Dit document bevat een uitgebreide samenvatting van de les 'Fenomenologie' binnen het van Taal en betekenis. Zeer uitgebreide notities: ideaal voor het open-boek examen!
Fenomenologie
BA1 Filosofie – maart & april 2021
Sonja Lavaert
Dia 2
,
Fenomenologie: Edmund Husserl & Maurice Merleau-Ponty
Fenomeen = wat verschijnt, waargenomen in perspectief, in tijd en ruimte (nu en
hier) – collectief/algemeen subjectief
1. Waarneming in de tijd: melodie (tijdsobject)
• Begrip van tijd in fysica = opeenvolging van nu-momenten waarbij het
voorgaande nu-moment telkens onomkeerbaar en totaal verdwijnt –
punctueel
• Begrip van tijd op basis van fenomeen melodie: figuren met uitgestrektheid in
de tijd – een duur
• De voorbije toon verandert door de nieuwe toon die komt – de melodie
wordt pas gehoord als ze gedaan is
• Nu, verleden (herinnering), toekomst (verwachting)
• Verbeelding
De fenomenologie is een stroming in de hedendaagse Wijsbegeerte die is ontstaan op het
einde van de 19de eeuw, begin 20ste eeuw.
Die gaat uit van de directe ervaring van fenomenen. Dit wil zeggen vrij van theoretische
veronderstellingen.
In de naam van de stroming hoor je 'fenomeen': datgene wat aan ons mensen verschijnt. Wij
mensen nemen waar altijd in perspectief.
Wij nemen de dingen en gebeurtenissen in de wereld niet waar zoals die op zichzelf zouden
bestaan.
Die dingen en die feiten en gebeurtenissen nemen we waar in perspectief in tijd en ruimte.
Hier en nu. Dit betekent dat in die waarneming, de realiteit zich altijd aan ons voordoet aan
een welbepaalde manier of wij nemen die waar op een subjectieve manier.
Tegelijkertijd is er ook iets objectief, want het is niet zo in de waarneming alleen het zuiver
individueel subjectieve speelt.
, In de waarneming hebben we te maken met het collectief subjectieve of het algemeen
subjectieve of het subjectieve en het objectieve die samenkomen.
Twee soorten waarneming en twee voorbeelden:
1) Waarneming in de tijd: een melodie is een object dat zich afspeelt in de tijd, het is een
tijdelijk object. Aan de hand waarvan wij het onderscheid kunnen maken tussen een
wetenschappelijke benadering zoals in de fysica
en zoals de benadering in de fenomenologie. Het begrip van tijd dat wordt gehanteerd in de
fysica is dat tijd een opeenvolging zou zijn van nu momenten waarbij het voorgaande
moment van het verleden dat dus voorbij is, het voorgaande nu moment telkens omkeerbaar
en totaal verdwijnt.
We krijgen in dat begrip van tijd een idee van tijd als een opeenvolging van punctuele nu
momenten die onverschillig staan tegenover elkaar en wat men kan weergeven en
berekenen op een mathematische manier en kan weergeven in een grafiek. Het begrip van
tijd waarover wordt gesproken in de fenomenologie en wordt uitgelegd door Merleau Ponty
is geheel anders.
Hier krijgen we te maken met figuren die uitgestrektheid hebben in de tijd. Dus figuren die
een duur hebben. In de melodie de voorbije toon, het voorbije nu moment dus, de nieuwe
toon die eraan komt verandert. We horen niet een punctuele opeenvolging van nu
momenten waarbij het voorgaande helemaal voorbij is, maar we horen met de melodie een
voorbije tonen die in de toon van nu nog steeds doorklinkt.
Overigens horen we de melodie pas wanneer ze helemaal gedaan is. Dus wanneer we
luisteren naar een melodie, da n horen we tegelijkertijd het nu, het verleden in de vorm
van een herinnering die doorspeelt, alsook de toekomst in de vorm van een verwachting. We
kunnen met andere woorden niet een melodie horen zonder dat er iets gebeurt in onze
geest, zonder dat er verbeelding aan te pas komt.
Dia 3
2. Waarneming in de ruimte: een kubus in perspectief
• Je neemt kubus waar in profiel
• Als je beweegt, neem je verschillende profielen waar die in elkaar overgaan
volgens een bepaalde orde
• Je ziet georganiseerd vanuit het lichaam, een kant van de kubus, en toch geeft
elk profiel de hele kubus
• Waarnemen is interpreteren en vervullen van een intentie
• Tekenen – meetkunde
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper filosofevub. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
