Welzijns- en gezondheidspromotie
Hoofdstuk 1: Visies op gezondheid
1. Medisch monocausale visie
Gezondheid is de afwezigheid van ziekte en lichaamsgebrek monocausaal (physician-centred care versus patiënt-
centered care (PCC)
Bv. corona Patiënt geeft geen controle over zorgtraject.
Schiet tekort doordat ziekte meestal niet monocausaal verklaarbaar is.
Je hebt meerdere factoren nodig, gaat enkel over de biologische factoren + meerdere oorzaken per
symptoom.
2. Biologische visie
Iemand is gezond als hij ertoe in staat is onder wisselende externe omstandigheden zijn interne milieu constant te
houden: interne homeostase.
Invloeden van buitenaf (buiten koud of warm weer)
Men kijkt enkel naar biologische invloeden
Je bent gezond desondanks je eens een virus binnen krijgt maar je lichaam kan in stand blijven gehouden, je
kan je lichaam dus fysiek gezond houden ondanks je een virus binnen krijgt
3. Psychologische visie
Iemand is gezond als hij zijn zelf gestelde doelen in het leven kan behalen en in zijn geestelijke behoeften kan
voorzien, persoonlijke, individueel.
Gaat volledig over hoe wil ik mij gezond voelen, hier bepaal je zelf als individu wanneer je gezond bent
Bv. moe zijn en zo dus niet kunnen uitgaan
4. Sociale visie
Iemand gezond als hij zijn sociale rollen in de maatschappij kan vervullen volgens waarden en normen die gelden in
de samenleving, maatschappelijk functioneren centraal
Je bent ziek als je niet aan de verwachtingen van bv je baas of je ouders voldoet.
Bv je baas wilt dat je langer werkt maar je moet je kind van school halen
Zeer maatschappelijke visie
5. Humamne multicausale visie
Verbindt de biologische, de psychologische en de sociale visie. A state of complete physical, mental and social well-
being and not merely the absence of disease or infirmity (WHO)
Meerdere oorzaken hebben een invloed op het al dan niet gezond of ziek zijn
Je ziekte zorgt niet voor rolconflict, kan de sociale rollen opnemen in de maatschappij, is niet blijvend, dus na
bv een uur of een dag kan men ineens wel ziek zijn = een dynamisch proces
1
, 6. Salutogene visie
Salutogenese richt zich niet op hoe ziektes ontstaan maar gaat op zoek naar de oorsprong van gezondheid,
aanwezigheid van beschermende factoren van gezondheid
Ziekte is niet enkel de staat van gezondheid, maar gaat ook opzoek naar andere factoren
Welke beschermende factoren kan ik betrekken in mijn leven bv gezond eten, lichaamsbeweging, vaccinaties
Toenemen van beschermende factoren
7. Dynamische visie
De mens als holistische eenheid gezond wanneer hij in balans is met zowel zichzelf als zijn externe milieu
Veranderende gezondheid
Aanpassingsvermogen van de mens aan zijn omgeving
Regie houden op zijn gezondheid
Niet het gezondheidsprobleem staat centraal maar het vermogen zich aan te passen aan veranderde
omstandigheden. Psychische, sociale en fysieke factoren
Er gaat een groot deel uit naar PT participatie
Zeer dynamisch proces
Evenwicht draaglast-draagkracht, dan pas ben je gezond
Ziekte = uit balans zijn = gezondheid, verstoord evenwicht draaglast-kracht (subjectief en objectief)
Bv. fysieke factoren: last van maandstonden, sociale factoren: ik wil een goede moeder, werknemer en
vrouw zijn, psychische factoren: ik ben goed gezind opgestaan (benoemen van factoren van draaglast en
draagkracht wat je wil, moet in balans zijn)
->Positieve gezondheid, gevolg van de dynamische visie
6 pijlers voor positieve gezondheid
Gezondheid is het vermogen van mensen om zich aan te passen en de eigen regie te voeren in het licht v/d fysieke,
emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Vertrekt vanuit aanpassingsvermogen en zelfmanagement.
Zorgontvanger brengt zelf in kaart hoe hij zijn gezondheid ervaart.
Lichaamsfunctie
Mentaal welbevinden
Zingeving
Welbevinding
Dagelijks functioneren
Sociaal maatschappelijk participeren
MEERWAARDE OM DE VISIE VAN DE ZORGVERLENER EN ZORGONTVANGER TE LEREN KENNEN?
Persoonlijke visie op gezondheid
= vertrekpunt voor het omgaan met de eigen gezondheid en de gezondheid van anderen
Als zorgverlener: vanuit de patiënt denken, referentiekader
Zelfbeeld/ gezondheidsvisie patiënt bepaalt in grote mate
Openheid voor gedragsverandering
Motivatie tot gedragsverandering
Investeringspotentieel
= vertrekpunt van gezondheidsvoorlichting 2
, CLASSIFICATIESYSTEMEN WHO
ICD: international classification of diseases
= internationale standaard voor het definiëren en rapporteren van ziekte en aandoeningen
ICF: international of functioning disability and health
= een systeem dat info betreffende het functioneren van mensen, en de eventuele problemen die mensen bij dat
functioneren ondervinden, te organiseren en te registreren op basis van een coderingsstelsel
GEZONDHEIDSINDICATOREN
= objectiveerbare en meetbare grootheden van gezondheid en ziekte
Geven aan welke gezondheidsproblemen veelvuldig voorkomen
Geven ook aan welke gezondheidsproblemen leiden tot een hoge sterfte
Laten zien hoe gezond de bevolking is
Gezondheidstoestand: gebruikt wanneer we de gezondheid willen beschrijven van een individu of van een groep.
Gezondheidsindicatoren worden gebruikt op verschillende niveaus om de gezondheid v/d bevolking te monitoren en
het beleid (verder) uit te stippelen:
Vlaamse gezondheidsindicatoren
Europese gezondheidsindicatoren
Gezondheidsindicatoren op wereldniveau (WHO)
Toont iets aan, kwantificeerbare kenmerken.
Voorspellende waarde hebben op het verloop van iets = gezondheidsindicatoren
Indicatoren = vrouw, leeftijd, alcohol gebruik, roken of niet…
EPIDEMIOLOGIE
Vakgebied dat zich bezighoud met het inzichtelijk maken v/d gezondheidstoestand v/d bevolking. Bestudeert welke
ziekten en aandoeningen onder de bevolking voorkomen en anderzijds welke verschijnselen hiermee samenhangen
Bv. HIV: mate van spreiding onder bevolking, welke verschijnselen hiermee samenhangen zoals leeftijd, seks en
seksueel gedrag
Etiologische factoren: bron, oorzaak, ontstaan factoren (bv luchtkwaliteit)
Prognostische factoren: verloop, verwachte outcome van gezondheidsziekte of aandoening
Diagnostische factoren: krijgen van de diagnose van de ziekte
VEEL VOORKOMENDE GEZONDHEIDSINDICATOREN
Algemene gezondheid:
Levensverwachting
Ervaren gezondheid
QALY
Optreden van aandoeningen:
Prevalentie
Incidentie
Mortaliteit
Morbiditeit- multimorbiditeit
Impact van aandoeningen:
Impact van sterfte
Impact van prevalentie
LEVENSVERWACHTING
Levensverwachting bij de geboorte of life expectancy = gemiddeld aantal verwachte levensjaren vanaf de geboorte
3