Samenvatting
Samenvatting Pedagogische Thema's - 3SRW
- Instelling
- UC Leuven-Limburg
Notities van alle sprekers die zijn langsgekomen in het academiejaar .
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 68 pagina's
Voorbeeld 4 van de 68 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Uit elke lezing komen 2 examenvragenHC1: De invloed van TV en video op opvoeding – Philippe Noens
Kijken we ons kapot?
- Vergelijking basketbalmatch waarbij men vroeger naar de match keek en nu via ons scherm
Homo videns: de terugkeer van de holenmens
- Jaar: 1997
- Oorspronkelijke titel: Homo videns. Televisione e post-pensiero
o Oorspronkelijk gericht op de televisie, maar nu vertaalt en hertaald naar de
digitalisering en het internet
- Auteur: Giovanni Sartori (1924 – 2017) – Italiaanse rechtsfilosoof / bekendheid
- Wat? Een essay (dus geen wetenschappelijk boek): een polemisch geschrift bedoeld om de
lezer te prikkelen
o Bedoeling om ons ‘terug’ aan het denken te zetten
- Bestseller: meer dan 500 000 keer verkocht in Zuid-Europa
Centrale stelling
- Centrale stelling: ‘Live as we know it’, onze beschaving (cultuur), dreigt met de opkomst van
allerlei beeldschermen in ons leven verloren te gaan → we ‘kijken’ ons ‘denken’ (ons
denkvermogen) kapot
- “Het primaat van het beeld betreft het overwicht van het zichtbare over het inzichtelijke
→ een proces dat leidt tot zien zonder begrijpen”
o Vb. we zijn al getraind om te luisteren naar een gastspreken die gebruik maakt van een ppt
(een samenvatting) → het inzichtelijke is al geïnventariseerd
- “Lezen vereist afzondering, je moet je concentreren op de pagina omdat je dan het
vermogen hebt om helderheid en onderscheid te waarderen”
o Je moet je inlezen, verdiepen en dat kost concentratie en energie. Het is makkelijker
om naar iets te kijken
o “De homo videns daarentegen… lezen vermoeit hem. Hij geeft de voorkeur aan
samengevatte inhouden (cf. ppt), bliksemsnelle beelden (cf. tiktok)…”
o “Hij ziet af van de reflectie, en geeft liever toe aan de warmte van de onmiddellijkheid”
▪ Lezen vraagt veel meer nadenken, kijken niet
1
,Centrale stelling: uitwerking
HOMO SAPIENS verandert in de HOMO VIDENS
- Homo sapiens: de ‘verstandige’, ‘wijze’ → rationele mens
- Homo videns: de ‘kijkende’, ‘onwijze’ → primitieve mens
- “Homo sapiens: fysiologisch gezien is er niets wat een homo sapiens uniek maakt onder de
primaten. Wat hem uniek maakt, is een symbolisch vermogen. → Daarom omschrijven we de
mens als een ‘symbolisch dier’.”
o “Symbolisch vermogen = de taal; het vermogen om te communiceren door middel
van geluiden en signalen die betekenis dragen”
o “Taal is niet alleen een middel om te communiceren, maar ook een middel om te
denken.”
▪ “Voor te denken is zien niet persé nodig. Een blinde wordt in zijn denken
alleen maar gehinderd omdat hij niet kan lezen.”
o Dieren kunnen (bij)leren en iets overdragen, maar er is geen symboliek bij dieren
o Het is moeilijk om iets over de wereld te delen zonder taal te gebruiken of in taal te
denken
De LETTER wordt vervangen door het BEELD
- Boek: ‘Meer brieven van Dikke Freddy’
o Dikke Freddy neemt het op voor de gewone man, vooral voor mensen in een
kwetsbare positie door stukjes te schrijven naar ministers
o De auteur laat zijn tekstjes enkel nalezen door de mensen die in de kwetsbare positie
zitten, want zij moeten akkoord zijn met de stellingen van Dikke Freddy
▪ Daardoor goed zicht, hij trekt de wereld open van mensen in een kwetsbare
positie
Maar…
- Een beeld vernauwd de wereld
o Een beeld armoede, dan krijgen we foto van lege portefeuille, terwijl armoede meer
is dan dat
o We doen de werkelijkheid onrecht aan, we ontnemen de werkelijkheid iets
Argumenten
Drie argumenten die hij gebruikt dat we van de lezende mens (homo sapiens) naar de kijkende mens
(homo videns) gaan
- Van ‘sapiens’ naar ‘in-sapiens’
- Een achteruitgang, onbeschaafder, primitiever worden…
2
,1. Een kwestie van kennis (kennis vs info, data)
- Kennis: er is iets aan de hand met kennisoverdracht
- Met schrift en boeken kan er kennis worden opgeslagen en doorgegeven
o Kennis = voortschrijdend in-zicht (‘in-zien’) (inzicht krijgen in de zaken) →
generationele factor
o Kennis data, want over gegevens hoef je niet na te denken om ze te genereren (creëren)
o Kennis informatie, want informatie zijn gegevens die in een bepaalde context zijn
geplaatst
- Quote van een stam, bezocht door Michel Houllebecq: “Informatie is geen kennis. De lessen
van de ouderen, in steen geschreven, onderwezen door de wijste onder hen, deze
vertegenwoordigen de ware kennis."
