o samentrekking/ellips (2.3)
2.1 Beknopte bijzin
Wat?
, Syntactische knelpunten
o « een bijzin zonder uitgedrukt subject en met het gezegde in de vorm van
een (on)voltooid deelwoord of (te-)infinitief »
Soorten?
o LIC (infinitief met te)
Wij hebben geleerd netjes met mes en vork te eten.
o KIC (infinitief zonder te)
Geduld hebben is een deugd.
o DWZ (deelwoordzin)
Breed grijnzend vertelde hij over zijn overwinning.
Knelpunten bij beknopte bijzin:
om bij LIC
o NIET als LIC = DO bij zeggen, meedelen, … bij bevestigende WW behalve vragen
o WEL als LIC = doelzin, bijvoeglijke nabepaling (doel, geschiktheid), bepaalde
adjectieven
klaar om, gepast om, geschikt om,…
Zijn wij gemaakt om te werken?
Te + adjectief
Disneyland is te leuk om over te slaan.
o ANDERS optioneel
Ze was bang (om) te vallen.
reconstructie van het subject bij LIC/DWZ
o WEL: impliciet subject = subject / (in)direct object van de dominerende zin
Lustig zingend werden de aardappelen geschild
DO
Normaal zou het S van zingend overeen moeten komen met het S
van de dominerende zin, = aardappelen. Dat zou impliceren dat die
aardappelen aan het zingen zijn, kan natuurlijk niet
Eigenlijk zou er ander S moeten zijn
Na de deur gesloten te hebben, vertrok ze.
S
De politie verdenkt hem ervan drugs te smokkelen.
S DO
! Als overeenkomst met DO, dan moet het er snel op volgen
o WEL: vaste uitdrukkingen
Eerlijk gezegd geloof ik er niets meer van.
= S
o NIET: andere gevallen
Subject expliciteren of volle bijzin maken
plaats van LIC als bijvoeglijke nabepaling
o WEL bij de kern van die LIC want is een onderdeel van de NC dus moet die
ook meteen op je nomen volgen
Hij deed een voorstel [om samen op reis te gaan.]
als om voorop, dan als voorstel naar waar
als origineel voorstel samen op vakantie
2.2: nominalisering
Wat?
, Syntactische knelpunten
o « een volledige zin wordt tot een nominale constituent herwerkt, die dan in
een andere zin kan worden geïncorporeerd »
Voorbeeld:
o Het veroveren van Carthago door de romeinen is uitvoerig beschreven.
Hoe?
o afleidingen met toevoeging
o afleidingen zonder toevoeging
nomen = stam
nomen = infinitief
noot : nomina agentis ≠ nominalisering
o uitvoerder van de handeling is geen norminalisering
o bv. bakker, gijzelaar, …
Knelpunten bij nominalisering
overmatig gebruik
o vooral de infinitiefvormen (het+ inf.) komt stroef over
o bv. het vallen is problematischer dan de val
volgorde van de elementen
o nomen + van-bepaling + rest
2.3 samentrekking/ellips
SAMENTREKKING
Wat?
o « het weglaten van identieke nevengeschikte delen in een constructie, op
één van die delen na »
Hoe?
o op verschillende niveaus
woord bv. Hart- en longziekten
constituent bv. Het direct object en het indirect
zin bv. hij wou en kon het niet geloven
o in verschillende richtingen
voorwaarts : wat vooraan staat blijft staan
achterwaarts : wat achteraan staat blijft staan
Knelpunten:
voorwaarden voor correcte samentrekking
o gemeenschappelijk deel
o zelfde
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittseré. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,09. Je zit daarna nergens aan vast.