Inleiding tot de Griekse en Romeinse archeologie en kunst
– lesnotities
Deel 1 : Griekse wereld
1. Les 1: Minoisch
GRIEKENLAND
mens in landschap bekijken
satellietbeeld van Griekenland uit de oudheid ( zie ook kaartoefening op examen)
o westkust van Turkije erbij
o lange discussie
eiland bij de kust van Turkije zijn Grieks
nu wilt Turkije deze bij hun
landschap
o heuvelachtig, valleien
o aanplanting
olijfbomen
verwilderd graan tussen olijfbomen voor maximale benuttiging
druiven ( voor wijn)
=trias van de mediterane landbouw
o terrasbouw
in vruchtbare valleien maximaal de grond op de hellingen ook beplanten op
terassen ( muurtje en verhoging van laagste deel om zo vlaktes te creëren)
oplossing ook voor beperkte regenbouw
o schapen en geitenteelt
voor wol en vlees
weinig runderen ( heel duur enkel voor belangrijke offers, want moeilijk te
bewaren)
o peineios rivier thessalië
een van de weinige rivieren die constant water heeft
wel veel kleine riviertjes die enkel in de winter water hebben
o sterke axidentatie
veel valleien, vaak corresponderend met 1 stad(staat) die gescheiden
worden door heel hoge bergen
vervoer met muilezel/ezel/karren
o transport het liefst per schip
valleien eindigen aan de zee en zo van vallei naar vallei
de kyrenia schipwrak gevonden voor de kust
MINOISCH GRIEKENLAND
minoisch kreta ( +deel van cycladische gebied)
o focus op ontdekkingen van Sr Arthur Evans in Knossos
o Minos (bastaardkind van Zeus en Europa( dochter van Oosterse koning) ) X pasipahae
Ariadne en phaidra
Pasipahae twijfelt aan halfgoddelijkheid van haar man
, Minos gaat naar Posseidon en vraagt voor offerstier
Offerstier komt uit de zee en moest geofferd worden, maar Minos
doet dit niet en Paisphae wilt die houden
Straf van posseidon- pasiphae wordt verliefd op de stier
Om gemeenschap met de stier te kunnen hebben maakte Daedalos
een stellage waarin Pasiphae kroop en zo was het mogelijk
o Geboorte van de Minotaurus (half mens, half stier)
Minotauros leefde van mensenvlees en telkens werden er jongeren
van Athene gestuurd voor dit beest
o Mythologische verhaal dat verbonden is met de geschiedenis
Sr Arhtur Evans
o Niet aan hem toe te schrijven maar aan Minos die dit ontdekte, maar geen geld had
Ligging van Knossos tov Heraklion en de zee ( ca 5 km) ( iets meer landinwaarts)
Westhof
o Opgravingen gedaan en duidelijke stratigrafie aangetroffen
o Zo precies mogelijk om ontwikkeling van het complex volgen
Virgin block: neolitisch
Vroeg minoisch ( bronstijd)
Midden minoisch ( bronstijd)
Laat minoisch ( bronstijd )
o In de loop der eeuwen omhoogbouwen ( typisch voor bronstijdnederzetting in
meditterane en midden oosten wereld)
o Typische indeling in 3 periodes---komt niet overeen met de werkelijkheid
o Nieuwe indeling: veel genuanceerder
Pre-paleisperiode: 3100-1925 v.C.
Oude paleisperiode: 1925-1725
Nieuwe paleisperiode: 1725-1380
Post-paleisperiode: 1380-1000
-- gekoppeld aan de paleisstructuren : chronologische kader voor minoische
archeologie
Wel nog vroeg , midden en laat MIN voor aardewerk : lmeb
Paleis of geen paleis?
o Evans: koning Minos + labirinth
o In realiteit: paleiscomplex ( niet enkel residentie van de koning)
The royal road:
o Verhoogde paden in het midden voor symbolische betekenis ( ‘hoger lopen dan de
rest’)
o Eindigt in trappenconstructie die nergens naar toe gaan: tribune voor wat er passeert
( bij processies enzo)
Weg vanuit westhof
o Langs magazijnen ( opslag van producten )
In pitoi ( pitos )
Altijd standaard in het westen in Kreta
o Weg loopt uit in een gang met schilderingen
Prins met leliekroon; verschilldende fragmenten: reconstructie van evans
Nu ontdekt dat zo’n hoofdtooi eerder voor vrouwen zijn
Andere houding: verschijning met de godheid en persoon die bidt
, o Met trappen naar piano nobile ( tweede verdiep)
Probleem: bij instorting niet door dat er dingen van bovenverdiep in
benedenverdiep konden liggen
Veel foute interpretaties hierdoor
Troonzaal ( al ontdekt door Minos) in westen
o Toegankelijk via centrale hof
o Natuurstenen troon
o Aan weerszijden grifioen afgebeeld in spiegelbeeld
Symbool van macht
o Ernaast oorspronkelijk een lichtschacht : licht en lucht binnen voor het warme
klimaat ( zie links op reconstructie)
Tripartite schrijn
o Klein altaar
o Voor groot deel gereconstrueerd adhv fresco ergens anders in paleis
Op fresco ook bruine vlakken: toeschouwers die kijken naar wat er gebeurt
Religieus feest ?
