Beeldende kunsten vanaf 1860
0. Inleiding
Canon moderne kunst in MoMA new york
Alfred Bar maakt diagram
- Miguel Covarrubias
Maakt tekening om lezers te informeren over moderne kunst
Inspireert Bar om zijn diagram te maken
Impressionisme is stam van de boom
Begrip moderne kunst is de progressieve trend in de beeldende kunst
- Vernieuwingen
- Manet
Schilderij verwijst niet langer naar de externe realiteit, maar verwijst naar zichzelf
- Impressionisme
Reactie op de opkomst van de fotografie
Medium heeft impact op de kunst
Kunstenaars vragen zich af wat de bestaansrede voor schilderkunst is
1910-1918
Een van de meest productieve periodes uit de moderne kunst
Begrip van wat kunst is wordt gewijzigd
Wat is kunst? Wordt onderzocht
Sleutelwerk
- Fontein – marcel Duchamp
Kant en klaar kunstobject
Stelde dat elk alledaags object dat gekozen wordt door een kunstenaar kunst kon zijn mits het binnen een
artistieke context wordt voorgesteld.
Het is niet vakmanschap dat maakt maar het kiezen van een object als kunstenaar maakt.
- Pollock – number 1A
Figuratieve schilder en beeldhoudkunst
Opkomst nieuwe media
Film, performance…
Klassieke opdeling vervaagd
- Kunstenaars stellen in de 20e eeuw voortdurend het kunstbegrip in vraag
,ca. 1860-1900: Op weg naar moderne kunst
1. Schilderkunst
1.1 Impressionisme
1.1.1 ‘La vie moderne’: Edouard Manet en Edgar Degas
Nieuw tijdperk van moderne, stedelijke thematiek. Charles Baudelaire wenste een ‘schilder van het moderne
stadsleven’ ('la vie moderne'). Bij latere generaties ontstond consensus dat Édouard MANET (1832-1883) de eerste
echte schilder van het moderne leven was.
Alla prima schildertechniek = breukmoment. Kleur rechtstreeks op het canvas aangebracht.
Manet is de vader van het impressionisme. Hij kende de impressionisten goed, maar nam hun ideeën en procedures
nooit volledig over.
Edouard Manet
- Dejeuner sur l’herbe – 1863
Geweigerd door de officiële salonjury, kwam terecht op het Salon des refusés.
‘een schilder van het moderne stadsleven moet opkomen’ -> in schriften van Baudelaire
Eigentijdse stedelijk bestaan in kaart brengen
Eigentijdse schilder die het moderne leven in Parijs in kaart brengt
Moet zich niet meer bezig houden met historische thema’s
Vandaag de dag erkent de kunstgeschiedenis Manet als eerste schilder van het moderne leven die Baudelaire
voor ogen had
Geen volledige tijdsbreuk
Heldere kleuren en tonen
Niet echt duidelijke overgangen
Geen tussentonen – abrupt
A la prima schildertechniek
Bedekt het doek niet meer met een donkere toon
Witte grondlaag vanaf nu
Te zien aan lichte schijn schilderij
Grote impact
Maakt de kijker bewust van het kijken naar het schilderij en niet kijken naar externe realiteit
Niet echt bezig met landschappen, wel portretten en genretaferelen
Manet als grondlegger moderne schilderkunst
Was een salon de réfuse (lijst van schilderijen die niet mogen)
Naakte vrouw op schilderij was schandaal
Ze zat buiten
Naakt tussen geklede mannen
Ze kijkt zelfverzekerd
Manet zegt dat hij expliciet heeft verwezen naar het kunsthistorisch verleden
‘le concert Champêtre – Giorgione of Titiaan’
Verwijst naar kunstgeschiedenis
Voorstelling Manet verwijst eigenlijk naar eigentijdse zedelijke gewoonten
Schilderij voert schematisch terug op het schilderij van Giorgione
Perspectief klopt niet echt
Effect van vervlakking
schilderij is niet helemaal realistisch
Blijft vasthouden aan het gebruik van referenties in het kunsthistorisch verleden
Dit doen impressionisten niet
- Olympia – 1863 SLEUTELWERK
Dit werd ook gewijzigd op het salon van 1863
2 jaar later mocht het wel meedoen
Opnieuw refereert Manet naar het kunsthistorisch verleden
Venussen van Titiaan en Giorgione
Werk Alexandre cabanel was winnaar salon 1863, terwijl de Olympia werd geweigerd
Manet doet niet alsof hij een mythologisch figuur wil schilderen
Idee dat hij een prostituee heeft afgebeeld
Zelfde model als in dejeuner sur l’herbe
, Zwarte dienstmeid
Bestaande vrouw
Verwijst naar aanwezigheid zwarte gemeenschap in Frankrijk in die tijd
Manet vervangt hond Titiaan door zwarte straatkat die symbool staat voor losbandige seksualiteit
Parijs stond bekend voor prostitutie
Mannen kwamen in contact met vrouwen uit de lagere klasse
Filles publique
Schokkend dat de famme hônete naar de slaaf moesten kijken op de salons
(Alexandre cabanel – De geboorte van Venus)
- Executie van keizer Maximiliaan van Mexico – 1868
Historieschilderij
Frankrijk strijdt tegen Mexico. in 1864 werd Maximiliaan van Oostenrijk er keizer, en in 1867 werd hij er
geëxecuteerd.
