In deze samenvatting vind je alle notities uit de lessen en de werken die besproken zijn. Het is een lange samenvatting, maar omvat elk besproken aspect.
Overzicht van de beeldende kunsten: 1789 tot heden
1. Inleiding
Wij bekijken EUROCENTRISCH, ANDROCENTRISCH en MODERNISTISCH canon
2. Neoclassicisme ( +/- 1770-1820)
Post-factum term
o Geen bewuste beoefenaars van neoclassicisme
o Neo?
Eerder al classicismes geweest
Renaissance
Barokclassicisme
Ruimere term kunst gebaseerd klassieke oudheid
Rococo:
o Veel textiel
o Geen kleren
o Decadent
o Erotisch
o Decoratief
o Sensueel
o La petite manière
Klein qua boodschap
o Kritiek
Madame de pompadour
Verantwoordelijk voor Louis Quinze stijl
Salons:
o Bijeenkomsten bij haar thuis
o Grote schrijvers, denkers die tijd werden uitgenodigd
Verlichtingsdenkers
Hier kritiek ontstaan op frivole rococo
a. Een nieuwe moraal ca. 1750-1780
in context van Verlichtingsdenken
kritiek op rococo-hofkunst
Pleidooi voor
nieuwe moraal in kunst: esthetisch + ethisch
didactische kunst: vaderland, heldendaden
‘ware stijl’ : eenvoud, waarachtigheid > versobering
→ paradigmashift !!
groeiend historisch bewustzijn, opkomst moderne archeologie
initiatieven tot herstel historieschilderkunst via Surintendants des bâtiments du
roi (Lodewijk XVI)
stimuleren door opdrachten uit te schrijven
Louis Lagrené- Fabricius Luscinus weigert Pyrrhus’s giften
o Kleurgebruik leunt nog aan bij Rococo
o Meer idealiserend
Geleidelijke opkomst ernstigere (historie) schilderkunst
Inhoud: nieuwe onderwerpen
1
, moraliserend: exempla virtutis: heldendaden oiv van nieuwe moraliteit
oudheid en eigentijdse geschiedenis
Vorm: niet meteen adequate vertaling
‘rococo classicisme’
Historisering van genreschilderkunst
o JB Greuze – de gestrafte zoon
Klein formaat + sober kleurenpalet
monumentaliteit + theatraliteit
(burgerlijke) morele waarden, moraliserend
o JB Greuze- Septimus Severus en Caracalla
Vb van deugd uit de KO
Sober decor
Kledij uit KO
Strenge structuur
Fries opstelling
Hele ondiepe ruimte
Theaterdecor
Weinig elementen aanwezig
Basis nieuwe stijl
Wel nog steeds klein formaat en sentimenteel
Invloed Chardin, Poussin ( dood van Germanicus)
b. De oudheid als voorbeeld
Naar KO kijken voor inhoud en vorm
Antwoord op oproep nieuwe (historie) schilderkunst: terugkeer oudheid (inhoud &
vorm) > ‘archeologisch classicisme’
Tegelijk ontstaan met moderne archeologie
1738, 1748: Herculaneum, Pompeï, Griekse beschaving
‘antiquomanie’
Mode van alles wat met de KO te maken heeft
Vien – cupidoverkoopster
Weinig figuren
Weinig expressie op gelaten
Statisch
Sobere kleuren
Mengs – Parnassus
Lijkt eerder muurschildering dan plafondschilderwerk
Verwijzing naar Apollo van Belvedere
Borrowed attitude
Figuren zeer sculpturaal weergegeven
Johan Joachim Winckelman
Archeoloog en theoreticus
Griekse oudheid versmelten met ideeën van verlichting
Theoretiseren
o Traktaten
Gedanken über die Nachahmung…, 1755
Geschichte der Kunst des Alterhums, 1764
2
, Visie verlichte denker gekoppeld aan visie estheet
o Ratio en gevoel
Edele eenvoud en kalme grandeur
o = ‘Edle Einfalt und stille Grösse’
