Samenvatting van het vak internationaal privaatrecht, gedoceerd door prof Jachin van Doninck. Allesomvattende samenvatting van de lessen en powerpoints. Ideaal en efficënt om voor te bereiden op het examen.
Inhoud
Bronnen IPR............................................................................................................................................3
Begrippen in het IPR...............................................................................................................................5
INTERNATIONALE BEVOEGDHEID...........................................................................................................6
Wat is internationale bevoegdheid.....................................................................................................6
Methode voor het vinden van de juiste bron.....................................................................................6
Toepassingsgebied verordeningen en verdragen................................................................................6
De bevoegdheidsladder in de verschillende rechtsbronnen.............................................................10
Voorlopige maatregelen...................................................................................................................14
TOEPASSELIJK RECHT / conflictenrecht.................................................................................................15
Wat is toepasselijk recht?.................................................................................................................15
Complicaties bij de conflictenrechtelijke methode...........................................................................17
Toepassing van het aangewezen materiële recht.............................................................................18
Toepassingsgebied van EU-verordeningen en internationale verdragen..........................................20
ERKENNING EN UITVOERBAARHEID.....................................................................................................22
Wat?.................................................................................................................................................22
Onderscheid : rechterlijke beslissingen – authentieke akten............................................................22
Gradaties van doorwerking...............................................................................................................22
Welke bron gebruiken ?....................................................................................................................25
PERSONEN............................................................................................................................................29
Staat en bekwaamheid.....................................................................................................................29
Bescherming van de volwassenen....................................................................................................29
Naam................................................................................................................................................30
FAMILIE.................................................................................................................................................31
Huwelijk............................................................................................................................................31
Relatie van samenleven....................................................................................................................34
Natuurlijke afstamming....................................................................................................................34
Adoptie.............................................................................................................................................38
Echtscheiding....................................................................................................................................41
Onderhoud.......................................................................................................................................44
Ouderlijke verantwoordelijkheid......................................................................................................45
Internationale kinderontvoering.......................................................................................................51
CONTRACTUELE VERBINTENISSEN........................................................................................................54
Algemeen..........................................................................................................................................54
Zwakkere partijen.............................................................................................................................61
,Internationaal privaatrecht: alg.
deel
- 4 grote luiken IPR
o Internationale bevoegdheid/rechtsmacht (formeel IPR)
“waar” bepalen in welke feitelijke omstandigheden BE een internationale
zaak kan behandelen
o Toepasselijk recht (conflictenrecht en materieel IPR)
Welk recht van toepassing?
o Erkenning en uitvoerbaarheid
Uitwerking van buitenlandse beslissing in BE
o Administratieve en gerechtelijke samenwerking
Overheidsorganen van verschillende landen treden rechtstreeks met elkaar in
verbinding om de burger bij te staan met internationale zaken
- Werk- en denkmethode
o STAP 1 : deeldomein IPR bepalen
Internationale bevoegdheid
Toepasselijk recht
Erkenning en uitvoerbaarheid
Administratieve/gerechtelijke samenwerking
o STAP 2: relevante bron bepalen
Internationale verdragen
Europese regels
Nationale wetgeving
Bronnen IPR
- Hiërarchie der rechtsnormen
o Internationale verdragen en EU-wetgeving hebben VOORRANG OP HET WIPR
Altijd eerst nagaan of er verdragen of EU-verordeningen bestaan
Niet zomaar teruggrijpen naar WIPR! (maakt soms verwijzing maar
niet altijd)
o Primeert verdrag of EU- wetgeving?
Moet telkens worden nagegaan in de verordeningen
EU-wetgeving vaak voorrang in verhoudingen tussen LS
o Vb. Brussel Ibis primeert op aantal verdragen zie art. 69
Soms complementair
o Vb. art. 11 Brussel II-ter verwijst naar Haags
Kinderontvoeringsverdrag en vult dit verdrag aan
- Bronnen uit het EU-recht