Schildering: stierenspringersfresco
o Mannen in griekse kunst donker afgebeeld en vrouwen wit afgebeeld
Mannen werkten vooral buiten, terwijl vrouwen binnen zaten (ook
schoonheidsideaal van later)
o Symbool v/d stier --- belangrijke rol in latere mythologie van ijzertijd over minotaurus
Dans over een stier heen met stier in gallop
Gevlekte huid van de stier
Man en twee vrouwen ? --- blanke figuren hebben niet echt vrouwelijke
kenmerken en alle figuren zijn op dezelfde manier gekleed
Toeristisch beeld van hoe minoisce cultuur vrouwen afbeelde zou met de
borsten bloot zijn
Gebaseerd op vondst in temple repositorie
Gemaakt van faense ( glasachtige vakmanschap uit egypte )
Sprak in victoriaans engeland tot de verbeelding ( waar Evans
vandaan was)
o Betekenis beeld: vruchtbaarheid en dood ( slangen)
o Verschil met stierfresco: met een plooirok kan je niet
acrobatisch over een stier springen
o La parisienne:
Parijs als centrum van de wereld in de tijd van Evans – plaats voor mooie
vrouwen
Conventie om menselijk gezicht af te beelden
Profiel en oog dat je van vooraf ziet
Chique kleren, rode lippen,…
Oostvleugel-woonfuncties
o Meerdere verdiepingen, ook onder de grond
Tegen de helling van de vallei ( kijkt erover uit)
Alle niveaus te bereiken via ‘the grand staircase’
Ondersteund in de niveaus met pijlers ( niet teruggevonden maar via de
afdrukken en fresco’s gereconstrueerd)l
o Verschillende ruimtes als troonzaal gereconstrueerd
, Fresco’s op de muur : schilden
Zelfde vlekken als de stier --- vel over gespannen
Figure of eight shield
Ook teruggevonden in paleis van mykene
Technisch ingenieuze elementen
o Deuren : pier-en-door partition
Serie van deurtjes die kunnen wegklappen in de inhammen van de pijlers
( over het hele paleis, maar vooral in Oostvleugel)
Luchtstromen door paleis creëren
o Goede aanvoer en afvoer van water
Zelfs groot aquaduct gevonden
MALLIA
o Door fransen opgegraven
o Zelfde opzet als in Knossos
Verhoudingen centrale hoven
Zelfde centraal concept achter
o Wetsten met magazijnen
KATO ZAKRO
o Centrale hof met groot complex ten noorden
PHAISTOS
o Door italianen opgegraven
o Meer in het binnenland
o Niet goed bewaard door erosie na de oudheid
o Zelfde centrale plan met magazijnen, …
PALAIKASTRO (stad)
o Dichtbebouwde structuur met insulae( groepjes huizen, wand aan wand)
o Kouros van palaikastro
Chryselephantine techniek: in goud in en ivoor ( 2 kostbaarste elementen)
voor goden af te beelden
eerste die zichzelf hiermee afbeelde was Alexander de Grote
door brand uit elkaar gebrand ( misschien door overval)
verklaart ook waarom het zo verspreid gevonden is ( zie kaart)
in LM1B ( laat minoische periode 1B)
o in die periode veel invallen ( destructie periode)
schriftsysteem
o ‘proto-geschiedenis’
Niet geschiedenis, maar wel eigen schrift
o Discus van festos
In bijgebouw van palaikastro
Heel veel over geschreven
o Pictogrammenschrift ( stempelsysteem in natte klei en gebakken in het vuur )
Per ongeluk gebakken door bedolven te zijn
o Klankwaardesysteem is te deconstrueren via het latere lineair B
o LINEAIR A
Ca nieuwe paleisperiode
Kunnen we niet lezen
Lineair: in lijntjes
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lieff. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,29. Je zit daarna nergens aan vast.