geïdealiseerde schoonheid in verleden (‘le beau ideal’)
o moderne, klassiek ogende werken
o Werken die Klassiek lijken, maar toch geen kopieën zijn
Ca. 1780: doorbraak nieuwe, ernstigere (historie)schilderkunst (‘grand genre’) als reactie
op lichtzinnigheid rococo
Onderwerp: voorkeur voor
verhalen Griekse/ Romeinse oudheid
(Romeinse) waarden/ deugden > moraliserend
Antieke verleden als ‘le modèle idéal’
Herkenbare stijl:
Lineariteit
somber kleurenpalet
sobere compositie
ondiepe achtergrond
dramatiek, idealisering
Internationaal fenomeen, nationale varianten
Noël Hallé vs Kauffmann: Cornelia
Kauffmann: gedempter pallet + fries opstelling
c. David
Zuiverste vertegenwoordiger Franse neoclassicisme
<> vroege werk
Van Rococo stijl naar neoclassicisme
Boucher (neef) & Vien (leraar)
1775-80: Rome (Prix de Rome)
Mocht naar Rome reizen
> ‘neo-Poussinist’
Opportunist: opdrachten <
Ancien régime: Lod. XVI
Revolutionairen (Jacobijnen) > eigentijdse geschiedenis
Napoleon Bonaparte: hofschilder
Politieke propaganda
Scenes uit KO koppelen aan politieke actualiteit
Later vooral eigentijdse geschiedenis
Verheffen naar niveau van historieschilderkunst
Succes in Parijs
David, Belisarius (1781)
Theaterscène precies
Grote theatrale gebaren
Belisarius valselijk veroordeeld voor verraad
o Blind gemaakt
o Bedelen
o Herkend door 1 van zijn vroegere soldaten
Actualiteit
3
, o Link tussen verhaal van Belisarius
o Onderliggende boodschap
Verkondiging van verlichting
o Gerechtigheid
David, de eed van Horatti (1784)
Zeer compact werk
Zeer heldere compositie
Theaterscène
Aardse tinten, grijze kleuren
Ene betekenisvolle moment
Veruitwendigd door gebaren
Vaderfiguur:
Symbool Lodewijk de 16 de
Strijd tegen Rome tegen Alba Longa
Drie broers uitvaardigen
Stoïcijnse houding
Scheiding sferen
Publieke sfeer en private sfeer
Reactie op rococo
R: verwijfde mannelijkheid
o Hakken, Kant, Pruiken
Op gender vlak zaken opnieuw helder willen scheiden
David, De Dood van Socrates, 1787
Het betekenisvol moment waarop Socrates de gifbeker aanvaard
Socrates zit stoïcijns klaar om gifbeker stoïcijns sterft
Sterven terwijl blijven staan achter principes -- moraliteit
Link actualiteit
David, Lictoren brengen Brutus de lijken van zijn zonen (1789)
Brutus ontdekt samenzwering tegen hem door zonen
Laat zonen onthoofden in het belang van de republiek
Genderscheiding
Scheiding publiek en privaat
In opdracht van Lodewijk de 16de
Publiek revolutionair doek in het licht van de franse revolutie
Leven parellel met Franse revolutie
David - Marie-antoinette op weg naar de Guillotine, (1793)
Observeert geschiedenis
Laat kunst mee evolueren
David – de dood van Marat
Marat als gestorven held ( vermoord door Charlotte Corday)
Eigenlijk krapuul, moordenaar
David staat duidelijk aan zijn kant ( revolutionist)
o Bij radicale Jakobijnen (extreem-links)
Briefje in zijn hand met vraag om vergiffenis
Combinatie portret en historisch stuk over heel actuele gebeurtenis
Zomeravond 1793
Radicaal linkse journalist Marat
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lieff. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,19. Je zit daarna nergens aan vast.