o Verdrag van Lissabon EU-bevoegdheden inzake IPR
VEU – VWEU nog meer EU-bevoegdheden
Alle rechtbanken kunnen prejudiciële vragen stellen aan HvJ
(uitleggingsbevoegdheid HvJ op verzoek gerechten van alle LS)
3
, Handvest Grondrechten EU = juridisch bindend : verwijzingen in preambule
Vb. Rome III (overweging 30)
o Europeanisering IPR
Meer EU-wetgeving in IPR
Van verdragen naar verordeningen
Zowel regels over internationale bevoegdheid (Brussel Ibis, IIter) als
regels over toepasselijk recht (Rome I, II, III)
OPLETTEN MET IERLAND EN DENEMARKEN hebben een “opt-
out” kunnen via protocol beslissen of ze deelnemen aan bepaalde
IPR-regels per norm nagaan of zij meedoen aan het Europees
initiatief van IPR
Beginselen van EU-recht
Loyale samenwerking tussen EU en LS en wederzijds vertrouwen
(mutual trust) tussen LS
o Als beslissing wordt genomen door andere LS in het kader
van Brussel Ibis kan BE de vreemde rechterlijke beslissing
niet opnieuw beoordelen en moet deze bijgevolg erkennen
Anti-suit injunction (HvJ Arrest Turner t. Grovit)
NOOIT toegelaten tussen LS van de EU
Subsidiariteitsbeginsel en evenredigheidsbeginsel
Gelijkheids- of non-discriminatiebeginsel
o Arrest Garcia-Avello
Beginsel van vrij verkeer en het uniebugerschap
o Arrest Grunkin-Paul
EU-beginselen zijn niet eigen aan het IPR
maar geven er wel extra dimensie aan
Rechtspraak HvJ
Arrest Pancharevo : Bulgaarse en Britse vrouw gehuwd in Spanje – ze
hebben in Spanje geboorteakte gekregen waarbij ze samen moeder zijn –
gaan naar Bulgarije en vragen Bulgaarse identiteit voor het kind – Bulgarije
wil dit niet omdat de akte geen vader vermeld HvJ: LS niet verplicht om
huwelijk te erkennen tussen hetzelfde geslacht, maar als er een kind uit
voortkomt dan moet men de gevolgen ervan erkennen
- Bronnen uit het internationaal recht
o Multilaterale IPR-verdragen (verschillende organisatie die deze creëren
Vb. Haagse Conferentie heeft als doel eenmaking IPR, Raad van Europa
o bilaterale IPR-verdragen
vb. verdrag tussen BE en VK: Brussel I geldt niet meer maar bilateraal
verdrag dat de domeinen en normen zal overnemen tussen VK en BE
o IPR-bepalingen in andere verdragen
Vb. Verdrag van Genève – art. 12 : persoonlijke staat staatloze w beheerst
door de wet van het land van zijn woonplaats, of, indien hij geen woonplaats
heeft, van het land van zijn verblijf
o Uniform recht
Vb. Weens Koopverdrag: bevat uniforme regels over koop-verkoop
4
, o Mensenrechtenverdragen belangrijk in alle onderdelen van het IPR
- Bronnen uit het Belgisch recht
o WIPR
o IPR in bijzondere/andere wetten
Begrippen in het IPR
- Woonplaats
o Vooral van belang in luik over internationale bevoegdheid formeel criterium
(vereist registratie)
o WIPR (art. 4, §1)
NP: plaats waar zij zijn ingeschreven in het Rijksregister
RP: statutaire zetel
MAAR TELKENS OOK KIJKEN NAAR DE
TOEPASSELIJKE BRON
o Brussel Ibis
NP: verwijst naar intern recht van de LS voor BE dus art. 4
RP: 3 alternatieven (art. 63)
Statutaire zetel – hoofdbestuur - hoofdvestiging
- Gewone verblijfplaats
o Wordt gebruikt voor internationale bevoegdheid én toepasselijk recht feitelijk
“getint” criterium (inschrijving niet vereist, maar wel feitelijke band met een plaats)
o WIPR (art. 4, §2)
NP: concentratie van belangen
RP: voornaamste vestiging
o Brussel IIter
Geen definitie autonome interpretatie HvJ
Veel RS over gewone verblijfplaats kind : op basis van alle feitelijke
omstandigheden bepalen (HvJ 2018: ‘in feite het centrum van zijn leven’)
- Nationaliteit
o Vooral van belang in het luik toepasselijk recht (soms in luik internationale
bevoegdheid)
o IPR-regels verwijzen naar de nationale wet van de betrokkene mogelijk gevolg
hiervan:
Dubbele of meervoudige nationaliteit
BE: art. 3 WIPR
o 2 of meer nationaliteiten waaronder de Belgische
Belgische primeert
o 2 of meer vreemde nationaliteiten onderzoek naar de
nauwste banden
Staatloosheid
Krijgen een vervangend personeel statuut (verwijzing naar
nationaliteit w vervangen door verwijzing naar gewone verblijfplaats)
5
, INTERNATIONALE BEVOEGDHEID
Wat is internationale bevoegdheid
Bepaalt in welk land de rechter of de administratie bevoegdheid kan opnemen
- Toetsing internationale bevoegdheid
o Rechter moet alle gegevens die hem ter beschikking staan in aanmerking nemen
Beoordeelt zijn internationale bevoegdheid niet enkel op basis van wat de
eiser aanvoert – maar OOK op basis van het verweer
Men mag nog geen preliminair onderzoek voeren ! (enkel wat
partijen aanbrengen in de gedinginleidende akte)
o Op tijdstip instellen rechtsvordering (aanhangigmaking gedinginleidende akte)
- Meerdere rechters bevoegd?
o Er kan vaak in meerdere landen internationale bevoegdheid (“een forum”) worden
gevonden om een grensoverschrijdend geschil af te handelen “forum-shopping”
mechanismen uitgewerkt om parallelle procedures te vermijden
Internationale aanhangigheid / litispendentie
Eerst gevatte rechter krijgt voorrang
o 2 EU-LS : de tweede gevatte rechter MOET wachten
Tenzij exclusief bevoegd of aangeduid door
forumbeding
o EU-LS en derde land : tweede gevatte EU-gerecht KAN
aanhouden of afwijzen
Internationale samenhang (veronderstelt dat er een risico bestaat op
onverenigbare beslissingen)
Laatst gevatte rechter KAN de zaak aanhouden/verwijzen
o Forum non conveniens : bevoegdheid afwijzen omdat een
gerecht in land buiten de EU beter geplaatst is om de zaak te
behandelen NIET VAN TOEPASSING voor HvJ en Brussel
Ibis
Methode voor het vinden van de juiste bron
Zowel op hiërarchie als op het toepassingsgebied van de verschillende bronnen letten!
1. Rechtsvraag kwalificeren (waarover gaat de vraag – welk rechtsdomein?)
2. Ga na of er EU-wetgeving is (valt het onder toepassingsgebied van een verordening?)
3. Ga na of er een internationaal verdrag is (valt het onder toepassingsgebied van een verdrag?)
Analyseer steeds de verhouding tussen Europese verordening en verdrag
4. Als er geen Europese of verdragsrechtelijke regel van toepassing is dan pas terugvallen op
WIPR of specifieke nationale wetgeving
Toepassingsgebied verordeningen en verdragen
4 vragen die je moet stellen:
Geografisch : in welke landen?
Materieel : welke materies?
Personeel : op welke personen of partijen (vw’n)?
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtencrimivub. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,09. Je zit daarna nergens aan vast.
