- experimenten Milgram, Zimbardo
- conclusie gewone mensen zijn onder welbepaalde condities in staat tot meest
verschrikkelijke gedragingen
groepsdruk
autoriteitsrelaties
- minder extremis: overspel, oplichting, fiscale fraude
- misplaats psychologisme
misdaad= multifactorieel
psychopathologische referentiekader = slechts 1 vd invalshoeken
ook veel niet-psychopathologische determinanten (groepsdruk, conformisme,
angst..)
verband tussen psychopathologie & misdaad => ASP-psychopathie
- humane strafuitvoering
- gevangenis: plaats waar straf moet worden uitgeboet => geen therapeutische instelling
- niet alleen humanisering op vlak van infrastructuur ook op vlak van begeleiding
1. Misdaad en forensische psychologie
1.1 Er zijn leugens, grote leugens en statistieken
- Niet overal criminaliteit en misdaad ( vertrouwen in mensen verschilt van land tot land)
- Veel opvattingen over criminaliteit
Toename, meer jongere daders <-> relativerende stroom: perceptie
onveiligheidsgevoel <-> objectieve cijfers
- Officiële misdaadstatistieken => geen betrouwbare indicator van werkelijk
criminaliteitsniveau
Politiestatistieken: onderschatting van reële criminaliteit
Aangifte? – registratiebereidheid?-fouten in registratie?
Slachtofferstatistieken: beperkingen
1/2e van misdaden wordt aangegeven, 1/2e wordt geregistreerd
Geheugenbeperkingen- subjectieve beoordelingen
Dadersstatistieken: ook niet realistisch, veel niet geweten feiten
Alle 3 samen kan realistischer beeld geven
,- Interpretatie misdaadcijfers aandacht hebben voor
Bekijken van statistieken over lange termijn
Er bestaan tijdelijke fenomenen die misdaadstatistieken beïnvloeden
dalingen of stijgingen per jaar
Politionele beleidswijzigingen
Prioriteiten van opsporingen hebben impact op cijfers & impact op
registratie
Besteding publieke gelden
Minder middelen voorziet, meer mensen rondzwerven op straat makkelijk
overgaan tot delict
Bv dichtslibbing jeugdhulpvoorzieningen vertaalt zich in meer feiten bij
jeugdige delinquenten
Veelplegers
Draaideurcriminelen op slot zetten heeft effect op statistiek
1.2 forensische psychologie en psychiatrie
1.2.1 terminologie
- forensisch = “ publieke situatie” – “ openbaar rapport”
heeft te maken met rechtsbedeling
1. penitentiaire psychiatrie ( prison menthal health)
10 a 20 % veroordeelden: ernstig psychische problemen
Per jaar 20 tal zelfdodingen
Risicoperiode: start detentie
Psychologen: adviesfunctie- begeleidingsfunctie
2. de getuige- deskundige of de expert pro Justitia
gerechtsdeskundige aangesteld door rechtbank
psychiaters of psychologen => deskundigheidsonderzoek in strafzaken
( samenhang tussen delict & persoonlijkheid verdachte)
3. Forensisch psychiatrische behandeling
Niet gericht op genezing WEL voorkomen van recidive
Juridisch= al dan niet strafbare feiten ten gevolge
van sociale deviantie
,Medisch= al dan niet aanwezig zijn van psychiatrische stoornis
Moreel= al dan niet toerekeningsvatbaarheid
- Onderzoeksterrein forensische psychologie: kruispunt juridisch en medisch model ( B &C)
( sociaal deviant gedrag, aanwezigheid psychiatrische stoornis in het ene geval tot
toerekeningsvatbaarheid zal leiden en in het andere geval tot ontoerekeningsvatbaarheid )
- ZONE A: psychisch gestoord, ontoerekeningsvatbaar, GEEN deviant gedrag
Psychische ziekte
( bewijs voor psychopathologische invalshoek is slechts relevant voor beperkt deel van
criminaliteit)
- ZONE B: feiten, psychische stoornis, NIET ontoerekeningsvatbaar
veroordeelden
- ZONE C: feiten, psychische stoornis, ontoerekeningsvatbaar