Moet begrepen worden in de historische context van de strijd van Frankrijk tegen Mexico
Compositie
Werk verwijst naar het schilderij van Goya
Vooral een filmische wijze
Is dit nogwel historische schilderkunst of is het zelfs satire?
Volgens traditie van de historische schilderkunst
Moesten onderwerpen uit het verleden getoond worden
Indirecte methode
Manet kiest voor een directe methode
Hij geeft de Mexicanen Franse kledij waardoor het leek dat de Franse Maximiliaan hadden
geëxecuteerd
Pas 10 jaar later wordt het voor het eerst publiekelijk getoond
Verandering
‘beïnvloed door Monet’
Manet gaat lichter en losser schilderen
Meer ‘impressionistisch’
Minder rechtstreeks politiek
(Goya – 3 mei 1808)
- Bar aux Folies Bergères – 1882
Voorstelling cafe leven in montmartre
Impressionistische lichte verftoets
Soms zelfs puntjes en lijntjes
Aandacht compositie en licht
Inhoud blijft belangrijk
Links boven = voeten van een trapesiste
Via de spiegel kijken we naar de bar
Gaat niet enkel over een indruk – impressie
Manets laatste grote werk, en synthese van la vie moderne. Impressionistische toets.
, Naast Manet was Edgar DEGAS (1834-1917) de eerste die het moderne stadsleven tot onderwerp van zijn
schilderkunst verhief in portretten, van aristocraten én alledaagse figuren. Sluit zich wel aan bij de impressionisten.
Toch is hij geen typische impressionist. Degas was ook een beeldhouwer.
Edgard Degas
Sluit zicht vanaf de eerste impressionistische tentoonstelling aan bij de impressionisten
Geen typische impressionist
- De absintdrinker – 1876
Wanhopige indruk vrouw
Haar kleding verraad en zekere afkomst
Schildert graag het ballet en theater
Kiest vaak voor onverwachte houdingen
Schildert vaak momentopnames van bewegingen
- De balletles (1874)
Genadeloze poses
- Zangeres met handschoen (1878)
Duidelijk dat ze in beweging is
Thema paardenrennen als 1 van zijn hoofdonderwerpen
Typisch tijdverdrijf van de rijken in de samenleving
Als paarden in vliegende galop galopperen komen ze in hun beweging met hun 4 benen los van de grond -> we zien
dat zo
Edweard Muybridge probeert er achter te komen dankzij fotografie of dit klopt
Ontdekt dat het een optische illusie is
- De jockey (1889)
Geliefkoosd thema: paardenrennen Impact van fotografische experimenten van Eadweard MUYBRIDGE
1.1.2 Impressionisme
Ontwikkeld zich in Frankrijk
Het impressionisme ontwikkelt zich in Frankrijk tussen 1874 en 1886. Enerzijds culminatie van een decennialange
tendens naar een meer overtuigend realisme. Anderzijds het begin van een tendens naar abstractie.
‘Impressionisme’ blijft een moeilijke term. Erg diverse en complexe groep kunstenaars. Het gaat vooral om een
nieuwe techniek en nieuwe onderwerpen. Bevoorrechte thema’s en afgebeelde plekken: Parijs, rondom Seine,
Normandië,…
Vervuld een cruciale rol in de gesch van de 19 e -eeuwse kunst en de ontwikkeling van de Moderne kunst
Begin van een tendens naar abstractie
Presenteren een verhoogde illusie van de realiteit
Impressionisten vestigen de aandacht op het schilderkunstige van een werk -> materialiteit
Wijzen de kijker er op dat het slechts een doek met verf op is
Geen doorkijkluik meer naar een externe realiteit -> het vernieuwende
Blijft moeilijk begrip
Impressionistische tentoonstellingen waren een heel diverse en complexe groep kunstenaars
Presenteren zich niet met een concrete agenda
Nieuwe techniek en onderwerpen in de schilderkunst
Fotografie bleek de schilderkunst te bedreigen
Uitvinding verftube maakt mogelijk om buiten te schilderen
Men hoeft niet meer in een atelier te schilderen
Historische context :
Na de .. oorlog voelde de avant garde kunstenaars zich meer vervreemd van de salons
Komt een nieuw salon waar de Impressionisten aanwezig zijn
Richtte een societe op die in totaal 8 tentoonstellingen oprichtte tussen 1874 en 1886
Oprichting Société des artistes peintres, sculpteurs, graveurs, etc.... op. Op 15 april 1874 opende hun
eerste tentoonstelling, in de leeggemaakte studio van fotograaf Nadar. De expo lokte kreeg heel wat
persaandacht. Bekendste deelnemers waren: Frédéric BAZILLE (1841-1870), Gustave CAILLEBOTTE
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper geiketrappeniers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.