H18 Urinair stelsel
Hoofdstukoverzicht
• Inleiding →urinewegen
• 18.1 Urinair stelsel, 3 belangrijke functies
• 18.2 Sterk doorbloede nieren: bevatten functionele eenheden (nefronen) → nieren: anatomie en
functie
• 18.2.1 Macroscopische bouw van de nieren
• 18.2.2 Bloedtoevoer naar de nieren
• 18.2.3 Microscopische bouw van de nieren: bouw nefron
• 18.3 Verschillende delen van nefron vormen urine → nefron; nierfunctie en eGFR; urine en
urineproductie
• 18.3.1 Functies nefron
• 18.3.2 Filtratie in de glomerulus
• 18.3.3 Reabsorptie en excretie in het nierbuisje
• 18.3.4 Eigenschappen van normale urine
• 18.4 Normale nierfunctie afhankelijk van stabiele GFS → nieren: hormonen; BD, RAAS en aHT
• 18.4.1 Plaatselijke regulering van de nierfunctie
• 18.4.2 Hormonale regeling van de nierfunctie
• jn,h,; 18.4.3 Sympathische activering en nierfunctie
• 18.5 Urine vervoerd door ureters, opgeslagen in blaas en verwijderd via urethra, met behulp van
blaasreflex→ blaas en mictie
• 18.5.1 Ureters/ 18.5.2 Vesica urinaria/ 18.5.3 Urethra
• Blaasreflex en urinelozing
• 18.6 Vocht- en mineralenbalans
• 18.6.1 ECF en ICF
• 18.7 BD en osmose: rol in handhaven van vocht- en mineralenbalans
• 18.7.1 Vochtbalans
• 18.7.2 Vloeistofverplaatsing
• 18.7.3 Mineralenbalans
• 18.8 Zuur-base-evenwicht→ zuurbase evenwicht: theorie
• 18.8.1 Zuren in het lichaam
• 18.8.2 Buffers en buffersystemen
• 18.8.3 Handhaven van zuurbase-evenwicht
• 18.8.4 Verstoringen van zuurbase-evenwicht
• 18.9 Leeftijdsgebonden veranderingen
• 18.10 Urinair stelsel: 1 van stelsels voor excretie afvalstoffen
Inleiding
• Cellen = fabrieken (voedingsstoffen verbranden om energie te verkrijgen)
• Voedingsstoffen aangevoerd door SVS, zuurstof door AHS
• Ontstaan van giftige stoffen → AHS en urinair stelsel zorgt voor verwijdering van deze afvalstoffen
,18.1 Urinair stelsel, dat uit de nieren, de urineleiders, de urineblaas en
de urinebuis bestaat, heeft 3 belangrijke functies
• Excretie
Verwijderen van organische afvalstoffen (ureum, creatinine, urinezuur) uit lichaamsvloeistoffen
Nieren: productie urine
• Eliminatie
Lozing van afvalstoffen: via ureters → blaas → urethra
• Homeostase
Regelen bloeddruk en bloedvolume (epo, renine)
(door h volume vh water aan te passen dat met d urine verloren gaat; h afgeven v erythropoëtine en renine)
Regelen conc. natrium, kalium, chloor, calcium en andere ionen
(door te regelen hoeveel er met d urine verloren gaat en door de concentratie calciumionen te regelen via d vorming v calcitriol)
Stabiliseren vd pH v bloed (waterstofionen en bicarbonaationen)
(door h verlies v waterstofionen (H+) en bicarbonaationen (HCO3-) in de urine te regelen)
Behoud van waardevolle voedingsstoffen zoals AZ (aminozuren) en glucose
(door te voorkomen dat ze met d urine verloren gaan)
18.2 Sterk doorbloede nieren: bevatten functionele eenheden de
zogenoemde nefronen, waarin filtratie, reabsorptie en excretie
plaatsvinden
18.2.1 Macroscopische bouw van de nieren
• Boonvormig, +/- 10 cm, li en re van wervelkolom (T12-L3), Re nier ligt iets lager, onder lever,
retroperitoneaal (naar achteren) → omdat nieren achter h peritoneum (buikvlies) liggen
• Bedekt met nierkapsel, verpakt in vetweefsel
• Op plaats gehouden → wandelende nier
• Nierhilus: a en v renalis, ureters, pelvis renalis = pyelum (= nierbekken)
, • Nierweefsel: 2 lagen
• Cortex: buitenste laag, vnl glomeruli
• Medulla:
• 6-18 pyramides renales met papil (nierpapil) → calices minores → 3 calices majores → pyelum
• columnae renales (= stukken schors die tss de pyramides liggen)
• Renale sinus (= weefsel rond h afvoersysteem)
→ bevat nefronen (nierlobjes) = nierkanaaltjes (+/- 1 miljoen/nier)
Urine w in nefronen gevormd.
W afgevoerd via buizen nr komvormige
holte = calix minor. 4 of 5
Calices minores vormen een calix major.
2 of 3 calices majores vormen samen
een groot trechtervormig
compartiment = pyelum (nierbekken)
Deze is verbonden
met de urethers
en lopen nr de blaas.