Geïnterneerden
- ZONE D: sociaal deviant/ feiten, ontoerekeningsvatbaar, GEEN psychische stoornis
Onweerstaanbare dwang
1.2.3 verwante gebieden en terminologie
- gerechtelijke geestelijke gezondheidszorg
specialisatie in GGZ- gerechtscliënten met psychiatrische stoornis
patiënten met gerechtelijke statuut/ geïnterneerden behandeld in GGZ
- rechtspsychologie
theoretisch vakgebied -forensische psychologie
breed terrein: geheugenonderzoek, rechtspsychologische vraagstukken
- forensisch welzijnswerk
CAW- psychosociale begeleiding en randactiviteiten
Begeleiding (ex-) gevangenen en familie
2. Psychiatrische bemoeienis met criminaliteit
2.1 het interneringsvraagstuk
2.1.1 historiek
- artikel 71 => geen sprake van misdrijf wanneer men op het ogenblik van het delict in een
staat van krankzinnigheid= internering verkeert of gedreven wordt door een macht die men
niet kan weerstaan= onweerstaanbare dwang
- Wet op het Sociaal Verweer
Maatschappij beschermt tegen abnormalen & gewoontemisdadigers
( indien veel veroordelingen dan internering
Beveiligingsmaatregel – GEEN STRAF
Verwijdering uit maatschappij
Medisch -psychiatrische behandeling
- 3 voorwaarden voor internering
1. Ernstige feiten ( wanbedrijf of misdaad)
2. Op ogenblik vn berechtiging => krankzinnig of ernstig geestesziek of zwakzinnig zodat
ongeschikt om daden te beheersen
3. Op ogenblik van berechtiging => sociaal gevaarlijk
2.1.2 commentaar bij de wetgeving
- psychiatrische categorieën
krankzinnigheid
acute psychotische toestand
ernstige depressieve syndromen
ernstige manische syndromen
ernstige geestesstoornis
persoonlijkheidsstoornissen? ( ja? -> 3/4e gevangenisbevolking geïnterneerd
worden)
psychopathie? ( ja? -> 1/4e psychopaat + psychopathie onbehandelbaar)
wat is “ernstig”
restrictieve benadering: acute psychose & zwakzinnigheid
wat is ernstig ? -> gn vast criterium ( in NL met gradaties)
zwakzinnigheid
IQ < 70
Gebrek aan zelfredzaamheid
Indien IQ > dan 70 sprake van: abnormaal agressief & onverantwoord gedrag
- Psychiatrisch profiel geïnterneerden
Persoonlijkheidsstoornissen ( antisociaal- borderline)
Zwakbegaafden
Psychotici
- Aanwezigheid van ernstige psychiatrische stoornis volstaat evenwel niet:
Psychiatrische stoornis MOET tt gevolg hebben dat daden NIET controleerbaar zijn
Pas dan : internering
GEEN automatisch verband tss psychiatrische stoornis & toerekeningsvatbaarheid
Beide dimensies -> onafhankelijk beoordelen
- Geldt de wet ook in geval van overmatige inname van drugs of alcohol?
Intoxicatie onvoldoende voor ontoerekeningsvatbaarheid
aan zichzelf te wijten dat men in die toestand is terechtgekomen
Uitzondering: middelen toediening zonder medeweten
- Welke vragen dienen beantwoord door gerechtsdeskundige
1. Is de verdachte op het ogenblik van de feiten zwakzinnig, krankzinnig, ernstig
geestesgestoord waardoor ongeschikt tot controleren van zijn daden?
2. Is de verdacht op moment van onderzoek en verschijnen voor rechtbank
zwakzinnig, krankzinnig, geestesgestoord waardoor ongeschikt?
3. Is verdachte thans gevaar voor zichzelf of maatschappij?
- Advies gerechtsdeskundigen
Niet bindend voor rechter – meestal wel gevolgd door rechter
Indien verdachte niet akkoord met rapportage: tegenexpertise
- Staat 100
Biedt mogelijkheid tot interneren van veroordeelden tijdens detentie
Straf omgezet in interneringsmaatregel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Julie2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,19. Je zit daarna nergens aan vast.