o De wijste, kennis, cultuur onder ons geven we door aan de volgende generatie
(= ware kennis) → mensen bij-schaven
o Een school bestaat om cultuur en kennis over te dragen en om een nieuwe generatie
in te leiden in een cultuur
▪ Een school is meer dan een plek waar je informatie krijgt, ze vormen de
leerlingen en schaven de leerlingen bij
▪ Wereld met elkaar delen, kennis mee maken en kennis van hebben
- Orwell en Huxley
o Orwell vreesde dat hogere machten zouden controleren welke informatie tot bij ons
geraakt en dat ‘de waarheid’ voor ons verborgen zou blijven
▪ De grotere machten kunnen ervoor zorgen dat de waarheid verborgen blijft
voor de grote massa
▪ Vb. ‘woke’: bepaalde woorden mag je niet meer uitspreken
o Huxley vreesde een wereld waarin zoveel informatie zou circuleren dat we in
passiviteit vervallen en dat ‘de waarheid’ dreigt te verdrinken in een zee van
onwaarheden en irrelevantie
▪ Voor de schrijver Sartori zal eerder Huxley gelijk hebben → Huxley zegt dat
we gebombardeerd zullen worden met informatie dat we passief zullen
worden en het ons niet meer uitmaakt wat de waarheid is
▪ ‘We kijken ons kapot’
▪ Vb. ‘fake news’ die we als waar gaan aannemen en geen aandacht willen schenken aan de
waarheid
2. Een kwestie van abstractie (in-‘zicht’ vs ‘zien’)
- Abstractie: moeilijker om abstract te denken, om inzicht te krijgen in de zaken omdat we er
enkel zicht op hebben
3
, - Sommige dingen zijn niet te zien, maar bestaan niettemin en zijn in hun aard heel goed in te
zien
o Niet met de zintuigen, maar met het verstand
- Voorbeeld: vader
o “Om echt iemands zoon te zijn, moet je die persoon echt als vader beschouwen. Dat
houdt zo enorm veel in, dat we het pas op latere leeftijd een beetje beginnen te
overzien, bij voorkeur als we zelf vader geworden zijn. Om iemands zoon te zijn,
moet je eerst iemands vader worden.” - Cornelis Verhoeven – de resten van het
vaderschap
o Als je op google een foto zoekt over ‘vader’ krijg je typische gezinsfoto’s → de
werkelijkheid wordt vernauwd
- Voorbeeld: vroeger
o Het inzicht aan vroeger is moeilijk, beelden doen vaak te kort aan ‘vroeger’…
▪ Je moet je daarvoor inlezen en inwerken
▪ Je hebt iemand nodig die met ‘kennis van zaken’ die beelden op begrip
brengt
3. Een kwestie van redelijkheid (rede, niet emotie)
- Redelijkheid: schrift en lezen is meer een kwestie van redelijkheid terwijl beeldcultuur meer
gaat over emotionaliteit
- ! Lezen kan wel emoties oproepen, maar het is toch vooral iets waarbij het verstand (inclusief
de ‘ver-beeld-ing’) wordt gestimuleerd
Evolutie van homo sapiens naar homo videns
- De uitvinding van het schrift (3300 voor Chr.) koppelt Sartori aan → de geboorte van de
homo sapiens, de redelijke mens
- De uitvinding van de boekdrukkunst (15e eeuw) → de beschaving/homo sapiens verspreidt
zich
o Makkelijker voor de beschaving om aan boeken te geraken en geletterd te worden
o Homo sapiens is bij de grote delen van de wereld aanwezig
- De uitvinding van de radio (eind 19e eeuw) → de ‘degeneratie’ homo sapiens begint
De radio
- Nadruk op luisteren i.p.v. spreken
o ! maar ‘woord’ blijft wel centraal staan (niet meer op schrift, maar we luisteren nog)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper HannahSRW. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen