Dit document omvat een samenvatting van de les over 'kritische theorie' van het vak Taal en Betekenis. Het zijn uitgebreide notities: ideaal voor het open-boek examen!
Kritische theorie
Max Horkheimer & Theodor W. Adorno – Jürgen Habermas
Dia 2
▪ Horkheimer & Adorno – Habermas
▪ Institut für Sozialforschung Frankfurt 1923
▪ interdisciplinair onderzoek studie maatschappij
▪ Martin Jay, The Dialectical Imagination (1973):
1) natuur e structuur van autoriteit
2) opkomst massacultuur
▪ reconstructie marxistisch project met nadruk op sociale en culturele thema’s
Het zal gaan over de kritische theorie van Frankfurter Schule. We zullen het hebben over
Horkheimer en Adorno en dan ook als collectief als auteurs van de verlichting. Daarnaast
zullen we het hebben over Habermas. De naam Frankfurter Schule naar de plaats waar in
1923 een nieuw en onafhankelijk onderzoekscentrum werd opgericht aan de unif. Frankfurt;
Institüt für Sozialforschung Frankfurt. Dit onderzoekscentrum bestaat nog steeds als een
onafhankelijk centrum binnen deze universiteit. De bedoeling was om het marxisme en
marxistische theorie toe te passen op culturele en sociale thema’s. De bedoeling was ook om
het marxisme nieuw leven in te blazen. Het onderzoek was interdisciplinair gericht.
, Men was ervan overtuigd het nodig was om de discipline's te overschrijden om actuele
maatschappelijke fenomenen te kunnen begrijpen en beschrijven. Het was dit onderzoek
gebeurde binnen de filosofie, psychoanalyse, cultuurwetenschappen als de sociologie.
Werk van Martin Jay: The Dialectical Imagination, een zeer verhelderende inleiding op de
Frankfurter Schule. Jay wijst op twee belangrijke thema's:
1) natuur en de structuur van de autoriteit
2) de opkomst van massacultuur
De tekst van Adorno lezen en de vragen proberen beantwoorden. Bekijk ook de syllabus van
deze les
Dia 3
Max Horkheimer (1895-1973)
• Filosofie: fenomenologie, het contingente, subjectiviteit
• Institut für Sozialforschung in Frankfurt 1930 directeur
• Scheiding disciplines = moderne uitvinding > enkelvoudige discipline kan
niet actuele complexiteit van de wereld begrijpen (cfr. Foucault)
• Marxisme (dialektiek; filosofisch/kritisch; historisch materialisme) – filosofie
– psychoanalyse – kunst & literatuur – linguistiek/taalfilosofie – sociologie
• interdisciplinair onderzoek in sociale en humane wetenschappen
• 1937 Traditionelle und Kritische Theorie in Zeitschrift für Sozialforschung:
term kritische theorie voor materialistische sociale analyse die afstand neemt
van de ‘wetenschap’ en elke vorm van instrumentele rede
• Nazi-periode > NYC 1934 – LA 1941
• 1947 Dialektik der Aufklärung
Max Horkheimer studeerde filosofie in Munchen en ook bij Husserl. Hij maakte zijn doctoraat
bij de fenomenoloog Hans Cornelius. De scholing van Horkheimer in de filosofie is bepaald
door de fenomenologie en hij legt de nadruk op de thema's die te maken hebben met
subjectiviteit en contingente.
Contingente: datgene wat te maken heeft met de tijdelijke omstandigheden en datgene dat
veranderlijk is.
In 1930 wordt hij directeur van de Frankfurter Schule. Horkheimer was ervan overtuigd dat
de scheiding in disciplines een moderne uitvinding is die we niet kunnen volhouden. Een
enkelvoudige discipline kan niet de actuele complexiteit van de wereld begrijpen, zoals
Foucault. Marxisme was bepalend voor Horkheimer:
1) Hij is zeer beïnvloedt door Hegel en neemt het idee van dialectiek over
2) Filosofie betekent voor Horkheimer kritiek: een filosofisch onderzoek is een kritisch
onderzoek
3) Invloed van marxisme is te merken in zijn historisch materialistische visie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper filosofevub. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
