TOPIC 1: BORSTKANKER
KLINISCHE CASUS
Wie 42 jarige vrouw (jong voor borstkanker)
Eerst Tijdens sportactiviteit: extreme pijn in de rug
→ Diagnose: spierpijn door het sporten – pijnstillers en rust
2 weken later Voelt gezwel in linkerborst (wilt zeggen dat deze al groot is!)
→ Diagnose met mammografie: borstkanker (met botmetastase)
→ Biopsie: stadium 4 = met uitzaaiingen
Behandeling Lumpectomy (deel van de borst weg ≠ mastectomie), chemotherapie, lokale ruggengraat bestralingstherapie
2 jaar later Borstreconstructie gepland = ethische chirurgie
Genen BRCA2 positief, implicaties voor dochters van 15 en 19 jaar
ALGEMENE BEGRIPPEN
VERSCHILLENDE SOORTEN KANKER
Carcinomen = ontstaan uit epitheelcellen
• Long, borst (vrouw), darm, blaas, prostaat (man)
Leukemieën = bloedkankers
Lymfomen = ontstaat uit lymfocyten
Sarcomen = tumors in de weke delen van het lichaam
• Bot, vet, spier
NORMALE VS KANKERCELLEN
Bij een celdeling loopt er vaak iets mis – wat gebeurt er met de fout?
• Verdedigingsmechanismen – normale cellen
o Cel gerepareerd alvorens de deling is afgerond
o Cel fout geproduceerd: cel ‘zelfmoord’ of apoptose = cel wordt vernietigd en kan hierdoor zijn fout niet doorgeven
• Kankercellen
o Foute cel wordt niet gerepareerd en weggehaald
o De mutatie gaat zich ongecontroleerd verder delen
o Bv: ontwikkeling van huidkanker
1. Tumor (neoplasma) wordt gevormd – kan nog worden opgelost
2. Invasie: kankercel groeit in omgelegen weefsels en bloedvaten
3. Metastase (voortplanting): kankercel maakt membraan van bloedvat kapot en
worden getransporteerd naar andere lichaamsdelen via het bloed
4. Kankercellen valt andere lichaamsdelen binnen en groeit verder op een nieuwe
locatie
Goedaardige tumor = geen kanker, tumorcellen groeien enkel lokaal en kunnen niet verspreid worden door invasie of metastase
Kwaadaardige tumor = kanker, cellen dringen naburige weefsels binnen, komen in de bloedvaten en verspreiden naar andere
locaties (metastase)
, OORZAKEN VAN KANKER
OORZAKEN VAN BUITENAF
Woonplaats Regio’s en hun risico op kanker
• U.K.: longkanker
• China: leverkanker
• Japan: maagkanker
• Australië: huidkanker
• U.S.A.: darmkanker
• Canada: leukemie
• Brazilië: baarmoederhalskanker
Genen of omgeving?
OMGEVING!
Voeding Roodvlees = slecht om kanker te ontwikkelen
• Bv: USA of Nieuw-Zeeland
• Verminderen in roodvlees consumptie = minder kans op kanker
Roken Roken en longkanker heeft een nauwe
samenhang!
• Kankerverwekkende stoffen in
tabaksrook
Alcohol en roken verhoogd nog groter het
risico! (vnl slokdarm!)
UV straling Hoe meer zonlicht, hoe groter de kans op huidkanker!
Hoge straling Bv: X-ray straling
• Stralingstherapie kan dus de kans op opnieuw ontwikkelen van kanker verhogen
• Langdurige ziekenhuispatiënten = hoger risico (wordt bijgehouden om te veel straling te
voorkomen)
Virussen Kankervirussen bevatten kwaadaardige genetische instructies in de vorm van nucleïnezuren
• Deze informatie wordt vervoerd en in de chromosomen van de geïnfecteerde cel ingebracht
• De cel wordt kwaadaardig
• Soorten virussen en de kanker die ze veroorzaken
o Epstein-Barr virus (kusjesziekte) = Burkitt’s lymfomen
o Human papillomavirus = baarmoederhalskanker
o Hepatitis B virus = leverkanker
o Human T-cell lymphotrophic virus = volwassen T-cell leukemie
o Kaposi’s sarcoma-associated herpesvirus = Kaposi’s sarcoma
Bacteriën Bacterie Helicobacter pylori
• Kan maagzweren veroorzaken
• In verband gebracht met de ontwikkeling van maagkanker (verhoogd risico hierop dus)²
Genetica Kanker ≠ overerfbare ziekte (over het algemeen)
• 80 – 90% niet genetisch bepaald
• Genen kunnen ons wel extra gevoelig maken voor kanker (bv: BRCA1 en BRCA 2 voor borst- en
eierstokkanker)
INVLOED VAN OORZAKEN OP GENEN
Kanker wordt veroorzaakt door veranderingen in de genen van cellen = mutaties
• De verschillende oorzaken en hoe ze mutaties in gang brengen
o Chemicaliën en straling: beschadigen genen
o Virussen: introduceren hun eigen genen
o Genetica: geven bepaalde genen door die een persoon meer kwetsbaar maken voor kanker
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KamilioK. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.