Ontwikkelingsstoornissen 1:
taalontwikkelingsstoornissen
1. Taalontwikkelingsstoornissen
1.1 Inleiding
Taal: multidimensioneel gebeuren waarbij volgende elementen een cruciale rol spelen
- Aangeboren taalvermogen
- Taalaanbod: voldoende en aangepast
- Andere ontwikkelingsdomeinen
1.2 Spraak- en taalontwikkelingsproblemen
Primaire taalontwikkelingsproblemen
- Vertraagde spraak- en taalontwikkeling: kenmerken uit vroegere periode ontwikkeling komen in
voor in latere periode
o op latereleeftijd minder goede resultaten op taal gerelateerde vaardigheden
- Gestoorde spraak- en taalontwikkeling: kenmerken die niet in een bepaalde fase van het
taalverwervingsproces thuishoren en die geen samenhangend geheel vormen.
1.3 Indeling van taalontwikkelingsstoornissen
1.3.1 Wetenschappelijk onderbouwde indeling
Ontwikkelingsstoornis volgens DSM-5
Een neurobiologische ontwikkelingsstoornis die in de vroege ontwikkelingsperiode tot uiting komt en die
gekenmerkt wordt door ontwikkelingsachterstanden op een of meerdere functiedomeinen en die
levenslang beperkingen veroorzaakt in het persoonlijke, sociale, schoolse of beroepsmatige functioneren.
- Neurobiologisch: stoornis die zich ontwikkelt vanuit de hersenen. Kan voor, tijdens of na de
geboorte
- Vroege ontwikkelingsperiode: vanaf de kindertijd
- Levenslange beperkingen: stoornis voor het leven. Je kan de kinderen leren omgaan met hun
problemen, maar ze blijven er levenslang problemen met hebben.
- Sociaal functioneren: uitlachen, pesten, niet durven spreken, onzekerheid
- Schools functioneren: achter met lezen, schrijven
- Beroepsmatig functioneren: teksten niet goed kunnen lezen
Kenmerken taalontwikkelingsstoornissen volgens DSM-5
- Blijvende problemen in verwerven en gebruiken van taal
- In alle taalmodaliteiten (lezen en schrijven)
- Problemen bij woordenschat, grammatica, vertellen en conversatievaardigheden
- Taalvaardigheden onder leeftijdsverwachtingen
- Geen invloed op regionale, sociale of cultureel/etnische variatie
- Symptomen moeten aanwezig zijn vanaf kindertijd
- Aanwezig tot in volwassenheid
Communicatiestoornissen: stoornissen die gekenmerkt worden door een verstoorde ontwikkeling van taal,
spraak en/of sociale communicatie
, Benadering vanuit ICF-model
Multidimensionale aanpak
Functioneren van het kind komt uit een interactie van linguïstische kernprocessen, de vaardigheid om deze
te gebruiken in sociale interacties en de beïnvloeding van een grote waaier van omgevings- en persoonlijke
factoren
1.3.2 Klinische indeling
Primair: verwijst duidelijk naar de specifieke problemen op vlak van taal
Secundair: naast taalproblemen zijn er nog andere niet talige problemen
1.3.3 Terreinafbakening
- Normale taalontwikkeling taalleeftijd die overeenkomt met de chronologische leeftijd
Bij een kind met een vertraagde taalontwikkeling komt dit niet overeen
- Late-talking children hebben niet meteen een taalontwikkelingsstoornis
1.4 Definitie(s)
Taalontwikkeling blijft aanmerkelijk of wijkt negatief af van het normale verloop van het
taalverwervingsproces.
Stoornis in opbouw van taal met als gevolg dat het praten i.v.m. leeftijdsgenoten langzamer of anders
ontwikkelt dan normaal. Problemen kunnen betrekking hebben op woord- en/of zinsproductie en op
woord- en/of zinsbegrip.
1.5 Oorzaken en verklaringsmodellen
Vroeger: slechte opvoeding, hersenschade bij geboorte, terugkerende gehoorverliezen
Nu: multifactoriële etiologie interactie tussen genetische en omgevingsfactoren
- Sterke genetische component: niet 1 taalgen maar verschillende specifieke genen zijn betrokken
- Risicofactoren in de omgeving: blootstelling aan nicotine en alcohol, prematuriteit, laag
geboortegewicht
Neurobiologisch vlak
Geen grote beschadigingen in de hersenen wel kleine neuroanatomische en-fysiologische verschillen vooral
in de linkerhemisfeer
Neurofysiologisch vlak
Verstoorde communicatie tussen verschillende hersengebieden
1.5.1 Genetische factoren
Neurobiologische stoornis met een genetische basis
1.5.2 Neuro-anatomische factoren
Hersenen van kinderen met TOS zien er soms anders uit dan van kinderen met een normale
taalontwikkeling
1.5.3 Verklaringsmodellen
Systeemmodel
- Probleem gelen in de interactie tussen sprekers
- Taalproblematiek is verklaarbaar vanuit culturele verschillen of door dialectinvloeden
- Bruikbaar bij kinderen met zeer ernstige taalontwikkelingsproblemen waarbij een leeftijdsadequaat
taalvaardigheid niet het doel van de taaltherapie is
Voor kinderen met ernstige handicap
- Hulp: veranderen van de omgeving om communicatie te faciliteren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper imkeverlaeckt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.